Trong bệnh tim mạch, can thiệp nội mạch ngày càng được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Thành công trong lĩnh vực này có sự đóng góp vô cùng quan trọng của kỹ thuật chụp mạch máu kỹ thuật số xóa nền (DSA). Nói đúng hơn, DSA là một thủ thuật vàng trong chẩn đoán hình ảnh ở bệnh lý tim mạch trên thế giới.
1. Kỹ thuật chụp mạch số hóa xóa nền trong tim mạch
Kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền (Digital Subtraction Angiography - DSA) là một hệ thống chụp hình mạch máu mới bằng tia X. Digital Subtraction Angiography (DSA) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh kết hợp giữa việc chụp X-quang và xử lý số sử dụng thuật toán để xóa nền trên 2 ảnh thu nhận được trước và sau khi tiêm chất cản quang vào cơ thể người bệnh, thu được hình ảnh đầy đủ của tim và động mạch cảnh, ngực, bụng và động mạch đùi đã thu được, nhằm mục đích nghiên cứu mạch máu trong cơ thể và thấy rõ hơn các thương tổn và bệnh lý mạch máu trước khi chỉ định can thiệp mạch. Đây là sản phẩm của sự kết hợp giữa kỹ thuật xử lý hình ảnh bằng máy vi tính và kỹ thuật chụp hình mạch máu thông thường theo kỹ thuật Seldinger.
Các thành phần của một hệ thống DSA thường bao gồm bộ phận phát tia X, bộ phận thu nhận hình ảnh, bộ phận xử lý hình ảnh số và bộ phận hiển thị....Bộ phận trung tâm của hệ thống DSA là bộ xử lý hình ảnh số (digital image processing system). Trước khi tiến hành chụp mạch máu số hóa xóa nền, người ta sẽ tiêm cho bệnh nhân một chất nhuộm huỳnh quang. Chất cản quang này có tác dụng làm sáng mạch máu, chất nhuộm này hoàn toàn vô hại và sẽ được thải ra ngoài cơ thể qua đường nước tiểu của bệnh nhân. Khi đó tia X được phát ra, và đi xuyên qua cơ thể của bệnh nhân và được thu nhận bằng bầu tăng sáng (Image Intensifier). Một ống kính được đặt giữa bầu tăng sáng và video camera với mục đích giới hạn cường độ ánh sáng truyền đến camera. Sau đó, mạch máu cần chụp được tiêm chất cản quang qua ống thông luồn vào động mạch đùi qua da. Khi chất cản quang đi vào cơ thể, máy sẽ thu nhận hình ảnh động trong 1 đơn vị thời gian đã được cài đặt sẵn. Khi chưa có chất cản quang làm ảnh nền, bộ phận xử lý hình ảnh sẽ lấy ảnh thu nhận được (ảnh mask) và tiến hành loại trừ ảnh nền với ảnh thu được khi có chất cản quang đó là những cấu trúc giải phẫu tĩnh giống nhau giữa 2 ảnh.
Hình ảnh chụp động mạch bằng kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền
Như vậy nguyên lý cơ bản của hệ thống chụp DSA là dùng ánh sáng huỳnh quang và tia X chụp hình mạch máu ở những vị trí cần kiểm tra khi trước lúc chưa bơm thuốc cản quang và sau khi đã bơm thuốc cản quang vào mạch máu cần để chụp. Cuối cùng để làm rõ lên hệ thống mạch máu, máy tính sẽ xóa mờ hình ảnh nền đi.
Trước khi chụp mạch máu số hóa xóa nền, bệnh nhân phải được chuẩn bị kỹ bao gồm các xét nghiệm như: ghi điện tâm đồ , xét nghiệm máu, chụp X-quang phổi, và bệnh nhân phải nhịn ăn sáng. Kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền là một kỹ thuật chụp xâm lấn và có nguy cơ tai biến khi chụp. Do đó phải được chỉ định chặt chẽ và phải được bệnh nhân đồng ý thực hiện. Sau khi chụp, bệnh nhân sẽ được băng bó vùng bẹn và nằm bất động trong vòng 24 giờ, và tuyệt đối tránh cử động chân.
2. Ưu điểm của kỹ thuật DSA
Ưu điểm của kỹ thuật này là giúp các bác sĩ phát hiện sớm, chính xác các tình trạng bất thường của dòng máu, giúp cho việc chẩn đoán và điều trị chính xác các bệnh lý nghiêm trọng có liên quan đến sự tuần hoàn của máu trong cơ thể, lên kế hoạch giải phẫu và giúp xác định chính xác các vị trí tổn thương bên trong cơ thể. Nhờ có máy DSA này, khá nhiều trường hợp bệnh lý tim mạch, đặc biệt là nhồi máu cơ tim đã được xác định chẩn đoán rõ ràng và được can thiệp nhanh chóng, kịp trong khoảng thời gian vàng nên đã được cứu sống.
Ngoài ra với sự hỗ trợ của DSA đã làm nên thành công của phẫu thuật nội soi tim mạch- lồng ngực ít xâm lấn là một tiến bộ rất lớn của ngành phẫu thuật nội soi tim mạch lồng ngực . Người bệnh sẽ giảm đau, giảm chảy máu, truyền máu cũng như thời gian thở máy và nằm hồi sức, giảm thời gian nằm viện, có tính thẩm mỹ cao.
