Các Bệnh Tim Mạch Thường Gặp và Cách Nhận Biết
Khi nhắc đến bệnh tim, nhiều người thường nghĩ ngay đến cơn đau tim. Tuy nhiên, có nhiều tình trạng khác cũng có thể gây tổn thương tim và ảnh hưởng đến chức năng của nó, bao gồm rối loạn nhịp tim, bệnh cơ tim và suy tim.
1. Động Mạch Bị Tắc Gây Cơn Đau Tim
Sự tích tụ của các mảng bám (chất béo, cholesterol và các chất khác) trong lòng động mạch vành gây hẹp lòng mạch, làm giảm lưu lượng máu đến tim. Tình trạng này được gọi là xơ vữa động mạch vành. Nhiều người không biết mình mắc bệnh tim mạch cho đến khi động mạch bị tắc nghẽn hoàn toàn bởi cục máu đông, dẫn đến cơn đau tim.
Tuy nhiên, có thể có các dấu hiệu cảnh báo trước đó của hẹp mạch vành, chẳng hạn như các cơn đau thắt ngực. Đau thắt ngực là cơn đau ngực xảy ra khi tim không nhận đủ máu và oxy.
1.1. Cơn Đau Tim Diễn Ra Thế Nào?
Các mảng bám trong động mạch vành có thể bị nứt vỡ, kích thích quá trình đông máu và hình thành cục máu đông. Cục máu đông này có thể chặn hoàn toàn động mạch vành, cắt đứt nguồn cung cấp máu đến một phần của tim.
Khi không được cung cấp oxy và dinh dưỡng, cơ tim có thể nhanh chóng bị tổn thương và chết đi. Tình trạng này thường xảy ra đột ngột và cần được cấp cứu y tế ngay lập tức. Theo ACC.org,
Các triệu chứng của cơn đau tim có thể bao gồm:
- Đau thắt ngực đột ngột, thường sau gắng sức hoặc căng thẳng.
- Đau nhiều ở ngực trái hoặc sau xương ức, cảm giác bóp nghẹt trong ngực.
- Khó chịu lan ra lưng, lên họng, hàm hoặc ra cánh tay.
- Vã mồ hôi, khó thở, buồn nôn, khó tiêu hoặc ợ nóng.
Ở phụ nữ, các triệu chứng có thể ít điển hình hơn so với nam giới, chẳng hạn như đau lưng, đau hàm hoặc khó thở.
1.2. Xử Trí Cơn Đau Tim Như Thế Nào?
Nếu bạn nghi ngờ mình đang bị đau tim, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức, ngay cả khi bạn không chắc chắn. Đừng chờ đợi để xem các triệu chứng có giảm đi không. Theo khuyến cáo của AHA, phản ứng nhanh chóng có thể cứu sống bạn.
Không nên tự lái xe đến bệnh viện mà hãy gọi cấp cứu. Các nhân viên y tế sẽ đến đón bạn và tiến hành kiểm tra, xử lý ngay lập tức. Họ có thể bắt đầu điều trị ngay trên đường đến bệnh viện, giúp giảm thiểu tổn thương cho tim.
2. Các Loại Bệnh Tim Khác
2.1. Rối Loạn Nhịp Tim
Tim đập nhờ các xung điện. Khi các xung điện này bị lỗi, tim có thể đập quá nhanh, quá chậm hoặc không đều. Tình trạng này được gọi là rối loạn nhịp tim.
Rối loạn nhịp tim có thể vô hại và tự hết nhanh chóng. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Theo Medscape
Các triệu chứng của rối loạn nhịp tim có thể bao gồm:
- Hồi hộp
- Đánh trống ngực
- Chóng mặt
- Ngất xỉu
Hãy trao đổi với bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào để được theo dõi và điều trị kịp thời.
2.2. Bệnh Cơ Tim
Bệnh cơ tim là tình trạng cơ tim bị bất thường, khiến tim khó bơm máu hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến giảm lượng máu cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể.
Theo thời gian, các vấn đề sức khỏe như tăng huyết áp, béo phì và tiểu đường nếu không được điều trị tốt có thể gây ra bệnh cơ tim và dẫn đến suy tim.
2.3. Suy Tim
Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Đây là một hội chứng phức tạp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm tăng huyết áp, bệnh van tim và bệnh cơ tim.
Các triệu chứng của suy tim có thể bao gồm:
- Mệt mỏi
- Phù (sưng) ở mắt cá chân, bàn chân hoặc chân
- Khó thở
Suy tim đòi hỏi phải điều trị thích hợp để giảm triệu chứng và cải thiện tiên lượng. VNAH có nhiều bài viết về vấn đề này.
2.4. Khuyết Tật Tim Bẩm Sinh
Khuyết tật tim bẩm sinh là các bất thường về cấu trúc của tim và các mạch máu lớn, xuất hiện từ khi mới sinh. Các bất thường này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ngay sau sinh, nhưng đôi khi không được phát hiện cho đến khi trưởng thành.
Nếu bạn có khuyết tật tim bẩm sinh, bạn có nhiều khả năng bị rối loạn nhịp tim, suy tim và nhiễm trùng tim. Có nhiều phương pháp điều trị để giảm các nguy cơ này, bao gồm dùng thuốc và phẫu thuật.
3. Các Xét Nghiệm Đánh Giá Tim
3.1. Điện Tâm Đồ (ECG)
Điện tâm đồ là một xét nghiệm đơn giản và không xâm lấn, giúp ghi lại hoạt động điện của tim. Kết quả điện tâm đồ có thể cho biết bạn có các bất thường liên quan đến nhịp tim hay không, chẳng hạn như nhịp tim không đều, nhịp tim nhanh hoặc chậm. Điện tâm đồ cũng có thể giúp phát hiện các dấu hiệu của cơn đau tim hoặc thiếu máu cơ tim.
3.2. Điện Tim Gắng Sức
Điện tim gắng sức giúp đánh giá khả năng hoạt động của tim khi bạn gắng sức. Bạn sẽ đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe đạp đứng yên với cường độ tăng dần, trong khi bác sĩ theo dõi điện tim, nhịp tim và huyết áp của bạn. Xét nghiệm này giúp đánh giá xem tim có được cung cấp đủ máu khi bạn hoạt động gắng sức hay không.
3.3. Holter Điện Tim
Holter điện tim là một thiết bị di động nhỏ gọn, giúp ghi lại liên tục hoạt động điện tim trong khoảng thời gian từ 24 đến 48 giờ. Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có vấn đề về nhịp tim, họ có thể yêu cầu bạn sử dụng holter điện tim để theo dõi nhịp tim của bạn trong một khoảng thời gian dài hơn so với điện tâm đồ thông thường.
3.4. Siêu Âm Tim
Siêu âm tim là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh về cấu trúc và chức năng của tim. Siêu âm tim giúp bác sĩ đánh giá kích thước, hình dạng, độ dày của các buồng tim, hoạt động của các van tim và khả năng bơm máu của tim.
3.5. Chụp CT Tim
Chụp CT tim là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh tiên tiến, sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết về tim và các mạch máu của nó. Chụp CT tim có thể giúp phát hiện sự tích tụ của mảng bám hoặc canxi trong động mạch vành, cũng như các vấn đề về van tim và các loại bệnh tim khác.
4. Các Phương Pháp Điều Trị Bệnh Tim
Hầu hết các bệnh tim đều là bệnh mạn tính. Giai đoạn đầu, các triệu chứng có thể nhẹ và khó nhận biết, khiến bệnh dễ bị bỏ qua và trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
Nếu tim của bạn bắt đầu yếu đi, bạn có thể bị hụt hơi hoặc cảm thấy mệt mỏi. Bạn có thể bị sưng ở mắt cá chân, bàn chân hoặc cả chân. Trong nhiều trường hợp, việc điều trị lâu dài và đúng cách có thể giúp kiểm soát bệnh tim và cải thiện chất lượng cuộc sống.
4.1. Điều Trị Bằng Thuốc
Thuốc có thể giúp ổn định các yếu tố nguy cơ tim mạch như huyết áp, đái tháo đường hoặc làm giảm mức cholesterol. Một số loại thuốc khác có thể giúp kiểm soát nhịp tim bất thường hoặc ngăn ngừa cục máu đông. Nếu tim bạn đã bị tổn thương, các loại thuốc khác có thể giúp cải thiện khả năng bơm máu của tim.
4.2. Phương Pháp Can Thiệp Qua Ống Thông
- Đặt stent động mạch vành: Đây là thủ thuật giúp mở rộng một động mạch vành bị tắc nghẽn và cải thiện lưu lượng máu đến tim. Bác sĩ sẽ đưa một ống thông nhỏ vào động mạch, đến vị trí tắc nghẽn, sử dụng bóng để nong rộng và đặt một ống lưới nhỏ gọi là stent để giữ cho động mạch mở.
- Sửa hoặc thay van tim qua đường ống thông: Đây là phương pháp điều trị ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật tim hở, được sử dụng để điều trị một số bệnh lý van tim. Bác sĩ sẽ đưa một ống thông vào tim qua mạch máu và sử dụng các dụng cụ đặc biệt để sửa chữa hoặc thay thế van tim bị hỏng.
4.3. Phương Pháp Phẫu Thuật Tim Hở
- Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật này nếu bạn có một hoặc nhiều động mạch vành bị hẹp nặng hoặc bị tắc hoàn toàn. Bác sĩ sẽ lấy một đoạn mạch máu từ một vị trí khác trên cơ thể bạn và ghép nó vào động mạch vành, tạo một đường vòng qua vị trí bị hẹp để máu có thể đến nuôi cơ tim.
- Phẫu thuật sửa chữa hoặc thay van tim: Nếu van tim của bạn bị hẹp hoặc hở nặng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, bạn có thể cần phải phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế van tim. Phẫu thuật tim hở giúp phục hồi chức năng của van tim và cải thiện lưu lượng máu qua tim.
5. Ai Là Người Dễ Mắc Bệnh Tim?
Có nhiều yếu tố đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một số yếu tố này không thể thay đổi được, trong khi những yếu tố khác có thể thay đổi được.
Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được bao gồm:
- Tuổi
- Giới tính
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tim
Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được bao gồm:
- Tăng huyết áp
- Rối loạn mỡ máu
- Hút thuốc lá
- Thừa cân hoặc béo phì
- Đái tháo đường
- Lười vận động
Các biện pháp bạn có thể thực hiện để giúp kiểm soát bệnh tim và giảm nguy cơ mắc bệnh tim bao gồm:
- Tập thể dục thường xuyên (30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần).
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh.
- Hạn chế uống rượu.
- Không hút thuốc lá.