Bệnh Cơ Tim Phì Đại: Tổng Quan
Bệnh cơ tim phì đại (HCM) là một trong những bệnh lý tim mạch di truyền phổ biến tại Việt Nam và trên thế giới. Đây là bệnh lý có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch, thậm chí có nguy cơ gây đột tử ở người trẻ. Theo thống kê, HCM là nguyên nhân hàng đầu gây ra đột tử ở vận động viên trẻ.
1. Bệnh Cơ Tim Phì Đại Là Gì?
Định nghĩa: Bệnh cơ tim phì đại là tình trạng cơ tim dày lên bất thường, mà không có sự giãn nở của buồng tim. Kết quả là, cấu trúc tế bào cơ tim trở nên hỗn loạn, gây khó khăn trong việc tim hoạt động hiệu quả.
Vị trí thường gặp:
- Vách liên thất giữa tâm thất trái và phải (thường nhất).
- Thành bên của tâm thất trái.
- Mỏm tim và thất phải (ít gặp hơn).
Tác động:
- Tắc nghẽn đường ra thất trái (LVOTO): Có thể gây tắc nghẽn dòng máu từ thất trái ra động mạch chủ, giảm lượng máu cung cấp cho cơ thể.
- Rối loạn chức năng tâm trương: Gây khó khăn trong việc tim giãn nở và đổ đầy máu.
- Rối loạn nhịp tim: Tăng nguy cơ đột tử từ các rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
2. Nguyên Nhân Gây Bệnh
- Di truyền: Bệnh có thể do đột biến gen và di truyền theo kiểu trội, nghĩa là nếu một trong cha mẹ có gen gây bệnh, con cái có 50% khả năng thừa hưởng.
- Yếu tố môi trường: Dù chủ yếu do di truyền, thì môi trường sống và thói quen sinh hoạt cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ bộc phát của bệnh.
3. Triệu Chứng Lâm Sàng
Nhiều người mắc HCM không có triệu chứng hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ.
Triệu chứng thường gặp:
- Khó thở: Khi gắng sức hoặc nằm ở tư thế thấp.
- Ngất hoặc choáng váng: Do giảm lưu lượng máu xuống não khi gắng sức.
- Đau thắt ngực: Khi cơ tim không nhận đủ oxy.
- Rối loạn nhịp tim: Nhịp tim không đều, gây hồi hộp.
4. Biến Chứng
- Suy tim: Biến chứng phổ biến nhất, giảm khả năng co bóp và giãn nở của tim.
- Đột tử: Biến chứng nguy hiểm nhất từ các rối loạn nhịp tim như nhịp nhanh thất hoặc rung thất.
- Đột quỵ: Nguy cơ hình thành cục máu đông, có thể dẫn đến đột quỵ não.
5. Chẩn Đoán
Chẩn đoán HCM dựa trên:
- Tiền sử gia đình: Hỏi về bệnh tim và đột tử trong gia đình.
- Khám lâm sàng: Kiểm tra triệu chứng và dấu hiệu bệnh.
- Cận lâm sàng: Siêu âm tim là phương pháp chẩn đoán chính, kết hợp với điện tâm đồ (ECG) và chụp cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá chi tiết hơn.
6. Phân Tầng Nguy Cơ
Phân tầng nguy cơ giúp xác định bệnh nhân có nguy cơ đột tử cao:
- Tiền sử gia đình có người mắc HCM và đột tử không rõ nguyên nhân.
- Tiền sử ngất không rõ nguyên nhân.
- Đã từng bị rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
7. Điều Trị và Phòng Ngừa
Mục tiêu điều trị là cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa biến chứng:
7.1 Thay Đổi Lối Sống
- Kiêng rượu, hạn chế caffeine.
- Kiểm soát chế độ ăn uống (giảm muối).
- Tập thể dục vừa sức và tham gia khám sức khỏe định kỳ.
7.2 Dùng Thuốc
- Thuốc ức chế beta và thuốc ức chế kênh canxi: Giúp làm giảm nhịp tim.
- Thuốc kháng đông: Ngăn ngừa hình thành cục máu đông.
7.3 Can Thiệp Thủ Thuật
- Đặt máy phá rung cấy được (ICD): Theo dõi nhịp tim và ngăn ngừa đột tử.
- Cắt vách liên thất: Phẫu thuật để giảm tắc nghẽn.
Tầm Quan Trọng của Khám Sức Khỏe Định Kỳ
Khám sức khỏe định kỳ là điều cần thiết để phát hiện sớm bệnh lý tim mạch, bao gồm bệnh cơ tim phì đại. Theo phân tích, cứ 10 người trưởng thành, có đến 3 người mắc bệnh tim mạch mà không hay biết. Do đó, việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện và kiểm soát kịp thời tình trạng sức khỏe, từ đó giảm thiểu biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Lời Kêu Gọi Hành Động
Nếu bạn có triệu chứng hoặc yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch, hãy đến gặp bác sĩ khám chuyên khoa tim mạch để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. BS Phạm Xuân Hậu, chuyên khoa tim mạch và tim mạch can thiệp tại Phòng khám Tim mạch Siêu âm OCA, địa chỉ 336a Phan Văn Trị, Bình Lợi Trung, TPHCM. Bạn có thể liên hệ qua số điện thoại 0938237460 để đặt lịch khám.