Các bệnh van tim thường gặp

Bệnh van tim là một vấn đề sức khỏe tim mạch phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh thường xuất hiện dưới hai dạng chính: hẹp van và hở van. Đôi khi, một van có thể bị tổn thương phối hợp cả hai dạng này, gây ra những ảnh hưởng phức tạp đến chức năng tim.

1. Hẹp van tim

• Định nghĩa: Hẹp van tim xảy ra khi các lá van trở nên dày, cứng hoặc dính các mép van lại với nhau. Điều này làm hạn chế khả năng mở của van, gây cản trở dòng máu lưu thông qua van. Tình trạng này buộc tim phải làm việc gắng sức hơn để bơm đủ máu đi nuôi cơ thể.

2. Hở van tim

• Định nghĩa: Hở van tim xảy ra khi các lá van không đóng kín hoàn toàn. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân như giãn vòng van (vòng van bị rộng ra), thoái hóa van, dính, co rút van hoặc dây chằng van tim quá dài. Khi van đóng không kín, một phần máu sẽ trào ngược trở lại buồng tim phía trước, làm giảm hiệu quả bơm máu của tim.

Các bệnh van tim cụ thể

Tim có bốn van, mỗi van có thể bị bệnh:

2.1. Bệnh van động mạch chủ

• Vai trò: Van động mạch chủ nằm giữa thất trái và động mạch chủ, có vai trò kiểm soát dòng máu giàu oxy từ thất trái đi vào động mạch chủ, sau đó phân phối đến toàn bộ cơ thể.
• Hẹp van động mạch chủ: Khi van động mạch chủ bị hẹp, dòng máu qua van trở nên khó khăn. Tim phải bóp mạnh hơn để vượt qua chỗ hẹp và đảm bảo đủ máu đi nuôi cơ thể. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến phì đại thất trái (thành tim dày lên).
• Hở van động mạch chủ: Khi van động mạch chủ đóng không kín, một phần máu đã được bơm vào động mạch chủ sẽ trào ngược trở lại thất trái trong giai đoạn tâm trương (khi tim giãn ra). Điều này làm giảm lượng máu thực tế đi nuôi cơ thể.
• Hậu quả: Cả hẹp và hở van động mạch chủ đều khiến thất trái phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến phì đại và giãn thất trái. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển thành suy tim.

2.2. Bệnh van động mạch phổi

• Vai trò: Van động mạch phổi nằm giữa thất phải và động mạch phổi, có vai trò cho phép máu đi từ thất phải lên động mạch phổi để trao đổi oxy tại phổi.
• Hẹp van động mạch phổi: Khi van động mạch phổi bị hẹp, nó gây cản trở dòng máu từ thất phải lên động mạch phổi. Thất phải phải tăng cường co bóp để vượt qua chỗ hẹp.
• Hở van động mạch phổi: Khi van động mạch phổi đóng không kín, một lượng máu đáng lẽ đi vào động mạch phổi lại trào ngược trở lại thất phải.
• Hậu quả: Cả hẹp và hở van động mạch phổi đều khiến thất phải phải làm việc nhiều hơn để đảm bảo bơm đủ lượng máu lên phổi. Thất phải sẽ bù đắp bằng cách giãn và phì đại thành cơ. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến suy tim phải.

2.3. Bệnh van ba lá

• Vai trò: Van ba lá nằm giữa nhĩ phải và thất phải, có vai trò cho phép máu từ tâm nhĩ phải đi xuống tâm thất phải. Máu sau đó được bơm vào động mạch phổi để lên phổi trao đổi oxy.
• Hẹp van ba lá: Nếu van ba lá bị hẹp, nó sẽ gây cản trở dòng máu từ nhĩ phải xuống thất phải.
• Hở van ba lá: Nếu van ba lá đóng không kín (tức hở), một phần máu từ thất phải sẽ trào ngược lại nhĩ phải.
• Hậu quả: Trong cả hai trường hợp, tim đều phải làm việc nhiều hơn để đảm bảo cung lượng máu. Hẹp van ba lá sẽ gây giãn nhĩ phải trong khi thất phải vẫn bình thường hoặc nhỏ hơn do không nhận đủ máu. Hở van ba lá sẽ gây giãn cả tâm thất và tâm nhĩ phải.

2.4. Bệnh van hai lá

• Vai trò: Van hai lá (hay còn gọi là vanmitral) nằm giữa nhĩ trái và thất trái, có chức năng kiểm soát dòng máu giàu oxy chảy một chiều từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái.
• Hẹp van hai lá: Nếu lỗ van hai lá bị hẹp, lượng máu từ nhĩ trái chảy xuống thất trái sẽ bị hạn chế. Điều này làm tăng áp lực trong nhĩ trái và có thể dẫn đến các vấn đề về phổi.
• Hở van hai lá: Khi van hai lá đóng không kín (gọi là hở van), một lượng máu lẽ ra phải được bơm vào động mạch chủ lại trào ngược trở lại nhĩ trái. Điều này làm giảm lượng máu đi nuôi cơ thể và tăng áp lực trong nhĩ trái.
• Hậu quả: Trong cả hai trường hợp, tim đều phải làm việc nhiều hơn để đảm bảo đủ lượng máu đi nuôi bộ não, thận và các bộ phận khác của cơ thể. Đáp ứng với tình trạng hở van, thất trái sẽ giãn ra và áp lực trong buồng thất trái tăng lên, hậu quả cuối cùng sẽ dẫn đến suy tim.

Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên của các chuyên gia y tế. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh van tim, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.