Phình Mạch Máu Não – Bệnh Lý Nguy Hiểm
Phình mạch máu não, hay còn gọi là phình động mạch não, là một bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng. Việc hiểu rõ về căn bệnh này giúp bạn chủ động nhận biết, thăm khám và điều trị kịp thời.
1. Phình Mạch Máu Não Là Gì?
Phình mạch máu não (phình động mạch não) là tình trạng xuất hiện một túi phình chứa máu trên một đoạn mạch máu trong não. Tình trạng này thường xảy ra do thành mạch suy yếu, dẫn đến sự giãn nở bất thường của mạch máu. Khi túi phình lớn dần, nó có thể chèn ép lên mô não hoặc các dây thần kinh lân cận. Nếu túi phình vỡ, sẽ gây xuất huyết nội sọ, dẫn đến máu tràn vào các mô não xung quanh, gây tổn thương nghiêm trọng. Phình động mạch não có thể gây ra những biến chứng nặng nề như tổn thương não, đột quỵ xuất huyết và có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Theo Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), phình mạch máu não thường hình thành tại các vị trí phân nhánh của động mạch trong não, nơi thành mạch yếu nhất. Vị trí phổ biến nhất là động mạch thông trước, chiếm khoảng 30% các trường hợp. Các vị trí khác bao gồm động mạch thông sau, động mạch cảnh trong, động mạch đốt sống, động mạch thân nền hoặc động mạch tiểu não.
2. Nguyên Nhân Gây Phình Mạch Máu Não
Thành mạch mỏng yếu là yếu tố chính làm tăng nguy cơ phình mạch máu não. Nhiều yếu tố có thể góp phần vào sự hình thành phình mạch, bao gồm:
- Huyết áp cao: Tăng áp lực lên thành mạch, khiến mạch máu dễ bị giãn nở.
- Xơ vữa động mạch: Mảng bám cholesterol làm yếu thành mạch.
- Hút thuốc lá: Tổn thương thành mạch máu, tăng nguy cơ hình thành phình mạch.
- Di truyền: Tiền sử gia đình có người mắc bệnh làm tăng nguy cơ.
- Tuổi tác và giới tính: Người trên 40 tuổi và phụ nữ có nguy cơ mắc cao hơn.
- Lạm dụng rượu bia và ma túy: Gây hại cho thành mạch và tăng nguy cơ vỡ phình mạch.
3. Triệu Chứng Cảnh Báo Của Phình Mạch Máu Não
Phình mạch máu não thường diễn tiến âm thầm và không gây triệu chứng rõ rệt cho đến khi túi phình lớn dần hoặc vỡ. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý một số dấu hiệu cảnh báo sau:
- Khi túi phình chưa vỡ:
- Hầu hết các túi phình nhỏ và không phát triển thường không gây triệu chứng. Tuy nhiên, khi túi phình lớn dần và chèn ép vào dây thần kinh hoặc nhu mô não, bạn có thể gặp các triệu chứng như rối loạn thị giác, đau vùng trên hoặc sau hốc mắt, sụp mi, giãn đồng tử, liệt một phần cơ mặt.
- Khi túi phình rò rỉ:
- Trong một số trường hợp, túi phình không vỡ hoàn toàn nhưng có hiện tượng rò rỉ máu vào khoang dưới nhện. Điều này có thể gây đau đầu đột ngột, dữ dội, kèm theo tiếng ù tai hoặc cảm giác bất thường trong đầu. Nếu bạn xuất hiện cơn đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân, đột ngột và có thể kèm theo các triệu chứng khác, hãy đến ngay Phòng khám Tim mạch BS Phạm Xuân Hậu để được thăm khám kịp thời.
- Khi túi phình vỡ:
- Khi túi phình vỡ, máu tràn vào khoang dưới nhện hoặc nhu mô não, gây xuất huyết nội sọ nghiêm trọng. Bệnh nhân có thể trải qua cơn đau đầu đột ngột, dữ dội, kèm theo buồn nôn, nôn, yếu hoặc liệt chi, méo miệng, rối loạn ý thức, co giật, sợ ánh sáng, cứng gáy, thậm chí hôn mê sâu hoặc ngừng tim. Đây là tình trạng cấp cứu y khoa có nguy cơ dẫn đến đột quỵ xuất huyết não, đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp.
4. Biến Chứng Nguy Hiểm Khi Phình Mạch Máu Não Vỡ
Phình động mạch não là bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây tổn thương não, ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và đe dọa tính mạng. Các biến chứng thường gặp bao gồm:
- Xuất huyết tái phát: Người từng vỡ túi phình có nguy cơ cao bị xuất huyết não lần nữa, thường nghiêm trọng hơn lần trước.
- Co thắt mạch máu: Sau vỡ túi phình, động mạch có thể co hẹp, làm giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến đột quỵ và tổn thương não.
- Tràn dịch não: Xuất huyết dưới nhện có thể cản trở lưu thông dịch não tủy, gây tăng áp lực nội sọ.
- Rối loạn điện giải: Giảm natri máu đột ngột có thể khiến tế bào não phù nề và tổn thương nặng nề.
5. Chẩn Đoán và Điều Trị Phình Mạch Máu Não
Chẩn đoán: Để chẩn đoán phình mạch máu não, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Xác định vùng xuất huyết.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đánh giá chi tiết cấu trúc mạch máu.
- Chụp mạch máu não (DSA): Giúp phát hiện phình mạch nhỏ.
- Chọc dịch não tủy: Kiểm tra sự hiện diện của máu trong dịch não tủy nếu nghi ngờ xuất huyết.
Điều trị: Phương pháp điều trị phình mạch máu não phụ thuộc vào kích thước, vị trí và tình trạng của túi phình:
- Theo dõi: Với phình mạch nhỏ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ.
- Phẫu thuật kẹp phình mạch: Ngăn máu chảy vào túi phình.
- Nút phình mạch bằng coil (Can thiệp nội mạch): Đưa cuộn dây kim loại vào để ngăn dòng máu chảy vào túi phình.
- Điều trị nội khoa: Kiểm soát huyết áp, giảm đau và dự phòng co thắt mạch.
6. Phòng Ngừa Phình Mạch Máu Não
Để phòng ngừa bệnh phình mạch máu não, bạn nên chủ động chăm sóc sức khỏe tổng thể, góp phần làm hạn chế các yếu tố nguy cơ:
- Kiểm soát huyết áp bằng cách hạn chế muối, ăn uống lành mạnh và tập thể dục.
- Không hút thuốc lá để bảo vệ thành mạch máu.
- Hạn chế rượu bia để tránh tăng huyết áp.
- Duy trì cân nặng hợp lý để hạn chế các bệnh về tim mạch.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt quan trọng với người có yếu tố nguy cơ cao.
Phình mạch máu não là một căn bệnh nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và chủ động phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc lo ngại nào về sức khỏe tim mạch và mạch máu não, hãy đến Phòng khám Tim mạch BS Phạm Xuân Hậu để được tư vấn và thăm khám tận tình. Địa chỉ phòng khám là 336A Phan Văn Trị, P.11, Bình Thạnh, TP.HCM. Bạn cũng có thể liên hệ qua số điện thoại 0938237460 để đặt lịch hẹn.