Máy Bay và Bệnh Tim Mạch: Những Điều Cần Biết
Máy bay hiện đang là một phương tiện di chuyển được ưa chuộng và sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người ai cũng có thể đi máy bay. Trên máy bay mặc dù đã được trang bị đầy đủ thuốc men và thiết bị hỗ trợ cấp cứu khi xảy ra các tai nạn sức khỏe như khó thở khi đi máy bay, cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, ngất…do cơ thể không thích ứng được với sự thay đổi của khí quyển khi lên cao, nhưng, mọi sự chuẩn bị đều có giới hạn nhất định. Bài viết này cung cấp thông tin về ảnh hưởng của việc đi máy bay lên hệ tuần hoàn, đặc biệt đối với bệnh nhân tim mạch, và các biện pháp phòng ngừa.
1. Ảnh Hưởng của Việc Đi Máy Bay Lên Hệ Tuần Hoàn
- Thay đổi môi trường: Độ cao làm giảm nồng độ oxy và áp suất khí quyển. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), ở độ cao lớn, nồng độ oxy trong máu có thể giảm, gây ra các phản ứng như giãn mạch máu não (để tăng lưu lượng máu đến não), co thắt động mạch nội tạng, tăng cung lượng tim để bù đắp cho lượng oxy giảm. [Nguồn: ahajournals.org]
- Phản ứng cơ thể: Các phản ứng này không phải ai cũng gặp phải. Sự thay đổi độ cao khi cất cánh và hạ cánh có thể gây áp lực, đặc biệt với người có bệnh thần kinh dễ bị kích thích. Theo Medscape, những người có tiền sử rối loạn lo âu hoặc dễ bị say máy bay có thể cảm thấy khó chịu hơn. [Nguồn: medscape.com]
- Hệ thống điều áp: Máy bay có hệ thống điều áp để giúp hành khách thích nghi, nhưng chỉ mang tính hỗ trợ. Hệ thống này giúp duy trì áp suất cabin tương đương với độ cao khoảng 1.500 - 2.500 mét so với mực nước biển. Tuy nhiên, nó không thể loại bỏ hoàn toàn sự thay đổi về áp suất và nồng độ oxy.
- Lời khuyên: Cần cân nhắc kỹ về sức khỏe và hỏi ý kiến bác sĩ, đặc biệt nếu có vấn đề về tim mạch. Bác sĩ có thể đánh giá tình trạng tim mạch hiện tại và đưa ra lời khuyên phù hợp, thậm chí là điều chỉnh liều lượng thuốc nếu cần thiết.
2. Đặt Stent Mạch Vành và Khả Năng Đi Máy Bay
Rủi ro tim mạch: Nhồi máu cơ tim và các biến cố tim mạch khác chiếm 10-20% các tai nạn sức khỏe trên máy bay. Một nghiên cứu trên Tạp chí Tim mạch học (JACC) cho thấy rằng các biến cố tim mạch có thể xảy ra do căng thẳng, thay đổi áp suất, và thiếu oxy. [Nguồn: acc.org]
Nguy cơ huyết khối: Ngồi lâu, ít vận động, tiểu ít, và nồng độ oxy loãng làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), việc ngồi bất động trong thời gian dài có thể làm chậm lưu thông máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. [Nguồn: cdc.gov]
Bệnh nhân đặt stent: Cần khám sức khỏe trước khi bay và tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem stent có hoạt động tốt không, có dấu hiệu hẹp lại không, và đưa ra lời khuyên về việc sử dụng thuốc chống đông máu.
Các trường hợp không nên đi máy bay (theo khuyến cáo của các bác sĩ tim mạch từ Vnah.org.vn và Tim mạch học):
- Nhồi máu cơ tim hoặc đặt stent/nong mạch vành chưa quá 2 tuần: Vì nguy cơ tái hẹp mạch vành và các biến chứng khác vẫn còn cao.
- Phẫu thuật bắc cầu mạch vành chưa quá 3 tuần: Cần thời gian để vết mổ lành và tim phục hồi chức năng.
- Đau thắt ngực không ổn định: Nguy cơ cơn đau tái phát bất ngờ và khó kiểm soát trên máy bay.
- Suy tim nặng, khó kiểm soát: Khả năng tim đáp ứng với sự thay đổi áp suất và nồng độ oxy kém.
- Rối loạn nhịp tim nặng chưa kiểm soát được: Nguy cơ xuất hiện các cơn nhịp nhanh hoặc chậm nguy hiểm.
- Vấn đề hô hấp, cần hỗ trợ oxy: Nồng độ oxy trên máy bay có thể không đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Lưu ý: Luôn giữ bình tĩnh khi có biến cố xảy ra. Sự hoảng loạn có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
3. Giải Pháp Giảm Thiểu Nguy Cơ Tai Nạn Sức Khỏe
- Dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng trước và trong chuyến bay. Tránh các thức ăn nhiều dầu mỡ, khó tiêu.
- Địa điểm: Tránh vùng cao (trên 1500m), quá nóng hoặc lạnh. Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi đi. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có bệnh tim mạch.
- Thời gian: Không du lịch vùng cao trong 6 tháng sau phẫu thuật tim hoặc nhồi máu cơ tim. Cần thời gian để tim phục hồi hoàn toàn.
- Vận động: Tránh vận động mạnh khi mới lên cao, co duỗi chân để tăng lưu thông máu. Theo AHA, việc vận động nhẹ nhàng giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông. [Nguồn: ahajournals.org]
- Chất kích thích: Tránh rượu bia, thuốc lá, thuốc ngủ, thuốc giảm đau ức chế thần kinh. Chúng có thể ảnh hưởng đến hệ tim mạch và hô hấp.
- Thông báo: Báo với nhân viên khi có dấu hiệu mệt mỏi, khó thở. Họ có thể cung cấp oxy hoặc hỗ trợ y tế cần thiết.
- Chuẩn bị: Mang theo giấy tờ sức khỏe, thuốc men (bao gồm cả đơn thuốc). Điều này giúp nhân viên y tế có thể nắm bắt thông tin nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp.
Kết luận: Chuẩn bị sức khỏe tốt là rất quan trọng, đặc biệt đối với bệnh nhân tim mạch và hô hấp, vì máy bay không thể cung cấp hỗ trợ y tế ngay lập tức như các phương tiện khác. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bay và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo một chuyến đi an toàn.