Những dấu hiệu nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi ít được biết đến

Mục lục

• Tại sao người trẻ cũng có thể bị nhồi máu cơ tim?
• Những dấu hiệu điển hình và những dấu hiệu ít được biết đến
• Khi gặp các dấu hiệu này, bạn nên làm gì?
• Ai có nguy cơ cao dù còn trẻ?
• Các xét nghiệm và kiểm tra nên làm để phát hiện sớm
• Phòng ngừa: những thay đổi đơn giản nhưng hiệu quả
• [Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa / Liên hệ tư vấn]

Tại sao người trẻ cũng có thể bị nhồi máu cơ tim?

Nhiều người nghĩ nhồi máu cơ tim (heart attack) chỉ xảy ra ở người lớn tuổi. Thực tế, trong những năm gần đây ghi nhận xu hướng nhồi máu ở nhóm tuổi trẻ hơn ở nhiều nước, gồm cả Việt Nam. Nguyên nhân có thể do sự gia tăng các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, thừa cân - béo phì, ít vận động, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, stress kéo dài và lạm dụng thuốc hoặc chất kích thích.

Ngoài ra, một số nguyên nhân đặc hiệu ở người trẻ như rối loạn đông máu, tăng mỡ máu gia đình (familial hypercholesterolemia), dùng thuốc kích thích (cocaine, methamphetamine), hoặc tình trạng viêm và nhiễm trùng có thể gây tắc nghẽn mạch vành đột ngột. Vì vậy, không nên chủ quan khi thấy triệu chứng bất thường dù còn trẻ.

Những dấu hiệu điển hình và những dấu hiệu ít được biết đến

Dấu hiệu điển hình của nhồi máu cơ tim thường là đau ngực ngực (cảm giác đè nặng ở giữa ngực), khó thở, vã mồ hôi lạnh. Tuy nhiên ở người trẻ, triệu chứng có thể mơ hồ hoặc khác biệt. Dưới đây là những biểu hiện ít được biết đến nhưng đáng chú ý:

• Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên, giống như ợ nóng, đầy hơi, hoặc bị "đau dạ dày" không hết sau khi dùng thuốc tiêu hóa.
• Đau lan lên hàm, cổ, cổ tay hoặc lưng trên mà không kèm đau ngực rõ rệt. Người trẻ có thể nghĩ đó là đau cơ, đau răng hoặc đau cổ do tư thế.
• Buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy đột ngột không rõ nguyên nhân. Khi kèm cảm giác khó chịu ở ngực, cần cảnh giác.
• Mệt mỏi bất thường, kiệt sức không giải thích được, đặc biệt khi xuất hiện đột ngột và nặng hơn so với thường ngày.
• Chóng mặt, ngất hoặc cảm giác choáng váng, đánh trống ngực, tim đập nhanh hoặc không đều.
• Ho hoặc khó thở nhẹ không rõ nguyên nhân, kèm mệt mỏi.

Những triệu chứng trên dễ bị nhầm với các bệnh tiêu hóa, stress, lo âu hay các vấn đề cơ xương khớp — điều này là lý do khiến nhồi máu cơ tim ở người trẻ bị bỏ sót hoặc chẩn đoán trễ.

Khi gặp các dấu hiệu này, bạn nên làm gì?

• Đừng chần chừ: nếu bạn hoặc người thân có cảm giác đau ngực hoặc bất kỳ dấu hiệu nêu trên kèm theo khó thở, vã mồ hôi, hoặc ngất, cần đến cơ sở y tế cấp cứu ngay.
• Không tự chẩn đoán: đừng cho rằng vì còn trẻ nên "không thể bị". Việc khám và làm các xét nghiệm cơ bản là cần thiết để loại trừ nguy cơ.
• Ghi lại: nếu có thể, hãy ghi lại thời điểm bắt đầu triệu chứng, mô tả cảm giác, và các yếu tố kèm theo (ví dụ: hoạt động trước khi xuất hiện, dùng thuốc, hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng chất kích thích).

Lưu ý: bài viết chỉ mang tính thông tin. Trong tình huống khẩn, hãy đến ngay cơ sở y tế; không thay thế được chẩn đoán và hướng dẫn cụ thể của bác sĩ.

Ai có nguy cơ cao dù còn trẻ?

Một số nhóm người trẻ cần cảnh giác hơn vì nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng:

• Hút thuốc lá (kể cả hút thuốc lá điện tử).
• Béo phì, ít vận động, chế độ ăn nhiều đường và mỡ bão hòa.
• Có rối loạn mỡ máu (cholesterol cao), đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường.
• Tiền sử gia đình có người bị nhồi máu sớm (ví dụ cha mẹ hoặc anh chị em bị ở tuổi <55 ở nam, <65 ở nữ), gợi ý rối loạn mỡ máu gia đình.
• Lạm dụng rượu hoặc chất kích thích (cocaine, amphetamine) có thể gây co thắt mạch vành và nhồi máu.
• Rối loạn đông máu bẩm sinh hoặc các bệnh viêm mạn tính.

Nếu bạn thuộc một trong các nhóm trên, việc sàng lọc và kiểm tra sớm rất quan trọng.

Các xét nghiệm và kiểm tra nên làm để phát hiện sớm

Khi tới cơ sở y tế, bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm cơ bản để đánh giá nguy cơ tim mạch và loại trừ nhồi máu:

• Khám lâm sàng và đo dấu hiệu sống (huyết áp, nhịp tim).
• Điện tâm đồ (ECG/ EKG): giúp phát hiện tổn thương hoặc thiếu máu cơ tim hiện tại.
• Xét nghiệm máu (troponin cùng các marker tim mạch) nếu nghi ngờ nhồi máu cấp.
• Xét nghiệm đường huyết, lipid máu (cholesterol toàn phần, LDL, HDL, triglyceride).
• Nếu cần, siêu âm tim, nghiệm pháp gắng sức hoặc chẩn đoán hình ảnh mạch vành (CT mạch vành, chụp mạch vành xâm lấn) theo chỉ định chuyên khoa.

Đối với người trẻ có yếu tố nguy cơ, kiểm tra định kỳ (ít nhất 1 lần/năm hoặc theo khuyến cáo bác sĩ) giúp phát hiện sớm và xử trí kịp thời.

Phòng ngừa: những thay đổi đơn giản nhưng hiệu quả

Phòng ngừa nhồi máu cơ tim ở người trẻ chủ yếu nằm ở lối sống và sàng lọc sớm. Một số hướng dẫn thực tế:

• Ngừng hút thuốc: đây là biện pháp giảm nguy cơ tim mạch hiệu quả nhất trong ngắn hạn và dài hạn.
• Dinh dưỡng lành mạnh: giảm thức ăn nhiều đường, tránh đồ chiên rán, tăng rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, cá, dầu thực vật tốt cho tim.
• Vận động đều đặn: ít nhất 150 phút/tuần hoạt động thể dục nhịp tim vừa phải (đi bộ nhanh, đạp xe), hoặc 75 phút/tuần cường độ cao, kết hợp rèn cơ 2 lần/tuần.
• Kiểm soát cân nặng: duy trì BMI trong giới hạn phù hợp; giảm 5–10% cân nặng có thể cải thiện nhiều chỉ số tim mạch.
• Quản lý stress và giấc ngủ: stress kéo dài, mất ngủ có liên quan đến nguy cơ tim mạch; học kỹ thuật thư giãn, giữ thời gian ngủ đủ 7–8 giờ/đêm.
• Kiểm soát các bệnh nền: kiểm tra và điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu theo hướng dẫn y tế.

Những thay đổi này không chỉ giảm nguy cơ nhồi máu ngay lập tức mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa / Liên hệ tư vấn

Nếu bạn có một hoặc nhiều triệu chứng đáng ngờ, hoặc có yếu tố nguy cơ tim mạch, hãy đặt lịch khám tim mạch để được tư vấn, sàng lọc và theo dõi.

Để được khám chuyên khoa tim mạch và siêu âm tim, bạn có thể liên hệ:

BS Phạm Xuân Hậu – Chuyên khoa Tim mạch và Tim mạch can thiệp Phòng khám Tim mạch Siêu âm OCA Địa chỉ: 336a Phan Văn Trị, Bình Lợi Trung, TPHCM Tel: 0938 237 460

Việc khám sớm và định kỳ giúp phát hiện những dấu hiệu bất thường khi còn dễ kiểm soát. Nếu bạn từng có tiền sử gia đình bị nhồi máu sớm, nên trao đổi với bác sĩ để lập kế hoạch sàng lọc phù hợp.

Kết luận

Nhồi máu cơ tim ở người trẻ có thể xuất hiện với biểu hiện không điển hình và dễ bị bỏ qua. Nhận biết các dấu hiệu ít được biết đến, hiểu rõ yếu tố nguy cơ cá nhân và chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ là những bước quan trọng để phòng ngừa và phát hiện sớm. Hãy lắng nghe cơ thể, đừng trì hoãn việc đi khám — chính hành động kịp thời của bạn có thể cứu sống chính bạn hoặc người thân.

(Tài liệu tham khảo: hướng dẫn chung từ Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, khuyến cáo sàng lọc tim mạch cơ bản và các nguồn y tế công cộng như Bộ Y tế; thông tin giáo dục từ WebMD và tài liệu chuyên khoa. Bài viết không thay thế chẩn đoán và chỉ dẫn điều trị của bác sĩ.)