Bệnh Thiếu Máu Cơ Tim: Hiểm Họa và Cách Đối Phó
Bệnh thiếu máu cơ tim, hay còn gọi là bệnh động mạch vành, là một bệnh lý tim mạch phổ biến, đặc biệt ở các nước phát triển. Tình trạng này đang có xu hướng gia tăng mạnh ở các nước đang phát triển, bao gồm cả Việt Nam. Thiếu máu cơ tim ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng, đồng thời là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới.
Thiếu Máu Cơ Tim Có Nguy Hiểm Không?
Bệnh thiếu máu cơ tim là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), thiếu máu cơ tim xảy ra khi các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn, làm giảm lượng máu và oxy đến cơ tim.[^1^]
- Biến chứng:
- Thiếu máu cơ tim gây ra những cơn đau thắt ngực, thường xuất hiện sau khi gắng sức. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim do cơ tim thiếu máu đột ngột và hoại tử vùng cơ tim. Hậu quả là các biến chứng nặng nề như hở van tim, loạn nhịp tim, suy tim, thậm chí là đột tử.
Các Biến Chứng Nghiêm Trọng Của Thiếu Máu Cơ Tim
- Loạn nhịp tim (Nhịp tim không đều): Cơ tim cần được cung cấp đủ oxy để hoạt động bình thường. Khi tim không nhận đủ oxy, các xung điện trong tim bị rối loạn, làm cho tim đập quá nhanh, quá chậm hoặc không ổn định. Một số trường hợp rối loạn nhịp tim có thể đe dọa đến tính mạng. Theo Medscape, loạn nhịp tim là một biến chứng thường gặp của thiếu máu cơ tim, có thể dẫn đến đột quỵ hoặc ngừng tim.^2^
- Tổn thương cơ tim: Thiếu máu cơ tim làm tổn thương cơ tim, dẫn đến khả năng bơm máu hiệu quả cho phần còn lại của cơ thể bị giảm sút. Lâu dần theo thời gian, cơ tim không được cấp máu đầy đủ có thể dẫn đến suy tim. Nghiên cứu trên tạp chí Circulation chỉ ra rằng thiếu máu cơ tim kéo dài có thể gây ra những thay đổi cấu trúc và chức năng необратимые tim, dẫn đến suy tim.[^3^]
- Nhồi máu cơ tim: Khi một động mạch vành hoàn toàn bị bít tắc, cơ tim bị thiếu máu và oxy nghiêm trọng, dẫn đến cơn đau thắt ngực cấp tính và phá hủy vùng cơ tim được tưới máu bởi nhánh động mạch vành đó. Quá trình hoại tử này có thể diễn ra nhanh hay chậm tùy thuộc vào từng bệnh nhân và để lại hậu quả khó lường trước được, thậm chí dẫn tới tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Theo NEJM, nhồi máu cơ tim là một cấp cứu y tế cần được can thiệp ngay lập tức để cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu tổn thương cho cơ tim.[^4^]
Biểu Hiện Của Đau Ngực Trong Bệnh Thiếu Máu Cơ Tim
Khoảng 70% các trường hợp bệnh nhân bị bệnh thiếu máu cơ tim không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào (thiếu máu cơ tim thầm lặng). Khi cơ tim bị thiếu máu, có thể có các biểu hiện sau:
- Đau thắt vùng ngực:
- Vị trí: Bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim thường cảm thấy đau ở vùng giữa ngực sau xương ức. Cơn đau có thể lan lên cổ, vai, tay, hàm, thượng vị, ra sau lưng hoặc hướng lan lên vai trái rồi xuống tay trái, có khi xuống tận ngón tay.
- Thời điểm: Cơn đau thường xuất hiện khi gắng sức, xúc cảm mạnh, thay đổi thời tiết (nhất là gặp lạnh); một số trường hợp xuất hiện về đêm, khi thay đổi tư thế hoặc khi kèm cơn nhịp nhanh.
- Thời gian: Thời gian đau thường kéo dài khoảng 5-10 phút, có thể kéo dài hơn, nhưng thường không quá 20 phút. Nếu tình trạng đau ngực kéo dài hơn và xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi, kéo dài trong nhiều ngày, cần nghĩ đến nhồi máu cơ tim.
- Khó thở
- Hồi hộp trống ngực, bồn chồn
- Buồn nôn và ói mửa, mệt mỏi
- …v.v…
Nếu có cơn đau thắt ngực kèm một hoặc nhiều các dấu hiệu trên, hãy đến ngay cơ sở y tế để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.
Cải Thiện Thiếu Máu Cơ Tim Hiệu Quả
Thiếu máu cơ tim là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu phát hiện và điều trị kịp thời thì có thể kiểm soát được bệnh. Khi điều trị thiếu máu cơ tim, trước hết hãy giảm hoặc loại bỏ hẳn các yếu tố nguy cơ như:
- Ngừng hút thuốc lá, thuốc lào.
- Điều trị tình trạng rối loạn lipid máu.
- Thay đổi lối sống, bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát cân nặng.
[^1^]: American Heart Association. (n.d.). Coronary Artery Disease. Retrieved from https://www.heart.org/en/health-topics/coronary-artery-disease [^3^]: Circulation. (n.d.). [^4^]: New England Journal of Medicine (NEJM). (n.d.).