Nhịp tim nhanh: Nguyên nhân và cách giảm nhịp tim hiệu quả
Bạn có bao giờ cảm thấy tim mình đập nhanh hơn bình thường? Nhịp tim nhanh, hay còn gọi là tim đập nhanh, là tình trạng nhịp tim vượt quá 100 lần mỗi phút. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân gây ra và nếu không được kiểm soát, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thực hiện các biện pháp tại nhà để làm giảm nhịp tim khi tim đập nhanh. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
1. Nhịp tim khi nghỉ ngơi là bao nhiêu?
Nhịp tim lúc nghỉ ngơi là số lần tim đập mỗi phút khi bạn đang ở trạng thái thư giãn. Đối với người lớn, phạm vi bình thường của nhịp tim khi nghỉ ngơi là từ 60 đến 100 nhịp mỗi phút (bpm). Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), nhịp tim khi nghỉ ngơi khác nhau ở mỗi người và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Tuổi tác: Nhịp tim có xu hướng chậm lại khi bạn già đi.
- Mức độ khỏe mạnh: Người có sức khỏe tốt thường có nhịp tim khi nghỉ ngơi thấp hơn.
- Bệnh lý: Một số bệnh lý như cường giáp, thiếu máu hoặc bệnh tim mạch có thể ảnh hưởng đến nhịp tim.
- Thuốc men: Một số loại thuốc có thể làm tăng hoặc giảm nhịp tim.
- Kích cỡ cơ thể: Người có thân hình lớn hơn có thể có nhịp tim cao hơn.
- Cảm xúc, nhiệt độ và độ ẩm bên ngoài: Căng thẳng, lo lắng, nhiệt độ cao hoặc độ ẩm lớn có thể làm tăng nhịp tim.
Khi nghỉ ngơi, nhịp tim giảm xuống là một dấu hiệu của trái tim khỏe mạnh. Điều này cho thấy tim có thể bơm máu hiệu quả hơn trong mỗi lần co bóp và dễ dàng duy trì nhịp tim đều đặn hơn. Ngược lại, nếu nhịp tim khi nghỉ ngơi vẫn cao, điều đó có nghĩa là tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Nếu nhịp tim của bạn vượt quá 100 nhịp/phút khi nghỉ ngơi, bạn nên đi khám bác sĩ để được đánh giá và tư vấn, vì nhịp tim cao kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.
Mặt khác, nếu nhịp tim của bạn thường xuyên thấp hơn 60 nhịp mỗi phút khi nghỉ ngơi, bạn cũng nên đi khám, đặc biệt nếu bạn cảm thấy chóng mặt hoặc khó thở. Nhịp tim chậm có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
2. Cách đo nhịp tim
Thời gian tốt nhất để đo nhịp tim là vào buổi sáng, trước khi bạn rời khỏi giường và trước khi bạn uống cà phê hoặc trà. Để đo nhịp tim, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
- Tìm vị trí mạch đập: Bạn có thể tìm thấy mạch đập ở cổ tay (bên dưới gốc ngón cái) hoặc ở cổ (dọc theo khí quản).
- Đặt nhẹ ngón tay trỏ và ngón giữa lên vị trí mạch đập.
- Đếm số nhịp đập trong 15 giây, sau đó nhân kết quả với 4 để tính số nhịp tim trong một phút.
- Lặp lại quy trình này một vài lần để đảm bảo tính chính xác.
3. Cách làm giảm nhịp tim tại nhà
Có một số biện pháp bạn có thể áp dụng để giảm nhịp tim tại nhà:
- Tập thể dục: Hoạt động thể chất thường xuyên giúp rèn luyện trái tim, làm cho nó làm việc hiệu quả hơn và giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi. Bạn có thể lựa chọn các bài tập phù hợp với thể trạng của mình như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc tham gia các lớp học yoga.
- Bỏ hút thuốc: Hút thuốc lá làm cho các động mạch và tĩnh mạch bị thu hẹp, dẫn đến nhịp tim tăng cao hơn. Bỏ thuốc lá không chỉ giúp giảm nhịp tim mà còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe tim mạch và toàn bộ cơ thể.
- Thư giãn: Căng thẳng có thể kích hoạt giải phóng các hormone như adrenaline và cortisol vào máu, làm tăng nhịp tim. Thiền và yoga là những phương pháp tuyệt vời để giảm căng thẳng và lo lắng. Về lâu dài, chúng cũng có thể giúp giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi.
- Ăn nhiều cá hơn: Một chế độ ăn uống lành mạnh là nền tảng của sức khỏe tim mạch. Bên cạnh việc ăn nhiều rau xanh và trái cây giàu vitamin và khoáng chất, bạn nên bổ sung cá vào thực đơn của mình. Các loại cá béo như cá hồi, cá thu và cá trích rất giàu axit béo omega-3, có thể giúp giảm nhịp tim và cải thiện sức khỏe tim mạch tổng thể.
Ngoài ra, bạn cũng có thể thử các biện pháp sau:
- Cắt giảm caffeine và rượu: Caffeine và rượu có thể kích thích tim và làm tăng nhịp tim.
- Nhắm mắt lại và ấn nhẹ vào nhãn cầu: Biện pháp này có thể kích thích dây thần kinh phế vị, giúp làm chậm nhịp tim.
- Thực hiện nghiệm pháp Valsalva: Hít một hơi thật sâu, ngậm miệng và bịt mũi, sau đó cố gắng thở ra. Biện pháp này cũng có thể kích thích dây thần kinh phế vị và làm chậm nhịp tim.
4. Cách làm giảm nhịp tim khi tim đập nhanh đột ngột?
Trong hầu hết các trường hợp, tim sẽ tự điều chỉnh khi nhịp tim tăng vọt trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải tình trạng nhịp tim tăng đột ngột kéo dài, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Các biện pháp tại chỗ: Giữ mũi và thở ra bằng miệng, bạt vào tai (như khi ở trên máy bay), ngâm mặt trong nước đá vài giây hoặc ho mạnh. Những biện pháp này có thể giúp kích thích dây thần kinh phế vị và làm chậm nhịp tim.
- Thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị nhịp tim bất thường. Thuốc chẹn beta có thể giúp ngăn ngừa các đợt nhịp tim nhanh tái phát.
- Máy tạo nhịp tim: Máy tạo nhịp tim là một thiết bị điện tử nhỏ được cấy vào ngực để theo dõi và điều chỉnh nhịp tim. Khi phát hiện nhịp tim quá nhanh, máy sẽ gửi một tín hiệu điện để giúp tim trở lại nhịp bình thường.
- Cắt đốt bỏ tín hiệu điện tim (RF): Thủ thuật này được thực hiện khi nguyên nhân gây tăng nhịp tim là do có một đường dẫn điện phụ trong tim. Bác sĩ sẽ sử dụng năng lượng tần số vô tuyến (RF) để phá hủy đường dẫn điện phụ này, ngăn không cho nó gửi các tín hiệu bất thường gây ra nhịp tim nhanh. Thủ thuật này thường được thực hiện khi thuốc không hiệu quả.
Lời khuyên:
Duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên là rất quan trọng để kiểm soát nhịp tim và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng nhịp tim nhanh hoặc có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tim mạch, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, việc thăm khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc bệnh tim mạch cũng rất quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc chăm sóc sức khỏe tim mạch, bạn nên lựa chọn các cơ sở thăm khám và điều trị uy tín, với các tiêu chí sau:
- Đội ngũ chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm: Các y bác sĩ có trình độ từ thạc sĩ đến giáo sư, tiến sĩ, có uy tín trong điều trị nội khoa, ngoại khoa, thông tim can thiệp, được đào tạo chuyên sâu trong nước và nước ngoài.
- Trang thiết bị tối tân, sánh ngang với các bệnh viện lớn trên thế giới: Phòng mổ hiện đại, máy chụp cộng hưởng từ không tiếng ồn, máy CT có tốc độ chụp siêu nhanh, hệ thống PET/CT và SPECT/CT 16 dãy giúp phát hiện sớm các tổn thương tim mạch.
- Ứng dụng các kỹ thuật tim mạch chuyên sâu tiên tiến nhất trên thế giới trong điều trị: Mổ tim hở không đau, can thiệp động mạch chủ qua da không gây mê toàn thân, điều trị hở van 2 lá qua đường ống thông, cấy ghép tim nhân tạo hỗ trợ tâm thất.
- Hợp tác với các trung tâm tim mạch hàng đầu Việt Nam và thế giới: Viện Tim mạch quốc gia, Bộ môn Tim mạch Đại học Y Hà Nội, Đại học Paris Descartes - Bệnh viện Georges Pompidou (Pháp), Đại học Pennsylvania (Hoa Kỳ)…
Nguồn tham khảo:
- WebMD: https://www.webmd.com/heart-disease/qa/what-is-a-normal-heart-rate
- Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA): https://www.heart.org/