Mục lục
- Các đồ uống an toàn và có lợi cho người cao huyết áp
- Đồ uống nên hạn chế hoặc tránh
- Mẹo chọn và chuẩn bị đồ uống an toàn hàng ngày
- Khi nào cần đi khám và kiểm tra định kỳ
- Kết luận và hành động ngay hôm nay
Các đồ uống an toàn và có lợi cho người cao huyết áp
- Nước lọc — đồ uống cơ bản, an toàn nhất
Nước giúp duy trì thể tích máu và hỗ trợ tuần hoàn. Uống đủ nước (khoảng 1.5–2 lít/ngày, thay đổi theo hoạt động và thời tiết) là đơn giản nhưng hiệu quả. Tránh bù nước bằng đồ uống nhiều đường.
- Trà hibiscus (hoa atiso đỏ)
Nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy uống trà hibiscus có thể giúp hạ huyết áp nhẹ đến vừa phải ở người bị tăng huyết áp nhẹ đến trung bình (dưới sự theo dõi y tế). Uống 1–2 tách mỗi ngày có thể mang lại lợi ích; tránh thêm quá nhiều đường.
- Nước ép củ dền (beetroot juice)
Củ dền giàu nitrate tự nhiên, chuyển thành nitric oxide trong cơ thể — giúp giãn mạch và có thể giảm huyết áp tạm thời. Liều lượng và phản ứng cá nhân khác nhau; nếu dùng nước ép cô đặc, nên hỏi ý kiến bác sĩ, đặc biệt khi đang dùng thuốc hạ huyết áp.
- Sữa ít béo hoặc sữa lên men (sữa chua uống)
Các nguồn canxi và protein từ sữa ít béo có liên quan đến chế độ ăn lành mạnh cho tim mạch (như DASH). Chọn sản phẩm không đường hoặc ít đường.
- Trà xanh (vừa phải)
Trà xanh chứa polyphenol có lợi cho tim mạch. Tuy nhiên trà có chứa caffeine — với một số người caffeine làm tăng huyết áp tạm thời. Uống ở mức vừa phải (1–3 tách/ngày) và theo dõi phản ứng của cơ thể.
- Nước dừa tươi (vừa phải)
Nước dừa chứa kali, giúp cân bằng natri trong cơ thể; có thể có lợi nếu dùng vừa phải và không thay thế chế độ ăn toàn diện. Lưu ý sản phẩm đóng hộp có thể thêm đường hoặc muối.
- Nước ép lựu (pomegranate)
Một số nghiên cứu ghi nhận lợi ích huyết áp khi uống nước ép lựu nguyên chất trong ngắn hạn. Chọn loại không thêm đường và dùng cân nhắc với thuốc điều trị hiện tại.
Đồ uống nên hạn chế hoặc tránh
Rượu và đồ uống có cồn: Uống rượu thường xuyên hoặc nhiều có thể làm tăng huyết áp. Nếu có, nên hạn chế (theo khuyến nghị y tế, tối đa 1 đơn vị/ngày cho phụ nữ, 1–2 cho nam, và tránh lạm dụng).
Đồ uống nhiều đường (nước ngọt, nước trái cây có đường, trà sữa nhiều đường): Gây tăng cân, kháng insulin và làm xấu kiểm soát huyết áp lâu dài.
Nước tăng lực, thực phẩm bổ sung có caffeine cao: Có thể kích thích tim và làm tăng huyết áp đột ngột, nên tránh nếu bạn bị tăng huyết áp.
Muối lỏng, nước xương/những loại súp đóng gói có hàm lượng muối cao: Các chất lỏng mặn sẽ làm cơ thể giữ nước và tăng áp lực máu.
Cafein quá nhiều: Cà phê có thể làm tăng huyết áp tạm thời ở một số người; nếu bạn nhạy cảm, chọn decaf hoặc giảm lượng.
Mẹo chọn và chuẩn bị đồ uống an toàn hàng ngày
Đọc nhãn: Chọn đồ uống không đường, ít muối, ít chất béo bão hòa. Tránh các sản phẩm có nhiều thành phần “giấu” như xi-rô ngô, dầu thực vật hydro hóa.
Tự pha chế: Pha trà hibiscus không đường, làm smoothie từ rau quả nhiều lá xanh, củ dền và một ít trái cây tươi là lựa chọn tốt. Hạn chế thêm muối và đường.
Cân bằng kali và natri: Thực phẩm giàu kali (chuối, khoai lang, rau xanh) hỗ trợ kiểm soát huyết áp, nhưng nếu bạn đang dùng thuốc lợi tiểu hoặc có bệnh thận, cần hỏi bác sĩ trước khi tăng kali.
Theo dõi phản ứng cá nhân: Sau khi thử loại đồ uống mới (như nước củ dền), đo huyết áp trước và sau vài lần để thấy ảnh hưởng, và thông báo với bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường.
Khi nào cần đi khám và kiểm tra định kỳ
Bạn có huyết áp trên 140/90 mmHg (hoặc theo ngưỡng bác sĩ cho bạn): cần tái khám và đánh giá lâm sàng.
Thay đổi thuốc hoặc thử liệu pháp mới: báo với bác sĩ nếu định dùng nước ép, thực phẩm chức năng hoặc giảm/đổi thuốc.
Triệu chứng bất thường: choáng, đau ngực, khó thở, mệt nhiều — tới bệnh viện ngay.
Bộ Y tế Việt Nam và Tổ chức Y tế Thế giới đều khuyến cáo kiểm tra huyết áp định kỳ và điều chỉnh lối sống kết hợp với dùng thuốc theo chỉ định để kiểm soát tốt nguy cơ biến cố tim mạch.
Kết luận và hành động ngay hôm nay
Chọn đồ uống phù hợp là một phần đơn giản nhưng hữu ích trong kiểm soát huyết áp. Ưu tiên nước lọc, trà thảo mộc không đường, sữa ít béo và các nước ép tự nhiên dùng vừa phải; tránh đồ uống có cồn, nhiều đường và nước tăng lực. Luôn tham khảo bác sĩ trước khi thêm thức uống chức năng vào chế độ, đặc biệt nếu bạn đang dùng thuốc huyết áp hoặc có bệnh nền.
Hành động ngay: khám tim mạch định kỳ, ghi lại các loại đồ uống bạn dùng và thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch an toàn, cá nhân hóa.
Liên hệ chuyên gia (nếu cần khám chuyên khoa tim mạch và tư vấn chế độ ăn uống): BS Phạm Xuân Hậu — chuyên khoa tim mạch và tim mạch can thiệp Phòng khám Tim mạch Siêu âm OCA Địa chỉ: 336a Phan Văn Trị, Bình Lợi Trung, TPHCM Tel: 0938237460
Ghi chú: Bài viết mang tính thông tin giáo dục chung, không thay thế chẩn đoán hay điều trị cá nhân. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi thuốc hoặc bổ sung liệu pháp mới.