Đau Thắt Ngực Ổn Định: Hiểu Rõ và Đối Phó
Đau thắt ngực ổn định tuy không trực tiếp đe dọa tính mạng, nhưng nó là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng về nguy cơ nhồi máu cơ tim. Việc tìm hiểu các kiến thức về đau thắt ngực ổn định, cũng như các dấu hiệu và hướng điều trị là rất quan trọng và cần thiết để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.
1. Đau Thắt Ngực Ổn Định Là Gì?
Cơn đau thắt ngực ổn định xuất hiện khi cơ tim không được cung cấp đủ lượng máu giàu oxy cần thiết để hoạt động bình thường. Lúc này, tim sẽ phải làm việc nhiều hơn, đập nhanh và mạnh hơn khi bạn cố gắng làm một việc gì đó hoặc trong tình trạng căng thẳng quá mức. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến nguy cơ nhồi máu cơ tim, một biến chứng nguy hiểm đến tính mạng (theo ACC.org).
2. Nguyên Nhân Gây Đau Thắt Ngực Ổn Định
Nguyên nhân chính gây đau thắt ngực ổn định là do xơ vữa động mạch vành. Các mảng xơ vữa này làm hẹp lòng mạch, khiến cho lưu lượng máu tới tế bào cơ tim bị giảm. Sự hình thành các cục máu đông cũng có thể gây tắc hẹp mạch máu và gây ra cơn đau thắt ngực.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ gián tiếp làm tăng khả năng mắc bệnh đau thắt ngực ổn định bao gồm:
- Hút thuốc lá: Chất nicotin trong thuốc lá tạo điều kiện cho cholesterol tích tụ trên thành mạch, gây xơ vữa động mạch.
- Bệnh tiểu đường: Khi bị tiểu đường, nồng độ cholesterol trong máu tăng cao, làm tăng tốc độ xơ vữa mạch vành và dẫn đến nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Huyết áp cao: Huyết áp cao làm tăng áp lực lên thành động mạch, gây tổn thương và gia tăng tốc độ xơ cứng động mạch.
- Rối loạn lipid máu: Nồng độ chất béo và cholesterol bão hòa cao trong máu làm tăng nguy cơ đau thắt ngực và đau tim.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tim: Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh động mạch vành hoặc đã từng bị đau tim, bạn cũng có nguy cơ cao gặp phải cơn đau thắt ngực.
- Tuổi tác: Nam giới trên 45 tuổi và phụ nữ trên 55 tuổi có nguy cơ mắc đau thắt ngực ổn định cao hơn.
- Béo phì: Người béo phì có nguy cơ mắc đau thắt ngực và bệnh tim mạch cao hơn so với người bình thường.
- Ít vận động: Lười vận động làm tăng cholesterol, tăng nguy cơ béo phì, tăng huyết áp, và giảm khả năng lưu thông máu.
- Căng thẳng, stress: Căng thẳng hoặc tức giận quá mức có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ xuất hiện cơn đau thắt ngực ổn định.
3. Biểu Hiện Của Đau Thắt Ngực Ổn Định
Khi bị đau thắt ngực ổn định, bạn sẽ có cảm giác đau đớn ở lồng ngực như bị bóp chặt, bị đè nén. Cơn đau có thể lan từ ngực ra cổ, cánh tay và vai.
Trong cơn đau thắt ngực ổn định, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng kèm theo như: buồn nôn, mệt mỏi, khó thở, chóng mặt, vã mồ hôi lạnh. Cơn đau thường xuất hiện khi bạn gắng sức làm một việc gì đó. Các dấu hiệu của đau thắt ngực ổn định thường tạm thời, kéo dài khoảng 15 phút và giảm dần khi nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc điều trị đau thắt ngực.
4. Các Mức Độ Đau Thắt Ngực Ổn Định (Theo Hiệp Hội Tim Mạch Canada - CCS)
Theo Hiệp hội Tim mạch Canada (CCS), đau thắt ngực ổn định được chia thành 4 mức độ, mức độ càng cao thì bệnh càng nguy hiểm và ảnh hưởng đến đời sống của bạn:
- Độ 1: Các hoạt động thể lực bình thường không gây đau thắt ngực, cơn đau chỉ xuất hiện khi bạn hoạt động thể lực rất mạnh.
- Độ 2: Cơn đau thắt ngực xuất hiện khi bạn leo cầu thang >1 tầng hoặc đi bộ dài hơn 2 dãy nhà, cần hạn chế nhẹ các hoạt động thể lực bình thường.
- Độ 3: Đau thắt ngực khi đi bộ dài từ 1 đến 2 dãy nhà hoặc leo cao, cần hạn chế đáng kể các hoạt động thể lực thông thường.
- Độ 4: Đau thắt ngực ngay cả khi làm việc nhẹ, khi gắng sức nhẹ, các hoạt động thể lực bình thường cũng có thể gây ra các cơn đau.
5. Xử Trí Khi Bị Đau Thắt Ngực Ổn Định
Xuất hiện các cơn đau thắt ngực ổn định có nghĩa là cơ tim đang bị thiếu máu, vì vậy, bạn cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Nghỉ ngơi, dừng hết các việc đang làm, nằm nghỉ ở tư thế nửa nằm nửa ngồi, đầu gối nâng cao, nới lỏng quần áo và giữ ấm cho cơ thể.
- Bước 2: Nếu trước đó đã được kê đơn thuốc giãn mạch, hãy sử dụng để giúp giảm cơn đau.
- Bước 3: Nếu sau khi sử dụng thuốc giãn mạch mà cơn đau thắt ngực ổn định không giảm sau 20 phút, cần phải đi cấp cứu ngay vì có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim.
6. Điều Trị và Phòng Ngừa Đau Thắt Ngực Ổn Định
Cơn đau thắt ngực ổn định nếu không được chữa trị kịp thời và đúng phương pháp có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Điều trị đau thắt ngực ổn định:
- Thuốc giãn mạch vành: Giúp cải thiện lưu lượng máu tới nuôi cơ tim và giảm gánh nặng cho tim.
- Thuốc điều trị các bệnh lý nguy cơ: Thuốc giảm mỡ máu, thuốc hạ huyết áp, thuốc chống đông máu.
Phòng ngừa đau thắt ngực ổn định:
- Điều chỉnh lối sống:
- Làm việc, nghỉ ngơi hợp lý.
- Không hút thuốc lá, hạn chế rượu, bia, cà phê và các chất kích thích.
- Theo dõi và kiểm soát tốt huyết áp, cân nặng, mỡ máu, đường huyết.
- Chế độ dinh dưỡng:
- Ăn uống đầy đủ và lành mạnh với nhiều rau xanh và trái cây tươi.
- Hạn chế thực phẩm giàu chất béo, giảm ngọt.
- Tập luyện thể dục:
- Tập thể dục, thể thao mỗi ngày khoảng 30 phút với các môn nhẹ nhàng, phù hợp với thể lực.
- Giảm căng thẳng:
- Tránh stress, lo lắng, căng thẳng.
- Nghỉ ngơi điều độ, ngủ đủ giấc.
- Điều chỉnh lối sống:
Khi có các dấu hiệu của đau thắt ngực ổn định, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tim mạch để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp can thiệp kịp thời. Việc này giúp bạn bảo vệ sức khỏe tim mạch và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.