Chế độ ăn DASH: Giải pháp cho tiểu đường tuýp 2 và hội chứng chuyển hóa
Giới thiệu:
Chế độ ăn kiêng DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) không chỉ nổi tiếng trong việc kiểm soát huyết áp mà còn cực kỳ phù hợp với những người đang mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 hoặc hội chứng chuyển hóa. Vậy DASH là gì và có tác động thế nào đến cơ thể?
DASH giúp kiểm soát đường huyết bằng cách hạn chế tối đa lượng tinh bột đã tinh chế, đồng thời khuyến khích bạn sử dụng nhiều trái cây, rau xanh, sữa ít béo, các loại hạt, đậu và thịt nạc. Điều này giúp cơ thể tránh hấp thụ một lượng lớn đường một cách nhanh chóng, hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn cho những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 hoặc hội chứng chuyển hóa.
Hạn chế tinh bột tinh chế trong DASH
Ăn một đĩa mì ống, một bát cơm trắng hay các loại bánh quy, bánh ngọt có thể không có lợi cho bệnh tình của bạn vì chúng chứa nhiều tinh bột đã tinh chế.
Tinh bột tinh chế là gì?
Bất kì loại thực phẩm ngũ cốc trắng nào cũng được coi là đã qua tinh chế, đồng nghĩa với việc chúng chứa ít chất xơ và chất khoáng. Ngũ cốc đã tinh chế bao gồm bột tinh chế, gạo trắng và tất cả các loại thực phẩm được làm từ chúng như bánh mì trắng, mì ống, bánh quy, ngũ cốc ăn liền, bánh nướng và bánh kem.
Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt bao gồm các loại như lúa mì nguyên hạt, gạo lứt, lúa mạch đen, yến mạch và bánh mì làm từ lúa mạch nguyên cám. Mặc dù những loại ngũ cốc này thường có màu nâu, nhưng không phải bất cứ thực phẩm ngũ cốc nào có màu nâu cũng là 100% nguyên hạt. Một số loại bánh mì và ngũ cốc có nhãn hiệu ghi rằng chúng là ngũ cốc nguyên hạt, nhưng thực tế chúng chỉ chứa một lượng rất nhỏ thôi. Nếu bạn muốn ăn, hãy kiểm tra cẩn thận nhãn hiệu của thực phẩm để đảm bảo rằng tất cả loại bột làm ra bánh mì đều là từ 100% ngũ cốc nguyên hạt.
Tác động của tinh bột đến đường huyết
Tất cả các loại tinh bột, từ đã qua tinh chế đến ngũ cốc nguyên hạt, đều sẽ bị bẻ gãy thành glucose trong quá trình tiêu hóa. Vì vậy, cả tinh bột và đường đều có thể làm tăng đường huyết. Mặc dù tinh bột được xem là một chất bột đường phức tạp nhưng nó vẫn chuyển hóa thành glucose và điều này sẽ xảy ra tương đối nhanh chóng với tinh bột đã tinh chế. Trong khi đó, thực phẩm có nhiều chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt sẽ bị chuyển hóa và hấp thụ chậm hơn, giúp duy trì đường huyết ổn định hơn.
Lời khuyên:
Người mắc tiểu đường tuýp 2 hoặc hội chứng chuyển hóa nên thiết kế thực đơn theo chế độ ăn kiêng DASH để có thể cắt giảm lượng tinh bột đã tinh chế và ăn uống lành mạnh hơn, từ đó kiểm soát đường huyết tốt hơn.
DASH và Cholesterol
Chế độ ăn kiêng DASH đã được chứng minh có khả năng làm giảm cholesterol, một yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Cholesterol trong máu tồn tại dưới nhiều dạng, trong đó HDL (lipoprotein tỷ trọng cao) có thể giúp loại bỏ cholesterol khỏi động mạch, trong khi LDL (lipoprotein tỷ trọng thấp) có khuynh hướng tích tụ cholesterol trong động mạch. Mục tiêu là có nhiều cholesterol tốt (HDL) và ít cholesterol xấu (LDL).
Ảnh hưởng của DASH đến cholesterol:
Dinh dưỡng hợp lý, giảm cân và tập thể dục, như được khuyến khích trong chế độ ăn kiêng DASH, sẽ hỗ trợ cải thiện các chỉ số cholesterol.
Khuyến nghị dinh dưỡng cụ thể:
- Hạn chế lượng cholesterol, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa hấp thụ vào cơ thể.
- Tăng lượng chất xơ hòa tan, thực phẩm từ đậu nành và stanol thực vật.
Thực phẩm nên và không nên trong DASH:
- Nên:
- Dầu olive, bơ, các loại hạt, cá (chứa chất béo không bão hòa đơn và đa, tốt cho tim mạch).
- Dầu thực vật (bắp, đậu nành).
- Các loại đậu.
- Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan: yến mạch, táo, cam, lê…
- Hạn chế:
- Đồ ăn nhanh, đồ ngọt (thường chứa nhiều chất béo chuyển hóa).
- Thực phẩm chế biến sẵn.
Kết luận:
Chế độ ăn DASH không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn cải thiện cholesterol, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 và hội chứng chuyển hóa. Bằng cách hạn chế tinh bột tinh chế và tăng cường các thực phẩm lành mạnh, bạn có thể cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ biến chứng do các bệnh này gây ra.
Tham khảo thêm tại acc.org và ahajournals.org.