U Máu Thể Hang: Tổng Quan và Điều Trị
Bệnh lý dị dạng mạch máu là sự xuất hiện một tổ chức mạch máu hoặc tổn thương bất thường tạo ra nhiều khoang nhỏ (tiểu thùy) giống như hình tổ ong hoặc hình quả dâu. Trong số đó, u máu thể hang là một bệnh lý cần được quan tâm đặc biệt do tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
1. U Máu Thể Hang Là Gì?
U máu thể hang (cavernoma) là một loại dị dạng mạch máu ở não hoặc tủy sống, bao gồm một tập hợp các khoang nhỏ chứa đầy máu. Các khoang này được ngăn cách với nhau bởi các màng mỏng. Máu trong các khoang này có thể ở nhiều giai đoạn thoái hóa khác nhau của tế bào hồng cầu.
Điểm khác biệt quan trọng giữa u máu thể hang và dị dạng động tĩnh mạch (AVM) là u máu thể hang không có động mạch nuôi lớn và tĩnh mạch thoát lớn như AVM. Thay vào đó, u máu thể hang thường được cấp máu và dẫn lưu bởi các mạch máu nhỏ xuyên qua tổn thương.
Hầu hết các u máu thể hang xuất hiện ở hai bán cầu đại não. Tuy nhiên, chúng cũng có thể xuất hiện ở các vị trí khác như hố sau, thân não, và hiếm khi ở tủy sống.
2. Nguyên Nhân Mắc Bệnh
Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra u máu thể hang vẫn chưa được xác định rõ ràng. Hầu hết các trường hợp xảy ra một cách tự phát. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa u máu thể hang và yếu tố di truyền. Trong một số trường hợp mang tính di truyền, người ta thấy có sự bất thường của nhiễm sắc thể số 7 [^1].
3. Biểu Hiện Bệnh
Triệu chứng của u máu thể hang có thể rất khác nhau tùy thuộc vào kích thước, vị trí và mức độ xuất huyết của tổn thương. Một số người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào, trong khi những người khác có thể gặp phải các vấn đề nghiêm trọng.
Các triệu chứng thường gặp của u máu thể hang bao gồm:
- Động kinh: U máu thể hang có thể gây ra các cơn động kinh, đặc biệt nếu chúng nằm gần vỏ não.
- Rối loạn thần kinh: Các triệu chứng thần kinh khác có thể bao gồm yếu liệt, tê bì, khó nói, khó nuốt, hoặc các vấn đề về thị lực.
- Tăng áp lực nội sọ: Nếu u máu thể hang gây ra xuất huyết lớn, nó có thể dẫn đến tăng áp lực nội sọ, gây ra các triệu chứng như nhức đầu, buồn nôn, nôn, rối loạn thị giác và buồn ngủ.
- Xuất huyết: U máu thể hang có thể bị xuất huyết tái phát. Theo số liệu nghiên cứu, nguy cơ xuất huyết của u máu thể hang là 0.5-1%/năm. Tỷ lệ tái xuất huyết thay đổi từ 4-10%/năm [^2].
- Suy giảm chức năng thần kinh: Tùy thuộc vào vị trí và mức độ xuất huyết, u máu thể hang có thể gây ra suy giảm chức năng thần kinh nặng hoặc nhẹ.
4. Điều Trị
Việc chẩn đoán và điều trị u máu thể hang đòi hỏi sự can thiệp của các chuyên gia thần kinh và bác sĩ phẫu thuật thần kinh.
Chẩn đoán:
Chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất để phát hiện u máu thể hang. MRI có thể giúp xác định kích thước, vị trí và mức độ xuất huyết của tổn thương. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tiêm thuốc tương phản để tăng độ rõ nét của hình ảnh.
Chụp mạch máu não (DSA): Phương pháp này thường không được sử dụng để chẩn đoán u máu thể hang vì nó không thể phát hiện ra các tổn thương này.* Điều trị:
Phẫu thuật: Phẫu thuật cắt bỏ u máu thể hang là phương pháp điều trị hiệu quả nhất, đặc biệt đối với những tổn thương gây ra triệu chứng hoặc có nguy cơ xuất huyết cao. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể không phù hợp đối với những tổn thương nằm ở vị trí khó tiếp cận hoặc gần các cấu trúc thần kinh quan trọng.
Xạ phẫu bằng dao gamma: Đây là một phương pháp điều trị không xâm lấn, sử dụng các chùm tia gamma tập trung để phá hủy u máu thể hang. Xạ phẫu có thể là một lựa chọn tốt cho những bệnh nhân không phù hợp với phẫu thuật hoặc có tổn thương nằm ở vị trí khó tiếp cận.
Hiện nay, xạ phẫu bằng dao gamma quay (rotating gamma knife) được đánh giá cao vì khả năng điều trị u máu thể hang ở nhiều vị trí khác nhau trong não. Đây là một phương pháp ít xâm lấn, giảm thiểu nguy cơ tai biến và biến chứng sau điều trị [^3].
U máu thể hang là một bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng đau đớn cho người bệnh. Do đó, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Với sự tiến bộ của y học, các phương pháp điều trị hiện đại như xạ phẫu dao gamma có thể giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Sau phẫu thuật hoặc xạ phẫu, bệnh nhân cần được chăm sóc và theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ và không có biến chứng xảy ra. Việc tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để sớm hồi phục và tránh các tai biến.
Tài liệu tham khảo:
[^1]: Medscape: https://emedicine.medscape.com/article/1160493-overview [^2]: PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ [^3]: Cyberknife: https://www.cyberknife.com/