Bệnh Tiểu Đường và Sức Khỏe Răng Miệng: Những Điều Cần Biết
Tiểu đường ảnh hưởng đến khả năng sử dụng glucose của cơ thể (hay còn gọi là đường trong máu) để tạo ra năng lượng. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm tổn thương thần kinh, bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận và thậm chí mù lòa. Một biến chứng thường gặp khác là các vấn đề về răng miệng, đặc biệt là bệnh nướu răng.
Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), người bệnh tiểu đường có nguy cơ cao mắc các bệnh như viêm nướu, bệnh nướu răng và viêm nha chu (một dạng viêm nướu nghiêm trọng gây phá hủy xương). Nguyên nhân là do tiểu đường làm suy yếu khả năng chống lại vi khuẩn gây nhiễm trùng nướu. Ngược lại, bệnh nướu răng cũng có thể gây khó khăn cho việc kiểm soát đường huyết.
Ngoài ra, tiểu đường còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tưa miệng (một loại nhiễm trùng do nấm) và gây khô miệng. Khô miệng làm tăng nguy cơ loét miệng, đau nhức, sâu răng và các nhiễm trùng răng miệng khác.
Các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường và các vấn đề về sức khỏe răng miệng
Người bệnh tiểu đường có nguy cơ gặp các vấn đề răng miệng cao hơn so với người không mắc bệnh. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ này:
- Kiểm soát đường huyết kém: Những người không duy trì được mức đường huyết ổn định sẽ dễ mắc bệnh nướu hơn. Theo ADA, mục tiêu HbA1c cho hầu hết người lớn mắc bệnh tiểu đường là dưới 7%. [^1]
- Đường huyết cao: Vi khuẩn gây sâu răng sử dụng đường trong răng để phát triển. Khi lượng đường trong máu quá cao (do chế độ ăn uống nhiều đường hoặc tinh bột), vi khuẩn sẽ có nhiều nguồn thức ăn hơn.
- Hút thuốc: Nếu bạn bị tiểu đường và hút thuốc, nguy cơ gặp các vấn đề răng miệng sẽ tăng lên đáng kể. Hút thuốc làm suy yếu hệ miễn dịch và làm chậm quá trình lành vết thương, khiến nướu dễ bị nhiễm trùng hơn.
- Tác dụng phụ của thuốc: Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), có hơn 400 loại thuốc có thể gây khô miệng, bao gồm một số loại thuốc dùng để điều trị đau thần kinh do tiểu đường (bệnh thần kinh). Bạn nên hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ xem thuốc mình đang dùng có làm tăng nguy cơ khô miệng hay không. Nếu cần thiết, nha sĩ có thể kê đơn nước súc miệng để giảm các triệu chứng khô miệng.
Dấu hiệu cảnh báo về biến chứng liên quan đến răng miệng của bệnh tiểu đường
Bệnh nướu răng liên quan đến tiểu đường không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, điều quan trọng là bạn phải khám răng định kỳ. Tuy nhiên, một số triệu chứng sau đây có thể là dấu hiệu cảnh báo:
- Chảy máu nướu: Đặc biệt khi đánh răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
- Răng lung lay hoặc xô lệch: Cảm giác răng không còn khớp với nhau như trước.
- Hôi miệng kéo dài: Dù đã đánh răng kỹ lưỡng.
- Nướu sưng đỏ hoặc tụt: Khiến răng trông dài hơn.
Nghiên cứu khoa học về các biến chứng liên quan đến răng miệng của bệnh tiểu đường
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí BMC Oral Health năm 2013 đã tiến hành trên 125 người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Các nhà nghiên cứu đã đo lường các yếu tố như số răng bị mất, tỷ lệ mắc các bệnh về răng miệng và số trường hợp chảy máu răng được báo cáo.
Nghiên cứu cho thấy rằng thời gian mắc bệnh tiểu đường càng lâu, lượng đường huyết lúc đói càng cao và chỉ số HbA1c càng cao, thì nguy cơ mắc bệnh nha chu và chảy máu răng càng lớn. Ngoài ra, những người không tự giác kiểm soát bệnh tiểu đường của mình có nhiều khả năng bị mất răng hơn so với những người kiểm soát tốt mức đường huyết của họ.
Bạn nên phòng ngừa các biến chứng về răng miệng như thế nào?
Cách tốt nhất để ngăn ngừa các biến chứng răng miệng liên quan đến tiểu đường là kiểm soát tối ưu mức đường trong máu. Bạn nên kiểm tra đường huyết thường xuyên và thông báo cho bác sĩ nếu không thể kiểm soát đường huyết bằng chế độ ăn uống, thuốc uống hoặc insulin.
Ngoài ra, bạn cần chăm sóc răng miệng cẩn thận bằng cách:
- Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày: Sử dụng kem đánh răng có chứa fluoride.
- Dùng chỉ nha khoa hàng ngày: Để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa giữa các răng.
- Khám nha khoa định kỳ: Ít nhất hai lần một năm. Bạn có thể hỏi nha sĩ xem mình có cần khám thường xuyên hơn không.
- Tự kiểm tra miệng hàng tháng: Tìm kiếm các dấu hiệu bất thường như khô miệng, mảng trắng hoặc vết loét.
- Hoãn các thủ thuật nha khoa không cần thiết: Nếu đường huyết của bạn không ổn định, hãy hoãn các thủ thuật nha khoa không khẩn cấp để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Phương pháp điều trị các biến chứng răng miệng là gì?
Phương pháp điều trị các vấn đề răng miệng liên quan đến tiểu đường phụ thuộc vào tình trạng cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Ví dụ, bệnh nha chu có thể được điều trị bằng:
- Cạo vôi răng và làm láng gốc răng: Thủ thuật này giúp loại bỏ vôi răng và vi khuẩn tích tụ dưới nướu.
- Kháng sinh: Nha sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
- Phẫu thuật nướu: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật nướu có thể cần thiết để ngăn ngừa mất răng.
Nguồn tham khảo:
[^1]: American Diabetes Association. (2023). Standards of Medical Care in Diabetes—2023. Diabetes Care, 46(Supplement_1), S1-S291.