Suy tĩnh mạch xảy ra khi van tĩnh mạch bị tổn thương, gây ứ đọng máu. Triệu chứng bao gồm giãn tĩnh mạch, sưng, đau chân. Yếu tố nguy cơ là tiền sử gia đình, mang thai, thừa cân. Điều trị gồm thay đổi lối sống (nâng cao chân, mang vớ y khoa, tập thể dục) và các thủ thuật như chích xơ tĩnh mạch, laser, phẫu thuật. Phát hiện sớm giúp tránh biến chứng.

Suy Tĩnh Mạch: Hiểu Rõ và Điều Trị

Suy tĩnh mạch, hay còn gọi là suy van tĩnh mạch, là tình trạng các van bên trong tĩnh mạch bị tổn thương hoặc do bản thân tĩnh mạch bị giãn ra. Các van này có chức năng đảm bảo máu chỉ chảy theo một chiều từ ngoại vi về tim. Khi van bị hỏng hoặc tĩnh mạch giãn, van không đóng kín được, dẫn đến máu trào ngược và ứ đọng, gây ra huyết khối và giãn tĩnh mạch. Để chẩn đoán, bác sĩ thường chỉ định siêu âm tĩnh mạch để đánh giá tình trạng van và dòng máu.

1. Bệnh Suy Tĩnh Mạch Là Gì?

Suy tĩnh mạch là tình trạng các tĩnh mạch, thường gặp nhất ở chân, không còn khả năng bơm máu hiệu quả trở lại tim. Thay vì chảy về tim, máu bị ứ đọng, dồn vào thành mạch, làm cho các tĩnh mạch giãn dần theo thời gian. Theo sinh lý bình thường, máu từ tim sẽ được đưa đến chân qua các động mạch, và sau đó trở về tim qua các tĩnh mạch. Để máu lưu thông ngược chiều trọng lực về tim, tĩnh mạch cần sự hỗ trợ của hệ thống cơ và các van một chiều. Khi cơ và van này hoạt động yếu hoặc bị tổn thương, máu sẽ ứ đọng lại, gây ra suy tĩnh mạch.

Triệu chứng của suy tĩnh mạch bao gồm:

• Tĩnh mạch bị xoắn và phồng lên, thường thấy rõ dưới da.
• Da vùng chân chuyển màu tím đậm hoặc xanh.
• Sưng, ngứa, đau rát ở chân và có thể bị co cứng cơ.
• Cảm giác nặng và mỏi chân, đặc biệt sau khi đứng hoặc ngồi lâu.
• Thay đổi màu sắc da vùng bị ảnh hưởng.
• Giãn tĩnh mạch: Các mạch máu nhỏ trên bề mặt da trở nên to và xoắn lại.

Giãn tĩnh mạch là hiện tượng các mạch máu nhỏ nằm ngay dưới bề mặt da trở nên to và xoắn lại. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ tĩnh mạch nào trên cơ thể nhưng thường gặp nhất là giãn tĩnh mạch ở chân. Giãn tĩnh mạch khác với tĩnh mạch mạng nhện và các tĩnh mạch màu xanh/tím nhỏ li ti nằm sát bề mặt da (thường xuất hiện ở chân và mặt). Tĩnh mạch mạng nhện thường không gây đau đớn nhưng lại gây mất thẩm mỹ.

Các yếu tố nguy cơ gây suy tĩnh mạch:

• Tiền sử gia đình: Nếu có người thân mắc bệnh suy tĩnh mạch, bạn có nguy cơ cao hơn.
• Mang thai: Áp lực từ thai nhi lên tĩnh mạch ở chân làm tăng nguy cơ.
• Tiền sử huyết khối: Đã từng bị cục máu đông ở chân.
• Hút thuốc lá: Gây tổn thương mạch máu.
• Đứng hoặc ngồi trong thời gian dài: Cản trở lưu thông máu về tim.
• Thừa cân, béo phì: Tăng áp lực lên chân.
• Mãn kinh: Thay đổi гормон có thể ảnh hưởng đến tĩnh mạch.
• Lão hóa: Tuổi tác làm giảm độ đàn hồi của mạch máu.
• Thành mạch máu yếu: Do di truyền hoặc bệnh lý.
• Viêm tĩnh mạch.
• Táo bón mãn tính: Gây áp lực lên tĩnh mạch vùng bụng, ảnh hưởng đến lưu thông máu.

Biến chứng của suy tĩnh mạch:

• Đau đớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Viêm và sưng tấy vùng chân.
• Loét da, đặc biệt ở vùng mắt cá chân.
• Chảy máu khi tĩnh mạch gần bề mặt da bị vỡ.
• Hình thành cục máu đông, có thể dẫn đến huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), một tình trạng nguy hiểm.
• Huyết khối tĩnh mạch nông: Các tĩnh mạch nông (gần da) ở chân trở nên mềm, viêm và có hình dạng giống như chuỗi hạt.

2. Đánh Giá Suy Tĩnh Mạch Bằng Cách Nào?

Để chẩn đoán suy tĩnh mạch, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc:

• Hỏi tiền sử bệnh, bao gồm các triệu chứng mà bạn đang gặp phải và các yếu tố nguy cơ.
• Khám thực thể để đánh giá tình trạng tĩnh mạch ở chân.

Siêu âm tĩnh mạch, đặc biệt là siêu âm mạch chi dưới, là phương pháp quan trọng để xác định chẩn đoán. Siêu âm giúp bác sĩ quan sát được:

• Hoạt động của van tĩnh mạch: Van có đóng mở đúng cách hay không.
• Sự hiện diện của cục máu đông.

3. Bệnh Suy Tĩnh Mạch Được Điều Trị Như Thế Nào?

Ở giai đoạn sớm, suy tĩnh mạch có thể được kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống. Các biện pháp này bao gồm:

• Nâng cao chân khi ngồi hoặc ngủ để giúp máu lưu thông về tim dễ dàng hơn.
• Mang vớ y khoa (vớ ép) để tạo áp lực lên tĩnh mạch, hỗ trợ van hoạt động hiệu quả hơn.
• Tránh đứng hoặc ngồi trong thời gian dài. Nếu công việc đòi hỏi phải đứng lâu, hãy cố gắng di chuyển và thay đổi tư thế thường xuyên.
• Giảm cân nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì.
• Tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức mạnh của cơ chân, giúp tăng cường lưu thông máu.

Nếu thay đổi lối sống không giúp giảm triệu chứng hoặc nếu tình trạng giãn tĩnh mạch trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị khác như:

• Chích xơ tĩnh mạch (Sclerotherapy): Tiêm một dung dịch đặc biệt trực tiếp vào tĩnh mạch bị giãn, làm xơ hóa và đóng mạch máu đó lại. Đối với các tĩnh mạch lớn hơn, có thể sử dụng phương pháp tiêm xơ bọt.
• Điều trị suy tĩnh mạch bằng sóng cao tần hoặc laser: Sử dụng năng lượng sóng cao tần hoặc laser để đốt nóng và làm tắc nghẽn tĩnh mạch bị giãn. Thủ thuật này được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo chính xác.
• Phẫu thuật Phlebectomy: Sử dụng các dụng cụ đặc biệt để loại bỏ các tĩnh mạch giãn nhỏ thông qua các vết rạch nhỏ trên da.
• Phẫu thuật Stripping: Phẫu thuật này cắt bỏ toàn bộ tĩnh mạch hiển lớn (tĩnh mạch nông chính) ở chân. Tuy nhiên, do sự phát triển của các phương pháp xâm lấn tối thiểu, phẫu thuật stripping ngày càng ít được sử dụng.

Bệnh suy tĩnh mạch thường tiến triển chậm ở giai đoạn đầu, khiến người bệnh khó nhận biết. Vì vậy, những người có yếu tố nguy cơ cao nên chú ý đến bất kỳ triệu chứng nào và đi khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Nguồn tham khảo: radiologyinfo.org, acc.org, escardio.org, vnah.org.vn, timmachhoc.com