Hút thuốc lá và tác hại đến tim mạch
Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây tử vong và bệnh tật ở Việt Nam. Theo Bộ Y tế, Việt Nam đứng trong top 15 quốc gia có tỉ lệ người hút thuốc cao nhất thế giới. Hút thuốc gây hại cho hầu hết các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt nguy hiểm đối với tim và mạch máu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hàng năm có hơn 8 triệu người bị tử vong do thuốc lá.
1. Hút thuốc lá ảnh hưởng đến tim mạch như thế nào?
:00: 22% dân số hiện đang hút thuốc, và tỉ lệ này chủ yếu là nam giới. Khói thuốc lá không chỉ gây ra bệnh phổi mà còn dẫn đến các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng. Theo CDC, 1 trong 5 ca tử vong do bệnh tim có liên quan đến hút thuốc.
a) Nguyên nhân gây tổn thương
Khói thuốc là một hỗn hợp phức tạp có chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại. Những hóa chất này có thể làm hỏng cơ chế cung cấp máu, ảnh hưởng lớn đến chức năng của tim và mạch máu:
- Tổn thương tế bào mạch máu: Khói thuốc làm tổn thương lớp nội mạc của mạch máu, tạo điều kiện cho viêm và xơ vữa động mạch.
- Giảm lượng oxy trong máu: Khí carbon monoxide (CO) trong khói thuốc sẽ thay thế oxy trong máu, dẫn đến việc tim phải làm việc nhiều hơn, gây áp lực lên tim và có thể gây ra cơn đau tim.
- Tăng nhịp tim: Nicotine trong thuốc lá gây kích thích hệ thống thần kinh, làm tăng nhịp tim và huyết áp, tăng nguy cơ tăng huyết áp mãn tính.
b) Các bệnh lý tim mạch
Hút thuốc lá có thể gây ra hoặc làm nặng thêm nhiều loại bệnh tim mạch:
- Bệnh động mạch vành: Là nguyên nhân chính của nhồi máu cơ tim.
- Bệnh động mạch ngoại biên: Khói thuốc làm giảm lưu thông máu tới chi trên và dưới.
- Phình động mạch: Hút thuốc làm gia tăng nguy cơ phình động mạch chủ, có thể dẫn đến vỡ và tử vong.
2. Có thể làm gì để bảo vệ sức khỏe tim mạch?
a) Ngừng hút thuốc
Cách tốt nhất để bảo vệ tim là ngừng hút thuốc. Các nghiên cứu cho thấy chỉ cần ngừng hút thuốc:
- 20 phút sau: Nhịp tim sẽ giảm về bình thường.
- 12 giờ sau: Nồng độ carbon monoxide trong máu sẽ giảm về mức bình thường.
- 4 năm sau: Nguy cơ đột quỵ giảm xuống mức của người không hút thuốc.
b) Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe tim mạch định kỳ là điều cần thiết để phát hiện sớm các triệu chứng và yếu tố nguy cơ:
- Kiểm tra huyết áp: Đo huyết áp ít nhất mỗi 2 năm một lần để theo dõi sức khỏe.
- Xét nghiệm cholesterol và đường huyết: Giúp phát hiện kịp thời các vấn đề liên quan đến tim mạch.
3. Cách giúp từ bỏ việc hút thuốc lá
Việc từ bỏ thuốc lá không hề dễ dàng, nhưng có thể áp dụng một số mẹo hiệu quả:
- Lập kế hoạch: Quyết định một ngày bỏ thuốc và lên kế hoạch cụ thể.
- Ghi lại lý do bỏ thuốc: Giúp duy trì động lực.
- Sử dụng sản phẩm hỗ trợ: Có thể thử dùng kẹo cao su, miếng dán nicotine.
- Luyện tập thể dục: Thay thế thói quen hút thuốc bằng hoạt động thể chất.
c) Tích cực tránh xa khói thuốc
Không chỉ người hút thuốc mà những người xung quanh cũng cần tránh xa khói thuốc. Hút thuốc thụ động cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim đến 30%.
Tóm lại, việc nhận thức về tác hại thuốc lá đối với sức khỏe tim mạch là rất quan trọng. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và ngừng hút thuốc sẽ giúp bạn bảo vệ trái tim của chính mình và người xung quanh, đồng thời phát hiện sớm các bệnh tim mạch tiềm ẩn.