Ngoại Tâm Thu: Hiểu Rõ Từ A Đến Z
Chào bạn, tôi là bác sĩ Phạm Xuân Hậu, chuyên khoa tim mạch. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về ngoại tâm thu – một vấn đề tim mạch khá phổ biến. Mục tiêu của tôi là cung cấp cho bạn những thông tin dễ hiểu và hữu ích nhất.
Ngoại tâm thu là gì?
Ngoại tâm thu (Premature Ventricular Contraction - PVC), hay còn gọi là ngoại tâm thất, là tình trạng tim đập sớm hơn so với nhịp điệu bình thường. Thay vì tim đập đều đặn theo chu kỳ, một nhịp đập sớm bất ngờ xảy ra, tạo cảm giác hụt hẫng hoặc tim bị 'nhảy'.
Tim hoạt động nhờ một hệ thống điện học phức tạp. Bình thường, nút xoang (SA node) sẽ phát ra các xung điện đều đặn, điều khiển nhịp tim. Ngoại tâm thu xảy ra khi một vùng nào đó của tim tự phát ra xung điện trước khi nút xoang kịp làm nhiệm vụ. Điều này dẫn đến một nhịp co bóp sớm, làm gián đoạn chu kỳ tim bình thường.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), ngoại tâm thu là một rối loạn nhịp tim rất phổ biến, có thể gặp ở cả người khỏe mạnh và người có bệnh tim.
Nguyên nhân gây ngoại tâm thu
Ngoại tâm thu có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ:
- Stress và lo âu: Khi căng thẳng, cơ thể sản xuất ra các hormone như adrenaline, có thể kích thích tim và gây ra ngoại tâm thu.
- Chất kích thích:
- Caffeine: Có trong cà phê, trà, nước tăng lực.
- Nicotine: Có trong thuốc lá.
- Rượu: Đặc biệt khi uống nhiều.
Các chất này có thể ảnh hưởng đến hệ thống điện của tim.
- Rối loạn điện giải: Các khoáng chất như kali, magiê, canxi đóng vai trò quan trọng trong hoạt động điện của tim. Sự mất cân bằng các chất này có thể gây ra ngoại tâm thu.
- Bệnh lý tim mạch:
- Bệnh tim thiếu máu cục bộ
- Suy tim
- Bệnh van tim
- Sau nhồi máu cơ tim
Những người có bệnh tim thường dễ bị ngoại tâm thu hơn.
- Yếu tố khác:
- Tuổi tác cao
- Rối loạn nội tiết (ví dụ: cường giáp)
- Một số loại thuốc (ví dụ: thuốc trị nghẹt mũi chứa pseudoephedrine)
Dấu hiệu và triệu chứng
Nhiều người bị ngoại tâm thu không có triệu chứng gì. Tuy nhiên, một số người có thể cảm nhận được:
- Cảm giác 'nhảy' tim: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Người bệnh có thể cảm thấy tim đập mạnh, hẫng một nhịp, hoặc như có gì đó 'lộn nhào' trong ngực.
- Hồi hộp, lo âu: Cảm giác tim đập bất thường có thể gây ra lo lắng.
- Hụt hơi, khó thở: Nhịp tim không đều có thể ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim, gây ra khó thở.
- Chóng mặt, choáng váng: Trong một số trường hợp, ngoại tâm thu có thể làm giảm lưu lượng máu lên não, gây chóng mặt.
Khi nào cần đi khám?
Nếu bạn gặp các triệu chứng sau, hãy đến khám tại Phòng khám Tim mạch BS Phạm Xuân Hậu, 336a Phan Văn Trị, P11, Bình Thạnh, TPHCM. Tel: 0938237460 để được tư vấn:
- Nhịp tim không đều kéo dài.
- Chóng mặt, ngất xỉu.
- Đau ngực.
- Khó thở nhiều.
- Có tiền sử bệnh tim.
Ngoại tâm thu có nguy hiểm không?
Câu trả lời phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
- Trường hợp lành tính: Nếu ngoại tâm thu xảy ra không thường xuyên, không có triệu chứng, và không liên quan đến bệnh tim, thì thường không nguy hiểm và không cần điều trị.
- Trường hợp nguy hiểm: Ngoại tâm thu có thể nguy hiểm nếu:
- Xảy ra thường xuyên (ví dụ: >10% tổng số nhịp tim trong 24 giờ).
- Có triệu chứng gây khó chịu.
- Xảy ra ở người có bệnh tim.
Biến chứng có thể xảy ra:
- Suy tim: Ngoại tâm thu thường xuyên có thể làm giảm hiệu quả bơm máu của tim, dẫn đến suy tim.
- Rối loạn nhịp tim nghiêm trọng: Trong một số trường hợp, ngoại tâm thu có thể tiến triển thành các rối loạn nhịp nguy hiểm hơn như nhịp nhanh thất (VT) hoặc rung thất (VF), có thể gây ngừng tim đột ngột.
- Nguy cơ đột quỵ: Ngoại tâm thu liên quan đến rung nhĩ có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến đột quỵ.
Cách điều trị và phòng ngừa
- Thay đổi lối sống:
- Giảm stress: Tập yoga, thiền, hoặc các bài tập thở sâu.
- Hạn chế chất kích thích: Giảm hoặc tránh caffeine, nicotine, rượu.
- Tập thể dục: Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe rất tốt cho tim mạch.
- Điều trị bằng thuốc: Nếu ngoại tâm thu gây ra triệu chứng khó chịu hoặc có nguy cơ biến chứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát nhịp tim. Các loại thuốc thường dùng bao gồm:
- Thuốc chẹn beta
- Thuốc chẹn kênh canxi
- Thuốc chống loạn nhịp
- Can thiệp y khoa: Trong một số trường hợp hiếm gặp, bác sĩ có thể cân nhắc các biện pháp can thiệp như đốt điện (ablation) để loại bỏ các vùng gây ra ngoại tâm thu.
Lời khuyên từ BS Phạm Xuân Hậu
Ngoại tâm thu là một vấn đề phổ biến, nhưng đừng chủ quan. Hãy theo dõi sức khỏe tim mạch định kỳ và liên hệ với tôi hoặc các bác sĩ chuyên khoa tim mạch khác nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Phòng khám Tim mạch BS Phạm Xuân Hậu luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.
Bạn có thể liên hệ với Phòng khám Tim mạch BS Phạm Xuân Hậu qua số điện thoại 0938237460 để được tư vấn và đặt lịch hẹn. Địa chỉ phòng khám là 336a Phan Văn Trị, P11, Bình Thạnh, TPHCM.