Nguyên nhân gây ra bệnh động mạch vành
Nguyên nhân gây ra bệnh động mạch vành đến nay còn chưa biết rõ, các nhà nghiên cứu chỉ chỉ ra các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến bệnh động mạch vành. Theo sự hiểu biết hiện giờ ba yếu tố nguy cơ đã được xác định, đó là hút thuốc lá, huyết áp cao và hàm lượng cholesterol trong máu tăng. Các nguy cơ bị bệnh mạch vành nâng cao dần theo tuổi ở nữ (trước lúc mãn kinh) và rẻ hơn ở nam giới. Cần dựa vào các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh mạch vành để chọn lựa chế độ dinh dưỡng tốt nhất cho người bệnh.
Ngừng hút thuốc lá để có trái tim khỏe
Tất cả các Hội đồng chuyên viên trên toàn thế giới đều xác nhận hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu đối sở hữu bệnh động mạch vành. Người ta thấy hút thuốc lá không những gây tốn thương lớp màng trong các động mạch mà còn sinh ra chất nicotin gây nâng cao nhịp tim, nâng cao huyết áp và nâng cao nhu cầu oxy của các cơ tim. Các chất CO do hút thuốc lá sinh ra làm giảm khả năng chuyển vận oxy của máu.
Hơn thế nữa, hút thuốc lá còn là nguyên nhân sản sinh ra các gốc tự do, nâng cao độ kết tập của tiểu cầu hình thành cục máu đông và làm giảm các lipoprotein có tỷ trọng cao rẻ cho sức khỏe là HDL.
Yếu tố dinh dưỡng được thực sự quan tâm đến khi người ta nhận thấy rằng ở vùng Địa Trung Hải như: Ý, Hy Lạp là những vùng nghiện thuốc lá nặng nhưng tỷ lệ mắc bệnh mạch vành lại không tăng. Nhiều tác giả cho rằng đó là do lượng rau củ và trái cây trong khẩu phần ăn ở các nước này thường cao.
Cholesterol trong máu phụ thuộc gần như vào chế độ ăn
Cholesterol là 1 chất sinh học đảm nhận nhiều chức năng quan trọng, một phần được tổng hợp trong cơ thể, một phần do thức ăn cung cấp.
Lượng cholesterol trong khẩu phần ăn có ảnh hưởng trực tiếp đến cholesterol toàn phần trong huyết thanh, tuy ảnh hưởng này ít hơn ảnh hưởng của các acid béo bão hòa. Do cholesterol trong chế độ ăn góp phần tạo nên các nguy cơ bị bệnh mạch vành nên rất nhiều các ủy ban chuyên viên quốc tế đều đưa ra lời khuyên nên ăn lượng cholesterol trong chế độ ăn trung bình dưới 300mg/ngày/người.
Bệnh động mạch vành hạn chế ăn đồ ăn có đựng phổ biến Cholesterol
Cholesterol chỉ có trong các thức ăn có cội nguồn động vật, nhất là não (2500mg%), bầu dục (5000mg%), quả tim (2100mg%), lòng đỏ trứng (2000mg%), do đó hạn chế các cái thức ăn này góp phần giảm lượng cholesterol trong khẩu phần.
Lòng đỏ trứng có phổ biến cholesterol nhưng đồng thời có cất nhiều lexitin là một chất điều hòa chuyển hóa cholesterol trong cơ thể. Do đó ở các người có cholesterol máu cao không nhất quyết kiêng ăn hẳn trứng mà chỉ nên ăn trứng mỗi tuần 1-2 quả và nên uống thêm sữa.
Người ta thấy thành phần chính trong chế độ ăn hàng ngày có ảnh hưởng đến hàm lượng cholesterol huyết thanh là các acid béo no hay acid béo bão hòa. Nghiên cứu nức tiếng của tác giả Keys và cộng sự trên 7 nước sau chiến tranh toàn cầu thứ hai cho thấy mức cholesterol huyết thanh máu liên quan ít sở hữu tổng số chất béo mà liên quan chặt chẽ mang hàm lượng các acid béo no.
Qua 10 năm theo dõi nhận thấy tỷ lệ tử vong do bệnh động mạch vành tăng lên 1 cách có ý nghĩa theo mức tăng hàm lượng của các acid béo no trong khẩu phần. Acid béo no có phổ thông trong mỡ động vật, còn các chiếc dầu thực vật nói chung giàu acid béo không no ( trừ dầu cọ và dầu dừa). Do đó một chế độ ăn giảm mỡ động vật, nâng cao dầu thực vật, bớt ăn giết đỏ, nâng cao ăn cá là có lợi cho người có rối loạn chuyển hóa mỡ máu.
Người ta nhận thấy các acid béo no làm nâng cao chỉ số các lipoprotein có tỷ trọng rẻ (LDL) chuyển vận các cholesterol từ máu đến các doanh nghiệp và có thể tích lũy ở thành trong động mạch. Ngược lại các acid béo không no làm tăng các lipoproteìn có tỷ trọng cao (HDL) vận tải cholesterol từ các mô đến gan để làm thoái hóa chúng.
Chế độ ăn đa dạng rau của và trái cây tỏ ra có tác dụng bảo vệ cơ thể với bệnh động mạch vành tuy cơ chế còn chưa rõ ràng. Có thể đó là do tác dụng của chất xơ có nhiều trong rau củ quả, cũng có thể là 1 chế độ ăn thực vật sẽ làm hạ huyết áp, 1 nhân tố nguy cơ của các bệnh lý mạch vành.
Trong các thập kỷ vừa qua, các nước như Nauy, Thụy Ðiển, Phần Lan, Úc, Hoa Kỳ… đã thực hiện rộng rãi các biện pháp để phòng đề phòng bệnh động mạch vành và họ đã đạt được một số kết quả khả quan.
Nói chung các biện pháp này bao gồm các lời khuyên để giúp giải đáp câu hỏi bệnh mạch vành nên ăn gì? Đó là các lời khuyên về chế độ dinh dưỡng, không hút thuốc lá, hoạt động thể lực thường xuyên và duy trì cân nặng ổn định. Trong các khuyến cáo về ăn uống, người ta khuyên rằng năng lượng do chất béo sản xuất không được vượt quá 30% tổng số năng lượng sản xuất hàng ngày, dùng dầu thực vật, tăng dùng khoai, rau củ và trái cây. Các dòng đường ngọt không phân phối quá 10% tổng số năng lượng hàng ngày còn năng lượng do protein nên đạt từ 10-15%.