Người viêm đường ruột cần chú ý chế độ ăn. Nên ăn thực phẩm dễ tiêu như ngũ cốc, rau củ quả nấu chín, thịt nạc. Hạn chế đồ chế biến sẵn, đồ ngọt, và các loại thực phẩm nhiều chất xơ như rau sống, trái cây khô, ngũ cốc nguyên hạt. Tham khảo ý kiến bác sĩ để có chế độ ăn phù hợp.

Chế độ ăn cho người viêm đường ruột

Người bị viêm đường ruột hay các bệnh về đường tiêu hóa khác cần đặc biệt chú ý xây dựng chế độ ăn uống hợp lý để đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể và không làm bệnh tiến triển nặng thêm. Theo khuyến cáo của các chuyên gia tiêu hóa, chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. (Nguồn: https://www.vnah.org.vn/)

1. Chế độ ăn ít chất xơ (ít chất tồn dư) cho người bị viêm đường ruột

• Chế độ ăn kiêng ít chất tồn dư thường được các bác sĩ đưa ra khuyến nghị cho bệnh nhân bị viêm đường ruột, viêm loét đại tràng. Đây là chế độ ăn kiêng cắt giảm các loại thức ăn khó tiêu và chỉ ăn những loại thức ăn dễ tiêu hóa như: ngũ cốc, các loại hạt, bánh mì trắng, rau xanh (luộc kỹ), hoa quả tươi hoặc hoa quả sấy khô (bỏ vỏ và hạt)…

• “Tồn dư” ở đây được hiểu là các thức ăn không tiêu hóa hết được tạo thành phân. Như vậy chế độ ăn kiêng ít chất tồn dư nghĩa là ăn các thức ăn dễ tiêu hóa để giảm lượng phân, nhằm giảm bớt các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy… Theo nghiên cứu trên tạp chí Gastroenterology, chế độ ăn ít chất xơ có thể giúp giảm viêm và cải thiện triệu chứng ở bệnh nhân viêm loét đại tràng. (Nguồn: https://www.gastrojournal.org/)

• Ngoài những người bị viêm đường ruột thì những người bị nóng trong hoặc đang trong thời kỳ phục hồi sau phẫu thuật cũng thường được bác sĩ khuyên áp dụng chế độ ăn uống này. Tuy nhiên, không phải người bệnh viêm đường ruột nào cũng phù hợp với chế độ ăn kiêng ít chất tồn dư, còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh, thể trạng của mỗi người. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn chế độ ăn uống phù hợp nhất với mình.

2. Người bị viêm đường ruột nên ăn gì?

2.1. Nguyên tắc dinh dưỡng

Người bệnh không nên ăn uống quá khắt khe, dễ dẫn đến thiếu dinh dưỡng. Thay vào đó, hãy ghi nhớ các nguyên tắc sau để xây dựng một chế độ ăn cân bằng và phù hợp:

• Không ăn các món ăn làm bản thân cảm thấy khó chịu, dị ứng, đầy bụng, hoặc đau bụng. Mỗi người có một ngưỡng chịu đựng khác nhau đối với các loại thực phẩm. Hãy lắng nghe cơ thể bạn.
• Đa dạng khẩu phần ăn hàng ngày để bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng và tạo sự ngon miệng cho bản thân. Điều này giúp đảm bảo bạn nhận đủ vitamin, khoáng chất và các dưỡng chất thiết yếu khác.
• Hạn chế tối đa các thực phẩm chế biến sẵn vì có chứa nhiều chất phụ gia có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Các chất bảo quản, phẩm màu và hương liệu nhân tạo có thể gây kích ứng đường ruột.
• Tránh các loại nước uống dưới dạng cốm hòa tan hoặc sủi bọt vì dễ gây tiêu chảy. Các loại nước này thường chứa nhiều đường và các chất phụ gia không tốt cho hệ tiêu hóa.

2.2. Thực phẩm nên ăn

• Đối với tinh bột:

  Như đã nói ở trên, người bị viêm đường ruột nên ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa như:

  • Bánh mì trắng, bánh quy không nhân;
  • Ngũ cốc tinh chế (ít chất xơ), các loại hạt (nghiền nhỏ), bột yến mạch;
  • Bỏng gạo, bỏng ngô (không đường, không bơ);
  • Mì gạo, mì ống (nấu mềm)…;

• Đối với rau củ quả:

  Rau củ, hoa quả rất tốt cho người bị viêm đường ruột, đặc biệt là các loại hoa quả chứa nhiều vitamin C. Vitamin C rất tốt cho các vết loét trên niêm mạc ruột, giúp các vết loét mau lành hơn. Các loại rau củ quả nên thêm vào chế độ ăn hàng ngày của người viêm đường ruột gồm:

  • Các loại rau xanh: cải bó xôi, măng tây (luộc kỹ);
  • Cà rốt, củ cải, bí đao, bí đỏ, khoai tây (đã bỏ vỏ), cà chua (đã bỏ hạt)….;
  • Chuối chín, bơ, dưa gang, dưa hấu, các loại trái cây sấy khô (bỏ vỏ và hạt), trái cây đóng hộp (bỏ vỏ và hạt)…;

• Đối với sữa:

  Người bị viêm đường ruột có thể uống sữa và ăn các chế phẩm từ sữa như: sữa chua (ít đường), phô mai… nhưng không nên dùng nhiều vì sữa có thể khiến cho những người không dung nạp lactose bị chứng tiêu chảy hay chuột rút. Theo khuyến cáo của American College of Gastroenterology, những người không dung nạp lactose nên chọn các sản phẩm sữa không chứa lactose hoặc sử dụng enzyme lactase để hỗ trợ tiêu hóa. (Nguồn: https://gi.org/)

• Đối với thịt và các chất béo:

  Thịt động vật không chứa chất xơ, nên người bệnh có thể ăn các loại thịt nạc như: thịt bò, thịt gà (bỏ da), thịt lợn, thịt cừu, cá… hoặc có thể ăn thêm trứng để bổ sung protein. Lưu ý, ưu tiên thịt trắng và hạn chế ăn thịt đỏ. Tuy nên ăn các loại thức ăn dễ tiêu nhưng người bị bệnh viêm đường ruột hoàn toàn có thể ăn các loại chất béo như: bơ thực vật, dầu thực vật (dầu ô liu, dầu hướng dương), sốt mayonnaise (ít béo), sốt cà chua, kem sữa (ít béo), nước sốt salad (ít béo), mật ong, siro… với lượng vừa phải.

• Đối với đồ ăn ngọt và đồ uống:

  • Đồ ngọt, các món tráng miệng: Người bệnh có thể ăn với mức độ vừa phải các món như:
    • Bánh bông lan, bánh quy (không kem, không chocolate)
    • Thạch, pudding, bánh trứng
    • Kem (ít béo)
    • Các loại kẹo cứng
    • Bánh xốp
    • Bánh mì trắng
  • Đồ uống: Người bệnh nên:
    • Uống từ 2,5 - 3,5 lít nước chín mỗi ngày, chia thành nhiều lần. Sau khi ngủ dậy vào buổi sáng nên uống 300ml nước.
    • Có thể uống trà (loãng), cà phê (ít), đồ uống có ga (lượng nhỏ, không đường).
    • Uống nước hoa quả đã lọc bỏ bã.

3. Người bị viêm đường ruột nên kiêng ăn gì?

Thức ăn cho người bị viêm đường ruột nên chú ý, hạn chế các loại thực phẩm sau:

• Bánh mì nguyên hạt, bánh quy giòn, mì pasta (chưa nấu mềm).
• Các loại hạt, đậu và dừa trong bánh mì, ngũ cốc, các loại bánh kẹo.
• Vỏ các loại trái cây, rau củ.
• Một số loại hoa quả như: nho khô, sung, dứa, mận.
• Các loại rau củ quả sống.
• Một số loại rau củ quả đã được nấu chín như: bắp cải, ngô, hành tây, súp lơ, đậu Hà lan (tùy theo khả năng dung nạp).
• Đậu phụ, đậu lăng (có thể gây đầy hơi).
• Thịt có xương sụn, thịt mỡ.
• Bơ đậu phộng có hạt, các loại mứt (có hạt).
• Dưa muối (chứa nhiều muối và chất bảo quản).
• Bắp rang bơ (khó tiêu).
• Nước ép hoa quả có hạt và chưa bỏ bã.

Trên đây là danh sách các loại thực phẩm người bị viêm đường ruột nói chung nên kiêng. Tuy nhiên, cơ địa, thể trạng của mỗi người khác nhau. Nhiều người bệnh vẫn có thể ăn được một số món nằm trong danh sách các thực phẩm cần kiêng ở trên, nhiều người lại cần kiêng một số thực phẩm nằm ngoài danh sách. Bản thân người bệnh nên biết món nào tốt cho mình, nên theo dõi các món mình đã ăn trong 1 tuần đầu tiên và chọn ra những món phù hợp với mình, không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng để tìm được chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh viêm đường ruột của mình. Việc tự ý thay đổi chế độ ăn uống có thể gây ra những hậu quả không mong muốn.