Vôi hóa động mạch vành là dấu hiệu sớm của bệnh mạch vành, xảy ra khi canxi tích tụ trong thành động mạch. Các yếu tố nguy cơ bao gồm hút thuốc, huyết áp cao, và chế độ ăn uống không lành mạnh. Chẩn đoán bằng EBCT hoặc MDCT. Hạn chế vôi hóa bằng cách thay đổi lối sống, ăn uống lành mạnh, tập thể dục, và bổ sung canxi hữu cơ từ thực phẩm.

Vôi Hóa Động Mạch Vành: Dấu Hiệu Sớm Của Bệnh Mạch Vành

Động mạch vành là những mạch máu nhỏ làm nhiệm vụ cung cấp máu nuôi cho quả tim hoạt động. Vôi hóa trong động mạch vành là một dấu hiệu sớm của bệnh mạch vành, cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn về các vấn đề tim mạch nghiêm trọng.

1. Vôi Hóa Mạch Vành Tim

Hiện tượng lắng đọng canxi trong mạch vành là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển của xơ vữa động mạch. Quá trình này chỉ xảy ra tại các động mạch đã bị xơ vữa và không xuất hiện trong thành động mạch khỏe mạnh, bình thường [tham khảo: ACC.org]. Canxi bắt đầu xuất hiện với lượng nhỏ trong các tổn thương xơ vữa động mạch từ rất sớm (thậm chí từ độ tuổi 20-30) và ngày càng phổ biến hơn theo tuổi tác.

Canxi xuất hiện với lượng nhỏ trong các tổn thương xơ vữa động mạch sớm.

Vôi hóa động mạch vành hầu như luôn luôn hiện diện ở những người mắc bệnh mạch vành và có liên quan mật thiết đến tuổi tác. Tần suất vôi hóa tăng rõ rệt sau tuổi 50 ở nam giới và sau tuổi 60 ở nữ giới [tham khảo: AHAjournals.org].

Tình trạng mạch vành bị vôi hóa còn được hiểu là sự xơ vữa hoặc xơ cứng của thành động mạch. Nguyên nhân chủ yếu là do sự lắng đọng của cholesterol và quá trình lão hóa tự nhiên, làm giảm tính đàn hồi của mạch máu theo thời gian và tuổi tác.

2. Yếu Tố Nguy Cơ Gây Xơ Vữa Động Mạch Vành

Có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần vào sự phát triển của xơ vữa động mạch vành. Chúng có thể được chia thành ba nhóm chính:

• Nhóm yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được: Đây là những yếu tố mà bạn có thể chủ động can thiệp để giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm: hút thuốc lá, tăng huyết áp, béo phì, lối sống ít vận động, thói quen ăn uống không lành mạnh (nhiều mỡ động vật, đồ ăn chế biến sẵn), và lạm dụng rượu bia.
• Nhóm yếu tố nguy cơ có tiềm năng thay đổi: Đây là những yếu tố có thể được cải thiện thông qua điều trị y tế và thay đổi lối sống, bao gồm: tăng lipid máu (cholesterol, triglyceride), giảm lipoprotein tỷ trọng cao (HDL - cholesterol tốt), tăng đường huyết, và stress kéo dài.
• Nhóm yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được: Đây là những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, bao gồm: tuổi cao (trên 30), thay đổi về hormone ở tuổi mãn kinh, và tiền sử gia đình có người thân mắc bệnh xơ vữa động mạch sớm.

3. Chẩn Đoán Bệnh Mạch Vành Bị Vôi Hóa

Vôi hóa động mạch vành có thể được phát hiện khi chụp X-quang ngực, tuy nhiên phương pháp này không thể định lượng chính xác mức độ vôi hóa. Sự ra đời của máy chụp cắt lớp điện toán với chùm điện tử (Electron Beam Computed Tomography - EBCT) vào giữa những năm 1980 đã mở ra một kỷ nguyên mới trong việc khảo sát vôi hóa động mạch vành [tham khảo: PubMed].

EBCT cho phép định lượng một cách khách quan mức độ vôi hóa của hệ động mạch vành. Đến cuối những năm 1990, phương pháp chụp cắt lớp điện toán với nhiều bộ dò (Multidetector Computed Tomography - MDCT) đã được ứng dụng rộng rãi trong việc định lượng vôi hóa.

Cả EBCT lẫn MDCT đều sử dụng các lát cắt CT mỏng và vận tốc ghi hình nhanh để giảm thiểu sự nhiễu tín hiệu do cử động của tim. Số lát cắt thường được thực hiện là 30-40. Các máy CT hiện đại ngày nay có thể thực hiện lát cắt 1,5 mm (EBCT), thậm chí nhỏ hơn 1 mm (MDCT). Tuy nhiên, Hiệp Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến cáo nên sử dụng bề dày của lát cắt tái dựng là 2.5-3 mm để giảm thiểu sự chiếu xạ đối với bệnh nhân. Thời gian khảo sát thường kéo dài khoảng 10-15 phút, trong đó thời gian quét (scan) chỉ khoảng vài chục giây.

Chụp cắt lớp là phương pháp hiệu quả để chẩn đoán mạch vành bị vôi hóa.

4. Làm Thế Nào Để Hạn Chế Vôi Hóa Động Mạch Vành?

Phương pháp tốt nhất để hạn chế sự vôi hóa động mạch vành vẫn là thay đổi lối sống một cách tích cực. Điều này bao gồm:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm thiểu các thực phẩm giàu cholesterol như mỡ động vật, phủ tạng động vật, tôm, lòng đỏ trứng,… Thay vào đó, hãy tăng cường rau xanh, trái cây tươi và chất xơ trong khẩu phần ăn hàng ngày.
• Lối sống năng động: Duy trì cân nặng hợp lý, năng tập luyện thể dục thể thao, tránh stress, kiểm soát huyết áp, không hút thuốc lá và hạn chế tối đa việc uống rượu bia.
• Tập thể dục thường xuyên: Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên và đều đặn, ví dụ như đi bộ đúng cách và phù hợp với sức khỏe, sẽ rất tốt cho hệ tim mạch và giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tập luyện quá sức hoặc không đúng cách có thể gây phản tác dụng và dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Bên cạnh đó, bạn hoàn toàn có thể bổ sung thêm nguồn canxi hữu cơ từ thực phẩm tự nhiên như sữa đậu nành, sữa chua… mỗi ngày để tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên tự ý bổ sung canxi vô cơ từ các loại thuốc hóa dược khi không có chỉ định của bác sĩ.