1. Đặt stent điều trị hẹp động mạch thận là gì?
Động mạch thận là hai mạch máu chính đem máu đến hai quả thận tương ứng.
Tình trạng hẹp động mạch thận xảy ra khi một trong hai hay cả hai động mạch thận bị thu hẹp lòng mạch, làm giảm lưu lượng máu tới thận.
Can thiệp đặt stent động mạch thận là thủ thuật tiến hành qua da nhằm nong bóng và đặt stent để làm rộng lòng mạch bị hẹp trong điều trị hẹp động mạch thận.
Dưới hướng dẫn của tia X , một ống thông nhỏ, mềm được đưa đến vị trí động mạch bị hẹp từ động mạch đùi. Khi đến đúng nơi cần can thiệp, bác sĩ sẽ bơm một quả bóng đặc biệt gắn trên đầu ống để mở rộng phần động mạch bị hẹp.
Sau đó, kích thước lòng mạch tăng thêm sẽ được duy trì bằng một giá đỡ bằng kim loại, gọi là stent, đặt vĩnh viễn lại vị trí vừa mới can thiệp.
Cuối cùng, mọi dụng cụ được rút ra ngoài và người bệnh có thể trở lại sinh hoạt như bình thường trong ngày hôm sau.
2. Những lợi ích và nguy cơ khi đặt stent điều trị hẹp động mạch thận
Mục đích của việc thực hiện thủ thuật can thiệp nội mạch trong bệnh lý hẹp động mạch thận là nhằm để mở rộng lòng động mạch thận, tăng cường tưới máu tới thận thay vì cần đến phẫu thuật. Chỉ định này được đặt ra trên những bệnh nhân hẹp động mạch thận nhưng không thể cứu vãn được với các biện pháp điều trị nội khoa bảo tồn.
Như các thủ thuật hay phẫu thuật khác, bác sĩ sẽ trao đổi những rủi ro có thể mắc phải của việc can thiệp mạch thận bằng cách nong động mạch thận và đặt stent . Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho người bệnh và gia đình, so sánh giữa lợi ích nhận được đối với bất kỳ rủi ro nào có thể xảy ra. Theo đó, các nguy cơ khi can thiệp động mạch thận có thể gặp phải bao gồm:
Khả năng rất nhỏ có thể phát triển ung thư trong thời gian dài do tiếp xúc với bức xạ. Lượng bức xạ tiếp xúc phụ thuộc vào số lượng ảnh được chụp. Tuy nhiên, phụ nữ đang mang thai hay có khả năng mang thai là chống chỉ định với tia X.
Phản ứng dị ứng (thường nhẹ và dễ dàng kiểm soát bằng thuốc) với thuốc cản quang .
- Nhiễm trùng tại chỗ đưa dụng cụ can thiệp
- Đôi khi thủ thuật không hoạt động hoặc có thể làm cho tình trạng hẹp động mạch thận trở nên nặng hơn hoặc gây tắc nghẽn hoàn toàn.
- Đồng thời, thủ thuật cũng có thể gây tắc nghẽn các động mạch khác. Tuy nhiên, khả năng tử vong là rất hiếm xảy ra.
Theo đó, để giảm thiểu khả năng mắc phải các nguy cơ trên đây, nếu có bất kỳ dị ứng nào, hãy báo với nhân viên hoặc bác sĩ X quang trước khi tiêm thuốc cản quang. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tăng nguy cơ nếu đang dùng một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống đông máu (thuốc làm loãng máu) và thuốc chống viêm. Tuy nhiên, nếu cảm thấy lo lắng về những rủi ro khi thực hiện can thiệp động mạch thận, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi quyết định thực hiện.
Đặt stent động mạch thận để mở rộng lòng động mạch thận
3. Cần phải chuẩn bị như thế nào khi thực hiện đặt stent điều trị hẹp động mạch thận?
- Người bệnh sẽ phải ở lại bệnh viện qua đêm trước khi can thiệp động mạch thận nên cần mang theo đồ dùng vệ sinh cá nhân.
- Nên mặc quần áo rộng rãi, thoải mái.
- Để lại tất cả đồ trang sức và vật có giá trị ở nhà.
- Tuân thủ yêu cầu không ăn trong 4 giờ trước khi can thiệp động mạch thận. Tuy nhiên, việc uống thuốc điều trị bệnh mạn tính hằng ngày vẫn được phép với một ngụm nước nhỏ.
- Ngay trước khi lên bàn thủ thuật, người bệnh sẽ được cấp một chiếc áo choàng để mặc, loại bỏ bất kỳ vật kim loại nào trên cơ thể.
- Một đường truyền tĩnh mạch cũng được chuẩn bị để tiêm thuốc cản quang. Trong trường hợp bệnh nhân quá lo lắng và kích thích, thuốc an thần có thể có chỉ định định trong quá trình làm thủ thuật.
4. Quá trình can thiệp đặt stent điều trị hẹp động mạch thận diễn ra như thế nào?
Người bệnh sẽ được yêu cầu nằm ngửa trên giường có màn chiếu X-quang. Nhân viên y tế sẽ làm sạch vùng da trên bẹn hoặc cánh tay và phủ khăn vô trùng. Sau đó, vị trí chuẩn bị can thiệp qua da sẽ được tiêm thuốc gây tê cục bộ, có thể có cảm giác hơi châm chích.
Một ống thông đặc biệt được đưa vào động mạch ở vùng háng hoặc cánh tay và truyền vào động mạch thận. Thuốc cản quang cũng được đưa vào lòng động mạch xuyên qua ống thông này. Vị trí ống thông được xác định dưới phim chụp X-quang để đảm bảo rằng nó nằm ở đúng vị trí cần tiếp cận. Sau đó, ống thông sẽ tiếp tục được đưa vào giữa đoạn động mạch bị hẹp. Đồng thời, một ống khác cũng được đưa vào trong đó với một quả bóng nhỏ gắn trên đầu ống. Quả bóng sẽ được bơm phồng để mở rộng phần bị hẹp của động mạch thận.
Một giá đỡ kim loại, gọi là stent, tiếp tục được đưa vào trên quả bóng. Khi stent ở đúng vị trí, quả bóng sẽ được bơm căng thêm một lần nữa. Sau đó, ống gắn bóng được tháo hơi, rút ra ngoài và chỉ để stent nằm lại vĩnh viễn tại vị trí hẹp động mạch thận ban đầu. Tất cả các dụng cụ sẽ được rút bỏ. Lỗ nhỏ trên động mạch ở bẹn hoặc cánh tay sẽ được đè ép với áp lực cao trong khoảng 15 phút để ngăn chặn chảy máu.
Vì can thiệp động mạch thận đòi hỏi sử dụng thuốc cản quang, người bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ như sau:
- Cảm thấy hơi mát và đỏ bừng trong vài giây.
- Một phần cơ thể có thể cảm thấy ấm lên
- Không cảm thấy đau nhưng có thể cảm thấy khó chịu ở vùng lưng khi quả bóng được thổi phồng lên trong lòng động mạch thận.
- Toàn thể quá trình nong động mạch thận mất từ 1 đến gần 2 giờ, bao gồm cả thời gian chuẩn bị trước thủ thuật.
Một ống thông đặc biệt được đưa vào động mạch khi đặt stent động mạch thận
5. Chăm sóc sau đặt stent điều trị hẹp động mạch thận
Người bệnh sẽ được đưa trở lại phòng của mình trên một chiếc xe đẩy và thường sẽ phải ở lại bệnh viện qua đêm sau can thiệp động mạch thận. Y tá sẽ kiểm tra mạch và huyết áp định kỳ kết hợp với kiểm tra vùng bẹn hoặc cánh tay trong trường hợp có chảy máu hay máu tụ.
Về điều trị, người bệnh có thể được cho uống aspirin hoặc thuốc làm loãng máu khác để ngăn ngừa phản ứng đông máu, hình thành huyết khối trong stent. Đồng thời, người bệnh cũng cần được khuyến khích uống nhiều nước, giúp đào thải thuốc cản quang nhanh chóng ra nước tiểu.
Trong trường hợp có sử dụng thuốc an thần, người bệnh không được điều khiển phương tiện hoặc tham gia các loại phương tiện công cộng trong 24 giờ sau đó cũng như vận hành máy móc, thực hiện những việc đòi hỏi sự tập trung cao.
6. Vấn đề tái hẹp sau đặt stent điều trị hẹp động mạch thận
Động mạch thận hoàn toàn có thể bị tắc lại sau khi đã thực hiện can thiệp động mạch thận. Nếu bị tắc nghẽn một lần nữa, gọi là tái hẹp trong stent, thủ thuật can thiệp nội mạch có thể cần phải lặp lại. Tuy nhiên, quá trình thực hiện và khả năng thành công có phần hạn chế hơn lần đầu.
Chính vì vậy, việc can thiệp đặt stent động mạch thận chỉ giúp tái lưu thông máu tức thì nhưng không đảm bảo duy trì vĩnh viễn, nhất là trên các đối tượng có nhiều yếu tố nguy cơ mắc phải bệnh lý tim mạch do xơ vữa. Theo đó, để giữ cho động mạch thận không bị tắc nghẽn trở lại và bảo vệ sức khỏe tim mạch nói chung, điều cực kỳ quan trọng là phải uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tập thể dục thường xuyên, xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát bệnh đái tháo đường, ổn định chỉ số huyết áp và cần tránh hút thuốc tuyệt đối.
Tóm lại, hẹp động mạch thận là một căn bệnh có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, làm tăng nguy cơ mắc phải cao huyết áp và bệnh thận mạn cần thay thế thận. Can thiệp nội mạch là biện pháp điều trị hẹp động mạch thận bằng cách nong mạch và đặt stent động mạch thận có thể giúp tái lưu thông máu trong động mạch thận, giúp kiểm soát huyết áp và chậm diễn tiến suy thận ở những bệnh nhân mắc phải hẹp động mạch thận kháng thuốc hoặc khó kiểm soát tăng huyết áp và suy giảm nhanh chức năng thận.
