Rung Nhĩ và Đột Quỵ Não: Hiểu Biết Để Phòng Ngừa Hiệu Quả
Mục Lục
- Rung nhĩ là gì và tại sao cần quan tâm?
- Ai dễ mắc rung nhĩ?
- Rung nhĩ dẫn đến đột quỵ não như thế nào?
- Làm thế nào để phát hiện sớm rung nhĩ?
- Phòng ngừa rung nhĩ và đột quỵ não: Bạn có thể làm gì?
Rung nhĩ là gì và tại sao cần quan tâm?
Rung nhĩ là một tình trạng rối loạn nhịp tim thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi. Bình thường, tim của chúng ta đập đều đặn nhờ một tín hiệu điện từ nút xoang. Nhưng khi bị rung nhĩ, các buồng tim phía trên (tâm nhĩ) rung lên loạn xạ với tốc độ rất nhanh, khoảng 350-600 lần mỗi phút, thay vì co bóp nhịp nhàng. Điều này làm giảm hiệu quả bơm máu của tim, khiến cơ thể không được cung cấp đủ máu, dễ gây mệt mỏi, khó thở và tăng nguy cơ suy tim.
Theo Viện Tim mạch Việt Nam, rung nhĩ đang ngày càng phổ biến, đặc biệt tại châu Á, với dự đoán khoảng 72 triệu người mắc vào năm 2050 (theo báo cáo từ Bệnh viện Bạch Mai, 2023). Điều đáng lo ngại là rung nhĩ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn là nguyên nhân chính gây ra khoảng 25% các ca đột quỵ não. Vì vậy, việc hiểu và phát hiện sớm tình trạng này là vô cùng quan trọng.
Ai dễ mắc rung nhĩ?
Rung nhĩ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các nghiên cứu tại Việt Nam, những yếu tố sau làm tăng khả năng mắc bệnh:
- Độ tuổi: Người trên 60 tuổi có nguy cơ cao hơn, với tỷ lệ mắc bệnh tăng lên đến 10% ở nhóm trên 80 tuổi.
- Bệnh lý nền: Tăng huyết áp, bệnh tim mạch như động mạch vành, suy tim, bệnh van tim.
- Các bệnh khác: Đái tháo đường, bệnh phổi mạn tính, cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức).
- Thói quen không lành mạnh: Nghiện rượu bia, sử dụng chất kích thích.
- Tiền sử phẫu thuật: Đặc biệt là phẫu thuật tim hoặc lồng ngực.
Nếu bạn hoặc người thân thuộc nhóm nguy cơ này, hãy chú ý hơn đến sức khỏe tim mạch và đừng bỏ qua các dấu hiệu bất thường như tim đập nhanh, hồi hộp kéo dài.
Rung nhĩ dẫn đến đột quỵ não như thế nào?
Rung nhĩ nguy hiểm không chỉ vì làm tim hoạt động kém hiệu quả mà còn vì nguy cơ gây đột quỵ não. Theo thống kê, rung nhĩ làm tăng nguy cơ đột quỵ lên gấp 5 lần so với người bình thường. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 ca đột quỵ mới, trong đó nhiều trường hợp liên quan đến rung nhĩ (theo Bộ Y tế Việt Nam).
Cơ chế rất đơn giản nhưng đáng sợ: Khi tâm nhĩ rung loạn, máu không được bơm đi một cách trơn tru mà dễ bị ứ đọng, tạo điều kiện hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông này di chuyển lên não và làm tắc mạch máu, bạn sẽ bị đột quỵ nhồi máu não. Đột quỵ không chỉ gây tử vong mà còn để lại di chứng nặng nề như liệt nửa người, mất khả năng nói, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.
Hiểu được mối liên hệ này, chúng ta càng thấy tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện và kiểm soát rung nhĩ trước khi quá muộn.
Làm thế nào để phát hiện sớm rung nhĩ?
Rung nhĩ đôi khi không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, một số dấu hiệu bạn nên lưu ý bao gồm:
- Cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực.
- Khó thở, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
- Choáng váng, đau tức ngực.
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau:
- Điện tâm đồ (ECG): Đây là cách đơn giản nhất để ghi lại hoạt động điện của tim, phát hiện nhịp tim bất thường.
- Holter điện tâm đồ: Ghi nhận nhịp tim trong 24-48 giờ, phù hợp để phát hiện các cơn rung nhĩ thoáng qua.
- Siêu âm tim: Đánh giá cấu trúc và chức năng tim, tìm nguyên nhân gây rung nhĩ.
Theo khuyến cáo từ Viện Tim mạch Việt Nam, những người trên 60 tuổi hoặc có bệnh lý nền nên kiểm tra tim mạch định kỳ ít nhất 1-2 lần mỗi năm. Đừng chờ đến khi có triệu chứng mới đi khám, bởi phòng ngừa luôn dễ dàng hơn điều trị.
Phòng ngừa rung nhĩ và đột quỵ não: Bạn có thể làm gì?
Tin tốt là bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ rung nhĩ và đột quỵ não bằng những thay đổi tích cực trong lối sống và tuân thủ hướng dẫn y tế. Dưới đây là một số gợi ý:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân đối, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường; tập thể dục đều đặn như đi bộ, yoga khoảng 30 phút mỗi ngày.
- Kiểm soát bệnh lý nền: Giữ huyết áp và đường huyết ở mức ổn định bằng cách tuân thủ thuốc và theo dõi thường xuyên.
- Tránh rượu bia và chất kích thích: Những thói quen này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đừng bỏ qua các buổi kiểm tra tim mạch, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao.
Ngoài ra, nếu đã được chẩn đoán rung nhĩ, việc tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ là rất quan trọng. Các biện pháp như dùng thuốc kiểm soát nhịp tim hoặc thuốc chống đông máu có thể giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, từ đó ngăn ngừa đột quỵ.
Nếu bạn đang lo lắng về sức khỏe tim mạch của mình hoặc người thân, hãy đến gặp chuyên gia để được tư vấn và kiểm tra kịp thời. Bác sĩ Phạm Xuân Hậu – chuyên khoa tim mạch và tim mạch can thiệp – hiện đang công tác tại Phòng khám Tim mạch Siêu âm OCA, địa chỉ 336A Phan Văn Trị, Bình Lợi Trung, TP.HCM. Liên hệ qua số điện thoại 0938 237 460 để đặt lịch khám và nhận tư vấn chi tiết.
Hãy nhớ rằng, sức khỏe tim mạch là nền tảng cho một cuộc sống trọn vẹn. Đừng chần chừ, hành động ngay hôm nay để bảo vệ chính mình và những người bạn yêu thương!