Tai Biến Mạch Não: Nhận Biết và Xử Trí
Tai biến mạch não, hay còn gọi là đột quỵ, là một tình trạng y tế khẩn cấp xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn. Điều này có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn, tàn tật, hoặc thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.
Các Biểu Hiện Của Tai Biến Mạch Não
Các triệu chứng của tai biến mạch não rất đa dạng và phụ thuộc vào vị trí, mức độ tổn thương của não. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:
- Méo miệng, yếu/liệt tay chân một bên: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của đột quỵ. Người bệnh có thể cảm thấy khó khăn khi cử động một bên cơ thể, hoặc miệng bị lệch sang một bên khi cười.
- Tê/mất cảm giác nửa thân: Cảm giác tê bì hoặc mất cảm giác ở một bên cơ thể cũng là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
- Nói ngọng/khó, không nói được: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc diễn đạt, nói không rõ ràng, hoặc thậm chí không thể nói được.
- Mù một mắt/không thấy một bên: Thị lực có thể bị ảnh hưởng, gây ra mù một bên mắt hoặc mất thị lực ở một phần của không gian.
- Lú lẫn, hôn mê: Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể trở nên lú lẫn, mất ý thức, hoặc rơi vào trạng thái hôn mê.
- Nhức đầu, nôn ói, co giật: Một số người bệnh có thể trải qua cơn đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, hoặc co giật.
Lưu ý quan trọng: Phải nghĩ ngay đến đột quỵ nếu một hoặc nhiều triệu chứng trên xuất hiện đột ngột ở một người đang khỏe mạnh, không kể họ đang nghỉ ngơi, ngủ hay làm việc. Theo khuyến cáo của Hội Tim Mạch Học Việt Nam, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế là yếu tố then chốt để cải thiện kết quả điều trị (VNAH).
Phải Làm Gì Khi Nghi Ngờ Tai Biến Mạch Não?
Khi nghi ngờ ai đó bị tai biến mạch não, thời gian là yếu tố sống còn. Mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể bị tổn thương. Dưới đây là những bước cần thực hiện ngay lập tức:
- Đưa Ngay Đến Cơ Sở Y Tế: Não là cơ quan cực kỳ nhạy cảm. Nếu bị thiếu máu, thiếu oxy hoặc chảy máu, các tế bào não sẽ nhanh chóng bị hoại tử. Việc đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt giúp tăng cơ hội phục hồi.
- Xử Trí Ban Đầu:
- Đỡ người bệnh tránh ngã: Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu, hãy đỡ người bệnh để tránh bị ngã gây chấn thương.
- Đặt nằm thoáng, nghiêng nếu nôn, làm sạch đờm nhớt: Đặt người bệnh nằm ở nơi thoáng đãng, nghiêng người sang một bên nếu có dấu hiệu nôn mửa để tránh bị sặc. Loại bỏ đờm nhớt trong miệng để đảm bảo đường thở thông thoáng.
- Gọi xe cấp cứu: Gọi ngay số điện thoại cấp cứu 115 hoặc các dịch vụ cấp cứu địa phương để được hỗ trợ vận chuyển bệnh nhân đến bệnh viện nhanh nhất.
- Ưu tiên bệnh viện gần có khả năng điều trị: Nếu bệnh viện gần nhà có đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ y tế chuyên nghiệp để điều trị đột quỵ, hãy đưa bệnh nhân đến đó ngay lập tức. Không nên chuyển viện đi xa trừ khi có chỉ định của bác sĩ, vì việc di chuyển có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Không tự ý cho uống thuốc: Tuyệt đối không tự ý cho người bệnh uống hoặc nhỏ bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc hạ huyết áp, vì có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Việc điều trị cần phải được thực hiện bởi các chuyên gia y tế.
Quan trọng: Hãy nhớ rằng "thời gian là não". Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hành động nhanh chóng có thể cứu sống người bệnh và giảm thiểu các di chứng do đột quỵ gây ra. Tìm hiểu thêm thông tin về đột quỵ và cách phòng ngừa tại các nguồn uy tín như Hội Tim Mạch Học Việt Nam (vnah.org.vn) và các trang web y tế đáng tin cậy khác.