Ngất xỉu do Huyết Áp Thấp: Nguyên nhân, Dấu hiệu và Cách Xử Trí
Ngất xỉu là tình trạng cơ thể bị mất ý thức một cách đột ngột và tạm thời. Tình trạng này thường gặp, đặc biệt vào mùa hè, những người có huyết áp thấp dễ bị ngất xỉu do mất nước. Chủ động tìm hiểu các kiến thức về vấn đề này là vô cùng cần thiết để phòng tránh và xử trí kịp thời.
1. Bệnh Huyết Áp Thấp Là Gì?
- Định nghĩa: Huyết áp được đo bằng milimet thủy ngân (mmHg), là thước đo lực của máu tác động lên thành động mạch. Huyết áp khi đo sẽ được thể hiện bằng 2 con số là huyết áp tâm thu (số trên) và huyết áp tâm trương (số dưới).
Huyết áp thấp, còn được gọi là chứng giảm huyết áp, là tình trạng huyết áp đo được thấp hơn bình thường. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), huyết áp bình thường là khoảng 120/80 mmHg. Mặc dù không phải lúc nào cũng gây ảnh hưởng đến cuộc sống, nhưng huyết áp thấp có thể gây ra một số vấn đề nguy hiểm cho tim, hệ thần kinh và tuyến nội tiết, khiến người bệnh dễ bị ngất xỉu đột ngột, choáng váng, thậm chí đe dọa tính mạng. [^1]
- Nguy hiểm: Huyết áp thấp có thể dẫn đến:
- Ngất xỉu, té ngã gây chấn thương.
- Thiếu máu não, ảnh hưởng đến chức năng nhận thức.
- Suy giảm chức năng các cơ quan do thiếu oxy.
- Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây sốc và tử vong.
Mặc dù mỗi người có một chỉ số huyết áp khác nhau, nhưng nếu đo được chỉ số huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương nhỏ hơn 60 mmHg thì được coi là huyết áp thấp. ^2
- Nguyên nhân: Người bệnh có thể bị huyết áp thấp do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
- Mất nước: Khi cơ thể mất nước, lượng máu giảm, dẫn đến giảm huyết áp.
- Rối loạn cơ thể: Các bệnh lý như tim mạch, nội tiết, thần kinh có thể gây ra huyết áp thấp.
- Bệnh nội khoa: Một số bệnh như tiểu đường, suy tuyến thượng thận có thể gây hạ huyết áp.
- Phẫu thuật: Mất máu trong quá trình phẫu thuật có thể dẫn đến hạ huyết áp.
Khi tìm được nguyên nhân gây ra tình trạng huyết áp thấp ở người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị hiệu quả hơn.
2. Dấu Hiệu Khi Bị Huyết Áp Thấp
Trong một số trường hợp đặc biệt, huyết áp thấp có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe nguy hiểm, đặc biệt là khi huyết áp bị giảm đột ngột và kèm theo các dấu hiệu sau:
- Mờ mắt
- Buồn nôn
- Thiếu tập trung
- Da lạnh, ẩm, nhợt nhạt
- Trầm cảm
- Khát
- Chóng mặt hoặc hoa mắt
- Ngất xỉu (ngất)
- Thở gấp và thở nông
- Mệt mỏi
Những người bị huyết áp thấp cần được theo dõi sức khỏe định kỳ. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng bất thường, cần tiến hành các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe.
3. Nguy Cơ Ngất Xỉu Ở Người Huyết Áp Thấp
Không chỉ những bệnh nhân mắc bệnh cao huyết áp mới nguy hiểm mà người huyết áp thấp cũng có nguy cơ đối mặt với những nguy hiểm đến tính mạng. Khi huyết áp bị giảm xuống thấp, sẽ làm tăng nguy cơ ngất xỉu đột ngột, người bệnh có thể bị ngã, bị thương, đặc biệt nguy hiểm với những ai đang điều khiển xe, có thể gây tai nạn và tử vong bất ngờ.
- Nguy cơ ngất xỉu: Huyết áp thấp làm giảm lưu lượng máu lên não, gây ra tình trạng thiếu oxy não, dẫn đến ngất xỉu. [^3]
- Các triệu chứng khác:
- Mệt mỏi, chóng mặt.
- Sắc mặt nhợt nhạt.
- Buồn bã, tâm trạng uể oải, dễ bị trầm cảm.
- Giảm khả năng làm việc.
Khi tình trạng huyết áp giảm một cách đột ngột và nghiêm trọng, người bệnh sẽ xuất hiện dấu hiệu giảm thị lực, mất thính giác và tăng tỷ lệ suy giảm trí nhớ.
4. Hướng Dẫn Xử Trí Tại Chỗ Khi Bị Huyết Áp Thấp
Ngay khi bị huyết áp thấp, người bệnh cần tìm một chỗ thoáng mát để nằm nghỉ ngơi, nên nằm nâng cao 2 chân, đầu thấp và uống nhiều nước hoặc trà gừng để làm tăng khối lượng tuần hoàn.
- Các bước xử trí khi bị tụt huyết áp:
- Nằm xuống nơi thoáng mát, nâng cao chân.
- Uống từ từ nước lọc hoặc trà gừng ấm.
- Nới lỏng quần áo.
- Nếu không đỡ, gọi cấp cứu.
Ngoài ra, khi người bệnh bị tụt huyết áp dẫn đến ngất xỉu đột ngột, có thể sơ cứu bằng cách dùng tay day huyệt thái dương, vuốt trán và day huyệt phong trì day đi day lại với mức độ mạnh dần và nên thực hiện động tác này khoảng 20 - 50 lần. Khi người bệnh đã tỉnh và các triệu chứng giảm dần, giúp người bệnh ngồi dậy từ từ và cử động chân tay vài phút nhẹ nhàng trước khi đứng dậy.
5. Điều Trị Huyết Áp Thấp Bằng Cách Nào?
Đa số các trường hợp người bệnh bị huyết áp thấp thì không cần phải dùng thuốc điều trị mà chỉ cần thay đổi lối sống và cách ăn uống cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Thay đổi lối sống:
- Uống đủ nước (2-3 lít/ngày).
- Ăn mặn hơn một chút (tham khảo ý kiến bác sĩ).
- Tập thể dục thường xuyên.
- Tránh đứng lâu, thay đổi tư thế đột ngột.
Tuy nhiên, trong trường hợp bị giảm huyết áp do mắc phải các bệnh lý nội khoa thì cần phải đến chuyên khoa để điều trị theo nguyên nhân mới giúp mang lại hiệu quả triệt để.
Song song với các biện pháp điều trị huyết áp thấp, người bệnh cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày sao cho khoa học và hợp lý, ăn đủ các chất dinh dưỡng, uống nhiều nước hơn, từ bỏ thói quen uống rượu, hút thuốc và tránh thay đổi tư thế đột ngột.
Nếu bắt đầu có các triệu chứng giảm huyết áp trong khi đứng, hãy thực hiện kéo và ép ngang đùi, hoặc đặt một chân trên một mỏm đá hoặc ghế và tựa về phía trước để giúp khuyến khích máu chảy từ chân đến tim.
Ngoài ra, việc uống một tách cafe hoặc trà trong bữa ăn tạm thời cũng có tác dụng làm tăng huyết áp của người bệnh trong một số trường hợp đặc biệt. Nếu bị ngất xỉu thường xuyên, người bệnh nên trực tiếp đến bệnh viện để tiến hành các xét nghiệm cần thiết, xác định chính xác nguyên nhân gây ngất xỉu và điều trị kịp thời, tuyệt đối không nên chủ quan để xảy ra hậu quả không mong muốn.
Nguồn tham khảo:
[^1]: American Heart Association. (n.d.). Low Blood Pressure (Hypotension). https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/understanding-blood-pressure-readings/low-blood-pressure-hypotension [^3]: National Institute of Neurological Disorders and Stroke. (n.d.). Syncope Information Page. https://www.ninds.nih.gov/Disorders/All-Disorders/Syncope-Information-Page