Mục lục
- Tại sao người bệnh tiểu đường là đối tượng nguy cơ cao của nhồi máu cơ tim?
- Nhồi máu cơ tim thầm lặng: "Sát thủ" giấu mặt
- 6 dấu hiệu nhồi máu cơ tim đặc biệt ở người tiểu đường cần nhớ nằm lòng
- Làm sao để phân biệt nhồi máu cơ tim và tụt đường huyết?
- Quy trình xử lý khẩn cấp khi nghi ngờ cơn đau tim
- Lời khuyên phòng ngừa từ chuyên gia tim mạch
Bạn hoặc người thân đang sống chung với bệnh tiểu đường? Nếu vậy, có một sự thật bạn cần đối diện nhưng không cần phải sợ hãi: Người bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2-4 lần so với người bình thường. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hơn không phải là con số thống kê, mà là cách cơ thể "lên tiếng".
Ở người bình thường, cơn đau thắt ngực dữ dội là tín hiệu báo động đỏ. Nhưng với người mắc tiểu đường, nhồi máu cơ tim đôi khi lại đến một cách êm đềm, nhẹ nhàng nhưng đầy nguy hiểm. Chúng ta gọi đó là những cơn nhồi máu cơ tim "thầm lặng". Hiểu rõ những dấu hiệu khác biệt này chính là chìa khóa vàng để bạn bảo vệ trái tim mình và những người thân yêu.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp kiến thức y khoa cần thiết, giúp bạn nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường để hành động kịp thời.
Tại sao người bệnh tiểu đường là đối tượng nguy cơ cao của nhồi máu cơ tim?
Để hiểu vì sao bạn cần cảnh giác, hãy hình dung mạch máu của chúng ta giống như những ống dẫn nước. Ở người khỏe mạnh, lòng ống trơn láng, dòng chảy thông suốt. Nhưng khi lượng đường trong máu (glucose) tăng cao kéo dài, nó hoạt động như một chất oxy hóa chậm rãi, làm tổn thương lớp lót bên trong của các mạch máu này.
Theo thời gian, sự tổn thương này tạo điều kiện cho cholesterol xấu (LDL) và các chất béo khác bám vào, hình thành nên các mảng xơ vữa. Khi mảng xơ vữa này vỡ ra, cục máu đông sẽ hình thành, gây bít tắc dòng chảy nuôi tim, dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Ngoài ra, bệnh tiểu đường thường đi kèm với "bộ tứ tử thần" khác bao gồm:
- Huyết áp cao.
- Mỡ máu cao (Rối loạn lipid máu).
- Béo phì hoặc thừa cân.
Tất cả các yếu tố này cộng hưởng lại, tạo nên áp lực khổng lồ lên trái tim của bạn.
Nhồi máu cơ tim thầm lặng: "Sát thủ" giấu mặt
Đây là phần quan trọng nhất mà bạn cần lưu tâm. Một trong những biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường lâu năm là tổn thương thần kinh (biến chứng thần kinh đái tháo đường).
Các dây thần kinh đóng vai trò như hệ thống báo động của cơ thể, gửi tín hiệu đau về não khi có tổn thương. Tuy nhiên, lượng đường huyết cao đã làm "hỏng" hệ thống dây dẫn này. Kết quả là, khi trái tim bị thiếu máu nuôi (thiếu máu cục bộ), tín hiệu đau có thể bị làm mờ đi, hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn.
Hiện tượng này được gọi là nhồi máu cơ tim thầm lặng (Silent Ischemia). Bệnh nhân có thể đang trải qua một cơn đau tim nhưng lại cảm thấy hoàn toàn bình thường hoặc chỉ thấy hơi khó chịu nhẹ. Chính sự "im lặng" này khiến người bệnh chủ quan, bỏ lỡ "thời gian vàng" để cấp cứu, dẫn đến nguy cơ tử vong cao hoặc để lại di chứng suy tim nặng nề.
6 dấu hiệu nhồi máu cơ tim đặc biệt ở người tiểu đường cần nhớ nằm lòng
Vì không thể chờ đợi cơn đau ngực điển hình "như đá đè", người bệnh tiểu đường cần đặc biệt nhạy cảm với những thay đổi nhỏ nhất của cơ thể. Hãy cảnh giác với các dấu hiệu sau:
1. Khó thở bất thường
Bạn cảm thấy hụt hơi, khó thở ngay cả khi đang nghỉ ngơi hoặc chỉ vận động nhẹ (như đi bộ vài bước, leo vài bậc cầu thang) mà trước đây bạn vẫn làm bình thường. Đây có thể là dấu hiệu tim đang không bơm đủ máu.
2. Mệt mỏi kiệt sức vô cớ
Một cảm giác mệt mỏi rũ rượi ập đến, tay chân bủn rủn, không còn sức lực để làm những việc đơn giản. Cơn mệt này khác hẳn với sự mệt mỏi sau một ngày làm việc – nó nặng nề và khó giải thích hơn.
3. Đổ mồ hôi lạnh (Vã mồ hôi)
Bỗng nhiên bạn toát mồ hôi đầm đìa, ướt áo, da lạnh và ẩm ướt mặc dù trời không nóng và bạn không hề vận động mạnh. Đây là phản ứng của hệ thần kinh thực vật khi tim gặp nguy hiểm.
4. Buồn nôn, nôn hoặc đau thượng vị
Rất nhiều bệnh nhân tiểu đường lầm tưởng mình bị đau dạ dày, trào ngược hoặc ngộ độc thực phẩm. Cảm giác đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, hoặc đau âm ỉ vùng trên rốn (thượng vị) có thể là dấu hiệu của nhồi máu cơ tim thành dưới.
5. Choáng váng, chóng mặt
Cảm giác nhà cửa quay cuồng, đầu óc lâng lâng hoặc muốn ngất xỉu. Điều này xảy ra do huyết áp tụt giảm hoặc nhịp tim bị rối loạn do cơn nhồi máu.
6. Đau lan tỏa (không nhất thiết ở ngực)
Thay vì đau ngực trái, cơn đau hoặc cảm giác tê bì có thể xuất hiện ở:
- Hai vai hoặc cánh tay.
- Vùng cổ, hàm dưới.
- Lưng (vùng giữa hai bả vai).
Làm sao để phân biệt nhồi máu cơ tim và tụt đường huyết?
Đây là một câu hỏi rất hay và thực tế. Các triệu chứng như vã mồ hôi, run tay chân, hồi hộp đánh trống ngực, mệt mỏi, chóng mặt… rất giống với tình trạng hạ đường huyết (tụt đường) mà người tiểu đường hay gặp. Sự nhầm lẫn này cực kỳ nguy hiểm.
Cách phân biệt nhanh:
- Kiểm tra đường huyết ngay lập tức: Nếu bạn có máy đo đường huyết cá nhân, hãy đo ngay.
- Nếu đường huyết thấp (< 70 mg/dL hoặc < 3.9 mmol/L): Hãy ăn ngay kẹo, uống nước đường hoặc sữa. Nếu triệu chứng cải thiện sau 15 phút, đó là hạ đường huyết.
- Nếu đường huyết bình thường hoặc cao: Nguy cơ cao là vấn đề tim mạch.
- Tính chất cơn mệt: Hạ đường huyết thường đi kèm cảm giác đói cồn cào. Nhồi máu cơ tim thường đi kèm cảm giác nặng nề, khó thở hoặc chèn ép.
- Thời gian: Nếu sau khi đã nạp đường mà các triệu chứng như vã mồ hôi, khó thở, đau lan tỏa vẫn không thuyên giảm, hãy nghĩ ngay đến tim mạch.
Lưu ý: Nếu không thể đo đường huyết và không chắc chắn, hãy xử lý như một trường hợp cấp cứu tim mạch và gọi hỗ trợ y tế ngay. Đừng chủ quan chờ đợi.
Quy trình xử lý khẩn cấp khi nghi ngờ cơn đau tim
Khi nhận thấy các dấu hiệu kể trên, đặc biệt là khi chúng xuất hiện đột ngột và kéo dài quá 15 phút, bạn cần:
- Dừng mọi hoạt động: Ngồi hoặc nằm nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái nhất (thường là nửa nằm nửa ngồi).
- Gọi cấp cứu 115: Hoặc nhờ người thân đưa đến bệnh viện gần nhất có khả năng can thiệp tim mạch. Không tự lái xe.
- Mở cửa thông thoáng: Giúp không khí lưu thông, cung cấp đủ oxy.
- Sử dụng thuốc (nếu đã được bác sĩ kê đơn trước đó): Nếu bạn có sẵn thuốc giãn mạch vành (như Nitroglycerin) và đã được bác sĩ hướng dẫn sử dụng trong tình huống khẩn cấp, hãy dùng nó.
Lời khuyên phòng ngừa từ chuyên gia tim mạch
Đừng để đến khi cơn đau ập đến mới lo lắng. Việc phòng ngừa biến chứng tim mạch ở người tiểu đường hoàn toàn nằm trong tầm tay bạn nếu tuân thủ chiến lược "Kiềng 3 chân":
- Kiểm soát tốt chỉ số đường huyết và HbA1c: Đây là yếu tố tiên quyết. Giữ đường huyết ổn định giúp ngăn chặn quá trình tổn thương mạch máu.
- Quản lý các yếu tố nguy cơ đi kèm: Kiểm soát huyết áp (< 130/80 mmHg), giảm mỡ máu (đặc biệt là LDL-cholesterol) và tuyệt đối không hút thuốc lá.
- Tầm soát tim mạch định kỳ: Đừng chờ đau mới đi khám. Người bệnh tiểu đường (đặc biệt là người mắc bệnh trên 5 năm hoặc trên 40 tuổi) nên được thăm khám tim mạch chuyên sâu định kỳ. Việc khám tim mạch định kỳ và thực hiện các xét nghiệm như siêu âm tim hay điện tâm đồ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
Các phương pháp cận lâm sàng như Điện tâm đồ (ECG), Siêu âm tim, hay các nghiệm pháp gắng sức sẽ giúp bác sĩ phát hiện sớm tình trạng thiếu máu cơ tim thầm lặng ngay cả khi bạn chưa có triệu chứng.
Nếu bạn đang lo lắng về sức khỏe tim mạch của mình hoặc người thân, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn của chuyên gia.
Thông tin liên hệ chuyên gia:
Để được tư vấn chuyên sâu về tim mạch và các biến chứng của bệnh tiểu đường, bạn có thể liên hệ với BS Phạm Xuân Hậu - Chuyên khoa Tim mạch và Tim mạch can thiệp.
- Phòng khám: Tim mạch Siêu âm OCA
- Địa chỉ: 336a Phan Văn Trị, Bình Lợi Trung, TPHCM.
- Điện thoại: 0938237460
Hãy chủ động bảo vệ trái tim của mình ngay hôm