Suy Tĩnh Mạch và Phương Pháp Tiêm Xơ Tĩnh Mạch
Tổng Quan
Suy tĩnh mạch là tình trạng máu trong tĩnh mạch không lưu thông theo hướng bình thường về tim mà bị trào ngược, ứ đọng ở ngoại biên. Điều này gây ra sự ứ trệ trong hệ tuần hoàn tĩnh mạch, ảnh hưởng đến chức năng và gây ra các triệu chứng khó chịu. Bệnh suy tĩnh mạch thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là những người đã trải qua nhiều lần sinh nở, có thói quen ít vận động hoặc phải đứng lâu trong thời gian dài. Tình trạng này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Hiện nay, ngày càng có nhiều bệnh nhân mắc suy tĩnh mạch mong muốn được điều trị bằng một phương pháp đơn giản, ít xâm lấn và cho phép họ trở về nhà ngay sau khi điều trị. Phương pháp tiêm xơ tĩnh mạch với kỹ thuật ít xâm lấn có thể đáp ứng được nhu cầu này, mang lại sự tiện lợi và hiệu quả cho người bệnh.
1. Chích Xơ Tĩnh Mạch Là Gì?
Tiêm xơ điều trị suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới là một phương pháp điều trị đơn giản, ít tốn kém, và hiệu quả trong việc điều trị suy tĩnh mạch hiển lớn và/hoặc hiển nhỏ có triệu chứng lâm sàng. Ngoài ra, đây cũng là phương pháp rất hiệu quả trong việc điều trị suy tĩnh mạch nông tái phát, giãn tĩnh mạch nông tồn dư sau phẫu thuật, và dị dạng tĩnh mạch kiểu hemangiomas không có chỉ định phẫu thuật.
Nguyên lý của phương pháp: Khi tiêm chất gây xơ (ở dạng dịch hoặc bọt) vào lòng tĩnh mạch nông bệnh lý, chất này sẽ gây tổn thương nội mạc và các thành phần lân cận của lớp trung mạc. Điều này dẫn đến hai hệ quả chính: một mặt làm co nhỏ lòng tĩnh mạch, mặt khác tạo thành huyết khối làm tắc nghẽn lòng tĩnh mạch bị suy.
Chất gây xơ dạng bọt là hỗn hợp giữa khí và chất gây xơ dạng dịch. Mục đích của việc sử dụng dạng bọt là tăng hiệu quả điều trị và giảm tỷ lệ biến chứng bằng cách sử dụng một thể tích và nồng độ chất gây xơ thấp hơn. Theo nghiên cứu, chất gây xơ dạng bọt giúp tăng diện tích tiếp xúc giữa chất xơ và thành mạch, từ đó tăng hiệu quả điều trị (PubMed).
Nói một cách đơn giản, chích xơ tĩnh mạch là việc bác sĩ tiêm chất gây xơ vào lòng tĩnh mạch nông bệnh lý để làm xơ hóa và đóng các tĩnh mạch bị suy, giúp máu lưu thông tốt hơn.
2. Chỉ Định và Chống Chỉ Định
Chích xơ tĩnh mạch sẽ được cân nhắc và chỉ định cho các trường hợp sau:
- Giãn mao tĩnh mạch mạng nhện có kích thước dưới 1mm dưới da, gây mất thẩm mỹ.
- Giãn tĩnh mạch nông dạng lưới có kích thước từ 1-3mm và không có dòng trào ngược tại van tĩnh mạch trên siêu âm.
- Giãn các nhánh tĩnh mạch nông tồn tại sau phẫu thuật hoặc can thiệp điều trị suy tĩnh mạch hiển.
- Bệnh nhân có dị dạng tĩnh mạch kích thước nhỏ, kiểu u mạch.
- Bệnh nhân suy tĩnh mạch xuyên hoặc suy tĩnh mạch nông tái phát.
Một số chống chỉ định của phương pháp chích xơ tĩnh mạch:
- Chống chỉ định tuyệt đối:
- Dị ứng với chất gây xơ: Đây là yếu tố quan trọng cần kiểm tra trước khi tiến hành thủ thuật.
- Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới cấp tính: Cần điều trị huyết khối trước khi tiêm xơ.
- Bệnh lý rối loạn đông máu: Nguy cơ biến chứng tăng cao.
- Bệnh động mạch chi dưới với ABI (Ankle-Brachial Index) < 0,8: Chỉ số này cho thấy mức độ hẹp tắc động mạch chi dưới, cần được đánh giá và điều trị trước.
- Phụ nữ có thai: Do lo ngại về ảnh hưởng của thuốc đến thai nhi.
- Tồn tại lỗ bầu dục đã biết, có triệu chứng: Nguy cơ chất gây xơ đi vào tuần hoàn não.
- Chống chỉ định tương đối:
- Tồn tại lỗ bầu dục đã biết không triệu chứng: Cần cân nhắc kỹ lưỡng.
- Tiền sử bị cơn đau nửa đầu nặng: Có thể làm tăng nguy cơ tái phát cơn đau.
- Hội chứng May-Thurner: Chèn ép tĩnh mạch chậu, cần đánh giá và điều trị nguyên nhân.
- Hội chứng Klippel-Trenaunay: Bất thường mạch máu bẩm sinh phức tạp, cần cân nhắc kỹ.
3. Chuẩn Bị
Để thực hiện chích xơ tĩnh mạch, cần chuẩn bị:
- Người thực hiện: Bác sĩ chuyên khoa mạch máu phải là người có kinh nghiệm và thành thạo về siêu âm Doppler và kỹ thuật tiêm xơ.
- Phương tiện:
- Phòng thủ thuật tiêm xơ tiêu chuẩn với đầy đủ các điều kiện về ánh sáng và vô trùng để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.
- Máy siêu âm có đầu dò Doppler mạch máu 7,5 MHz để quan sát và hướng dẫn tiêm chính xác.
- Thuốc tiêm xơ tĩnh mạch: Aetoxisclerol từ 0,25%-3% hoặc Fibrovein 0,35%-3%. Nồng độ thuốc sẽ được bác sĩ lựa chọn tùy thuộc vào kích thước và loại tĩnh mạch cần điều trị.
- Người bệnh:
- Được giải thích rõ về quy trình, lợi ích và rủi ro của thủ thuật. Bệnh nhân cần hiểu rõ và cam kết tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ.
4. Các Bước Tiến Hành
Đối với tiêm xơ bằng phương pháp tạo bọt:
- Bệnh nhân nằm ở tư thế nghiêng phải hoặc nghiêng trái tùy thuộc vào vị trí chân cần tiêm xơ. Nếu tiêm tĩnh mạch hiển bé, bệnh nhân nằm sấp, duỗi thẳng chân.
- Bác sĩ thăm dò lại bệnh nhân bằng máy siêu âm tĩnh mạch để tính toán thể tích và nồng độ bọt gây xơ phù hợp với tình trạng bệnh.
- Xác định và đánh dấu vị trí chọc kim, hướng đưa kim vào tĩnh mạch. Vị trí chọc kim thường cách quai tĩnh mạch hiển lớn 15-20cm và tĩnh mạch hiển bé 5-10cm.
- Sát khuẩn kỹ lưỡng vùng da cần tiêm. Chọc tĩnh mạch dưới hướng dẫn của siêu âm, có thể sử dụng mặt cắt dọc hoặc cắt ngang qua tĩnh mạch tại vị trí chọc mạch để đảm bảo kim vào đúng vị trí.
- Kiểm tra vị trí của kim xem đã chắc chắn vào lòng tĩnh mạch chưa, sau đó tiêm chất gây xơ bọt vào lòng tĩnh mạch dưới hướng dẫn của siêu âm. Sau khi tiêm hết thuốc, rút kim và dùng tay hoặc đầu dò siêu âm chẹn phía quai tĩnh mạch nông để thuốc tập trung lan vào hệ tĩnh mạch nông, tránh vào tĩnh mạch sâu gây tạo huyết khối.
- Kiểm tra bằng siêu âm ngay sau tiêm để đánh giá kết quả tức thời của thủ thuật: tĩnh mạch co thắt, bọt tiêm xơ lan tỏa đều trong lòng tĩnh mạch.
- Sát khuẩn lại và dùng bông vô khuẩn băng chặt lại vị trí chọc kim. Sau đó, đi tất chun độ II hoặc băng chun cho chân được tiêm xơ để tạo áp lực, giúp tĩnh mạch xơ hóa tốt hơn.
Tiêm xơ thẩm mỹ
- Tiêm xơ thẩm mỹ được áp dụng cho các búi giãn mao tĩnh mạch mạng nhện hoặc giãn tĩnh mạch nông dạng lưới dưới da.
- Người bệnh nằm ở tư thế phù hợp, sao cho vùng tĩnh mạch cần tiêm xơ được bộc lộ rõ nhất, thuận tiện nhất cho bác sĩ làm thủ thuật.
- Thuốc gây xơ có nồng độ từ 0,125% đến 0,5%, thường tiêm xơ dưới dạng dịch mà không cần tạo bọt vì các tĩnh mạch này có kích thước rất nhỏ.
- Sau khi sát khuẩn da tại vị trí tiêm xơ, bác sĩ lựa chọn nhánh tĩnh mạch chính trong đám giãn tĩnh mạch nông, và bơm chất gây xơ vào trong lòng tĩnh mạch, sao cho từ nhánh này chất gây xơ lan tỏa khắp các nhánh của đám giãn tĩnh mạch.
- Sau thủ thuật, người bệnh có thể đi tất chun hoặc không, tùy theo chỉ định của bác sĩ.
5. Lưu Ý Sau Thủ Thuật
Sau khi tiêm xơ tĩnh mạch, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn sau để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng:
- Người bệnh có thể vận động, đi lại và làm việc bình thường ngay sau tiêm, tuy nhiên cần tránh các vận động nặng trong thời gian tối thiểu 2 tuần.
- Tránh để vùng được tiêm xơ tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, nước nóng, nước biển trong thời gian 2 tuần, nhằm hạn chế biến chứng rối loạn sắc tố da.
- Khi phát hiện có vết loét tại vị trí tiêm, chân sưng, đau nhiều, cần đến khám lại ngay để được xử trí kịp thời.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì về sức khỏe, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.