Nguyên nhân gây tăng huyết áp (THA)
Tăng huyết áp là một bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng để có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
1. Tăng huyết áp nguyên phát (không rõ nguyên nhân): (90-95% trường hợp)
- Trong hầu hết các trường hợp, tăng huyết áp không phải là do bệnh thần kinh hay căng thẳng. Thực tế, có đến 90-95% số người bị tăng huyết áp không tìm thấy nguyên nhân cụ thể. Các trường hợp này được gọi là tăng huyết áp nguyên phát hay tăng huyết áp vô căn.
- Tuy không xác định được nguyên nhân trực tiếp, nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh.
2. Yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được:
- Thừa cân, béo phì: Người có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 23 trở lên có nguy cơ cao bị tăng huyết áp. BMI được tính bằng cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m).
- Ăn nhiều muối: Chế độ ăn nhiều muối (natri) có thể làm tăng huyết áp ở một số người. Nên hạn chế lượng muối ăn hàng ngày xuống dưới 2.300 mg (khoảng 1 thìa cà phê). (Nguồn: AHA).
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá gây co mạch máu, làm tăng huyết áp tạm thời. Về lâu dài, hút thuốc lá còn gây xơ vữa động mạch, làm tăng huyết áp mạn tính. (Nguồn: AHA).
- Uống rượu nặng và thường xuyên: Uống quá nhiều rượu có thể làm tăng huyết áp. Nên hạn chế uống rượu theo khuyến cáo của các chuyên gia. (Nguồn: AHA).
- Thiếu vận động: Lười vận động làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì, từ đó dẫn đến tăng huyết áp. Nên tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần. (Nguồn: AHA).
- Stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng huyết áp. Cần tìm cách giải tỏa stress hiệu quả, chẳng hạn như tập yoga, thiền, hoặc các hoạt động thư giãn khác.
3. Yếu tố nguy cơ không thể điều chỉnh được:
- Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn so với người da trắng. (Nguồn: AHA).
- Di truyền: Nếu có người thân trong gia đình (bố mẹ, anh chị em ruột) bị tăng huyết áp, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Tuổi cao: Tuổi càng cao, nguy cơ bị tăng huyết áp càng lớn. Do đó, cần kiểm tra huyết áp thường xuyên, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
4. Tăng huyết áp thứ phát (có nguyên nhân): (<10% trường hợp)
- Một số ít trường hợp tăng huyết áp là do các bệnh lý khác gây ra. Các trường hợp này được gọi là tăng huyết áp thứ phát.
- Bệnh lý về thận: Viêm cầu thận, sỏi thận, hẹp động mạch thận… có thể gây tăng huyết áp.
- Bệnh lý nội tiết: Cường tuyến giáp, cường tuyến yên, u vỏ hoặc tủy thượng thận… có thể gây tăng huyết áp.
- Bệnh lý mạch máu và tim: Hở van động mạch chủ, hẹp eo động mạch chủ, bệnh Takayasu… có thể gây tăng huyết áp.
- Nhiễm độc thai nghén (tiền sản giật): Có thể gây tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai.
Lưu ý: Nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào kể trên, hãy đi khám bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Việc phát hiện và điều trị sớm tăng huyết áp là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.