Van tim và bệnh van tim

1. Van tim là gì?

Để hiểu về bệnh van tim, trước tiên chúng ta cần biết van tim là gì và vai trò của chúng trong hệ tuần hoàn.

• Cấu trúc tim: Tim người bình thường có 4 buồng: hai tâm nhĩ nằm ở phía trên và hai tâm thất nằm ở phía dưới. Các buồng tim này phối hợp nhịp nhàng để bơm máu đi khắp cơ thể.
• Van tim: Giữa các buồng tim có các cấu trúc đặc biệt, gọi là van tim. Chúng hoạt động như những cánh cửa một chiều, đảm bảo máu chỉ lưu thông theo một hướng duy nhất, từ đó duy trì hiệu quả của quá trình tuần hoàn.
• Các loại van tim và vị trí của chúng:
  • Van hai lá: Nằm giữa tâm nhĩ trái và tâm thất trái, cho phép máu chảy từ nhĩ trái xuống thất trái.
  • Van động mạch chủ: Nằm giữa tâm thất trái và động mạch chủ, điều khiển dòng máu từ thất trái vào động mạch chủ (động mạch lớn nhất, mang máu đi nuôi toàn bộ cơ thể).
  • Van ba lá: Nằm giữa tâm nhĩ phải và tâm thất phải, cho phép máu chảy từ nhĩ phải xuống thất phải.
  • Van động mạch phổi: Nằm giữa tâm thất phải và động mạch phổi, dẫn máu từ thất phải lên phổi để trao đổi oxy.
• Chức năng của van tim: Tóm lại, bốn van tim này (van động mạch chủ, van động mạch phổi, van hai lá và van ba lá) phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo máu lưu thông theo một chu trình sinh lý, nhịp nhàng và hiệu quả.

2. Bệnh van tim

Bệnh van tim xảy ra khi một hoặc nhiều van tim không hoạt động bình thường. Điều này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

• Cấu trúc van tim bình thường: Van tim bình thường là các cấu trúc mỏng manh, mềm mại, được tạo thành từ các lá van, dây chằng và cột cơ. Các thành phần này phối hợp nhịp nhàng để van có thể đóng mở một cách linh hoạt.
• Nguyên nhân gây bệnh van tim:
  • Thấp tim: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh van tim ở Việt Nam. Thấp tim là một biến chứng của nhiễm trùng họng do vi khuẩn liên cầu. Nó có thể gây tổn thương các van tim, làm chúng trở nên dày, dính, co rút và vôi hóa.
  • Bẩm sinh: Một số người sinh ra đã có van tim bị dị tật, chẳng hạn như van hai lá bị sa (prolapse).
  • Nhồi máu cơ tim: Nhồi máu cơ tim có thể làm đứt các dây chằng hoặc cột cơ giữ van tim, gây hở van.
  • Các bệnh lý tim mạch khác: Suy tim, tăng huyết áp, bệnh cơ tim có thể làm giãn các buồng tim, dẫn đến hở van.
  • Lão hóa: Tuổi tác có thể làm van tim bị thoái hóa, xơ cứng.
• Các dạng bệnh van tim:
  • Hẹp van tim: Van tim bị dày lên, cứng lại hoặc dính các mép van, làm cho van không thể mở rộng hoàn toàn. Điều này gây cản trở dòng máu lưu thông qua van, buộc tim phải làm việc gắng sức hơn.
  • Hở van tim: Van tim đóng không kín, khiến máu trào ngược trở lại buồng tim phía trước. Điều này làm giảm lượng máu được bơm đi nuôi cơ thể và gây quá tải cho tim.
• Vị trí tổn thương: Bệnh van tim có thể xảy ra ở bất kỳ van tim nào, hoặc có thể ảnh hưởng đến nhiều van cùng một lúc.
• Hậu quả của bệnh van tim: Bệnh van tim có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương van và số lượng van bị ảnh hưởng. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
  • Khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc nằm.
  • Mệt mỏi.
  • Đau ngực.
  • Phù chân, mắt cá chân.
  • Đánh trống ngực.
  • Ngất xỉu.
• Điều trị bệnh van tim:
  • Điều trị nội khoa: Sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng.
  • Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật sửa chữa hoặc thay thế van tim bị tổn thương. Theo ACC/AHA guidelines

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ bệnh van tim, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống.