Trong quá trình điều trị đái tháo đường, bệnh nhân cần sử dụng thuốc để giúp kiểm soát đường huyết. Theo thời gian, việc dùng một loại thuốc có thể không đủ đảm bảo đạt mục tiêu đường huyết điều trị nên bác sĩ sẽ kết hợp nhiều loại thuốc điều trị đái tháo đường típ 2 cho bạn.
Không như những bệnh nhân đái tháo đường típ 1, tế bào tụy đã bị phá hủy không tiết được insulin, tuyến tụy của người đái tháo đường típ 2 vẫn còn khả năng tiết insulin nhưng lượng insulin tiết ra này không đủ vượt qua sự kháng insulin của các mô trong cơ thể. Do đó, đối với đái tháo đường típ 2, người bệnh có thể không cần sử dụng insulin bổ sung trong thời gian đầu. Song song với chế độ ăn hợp lý (hạn chế tinh bột, chất béo…) và tăng cường tập thể dục, bệnh nhân đái tháo đường sẽ được kê toa các loại thuốc viên có tác dụng làm giảm sự đề kháng insulin và/hoặc loại thuốc kích thích tuyến tụy tiết ra thêm nhiều insulin nội sinh đáp ứng nhu cầu chuyển hóa đường của cơ thể. Hiện có nhiều nhóm thuốc điều trị đái tháo đường típ 2. Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn những thuốc hạ đường huyết phù hợp với người bệnh.
Phần lớn bệnh nhân bắt đầu điều trị bằng Metformin
Tất cả các hướng dẫn điều trị đái tháo đường típ 2 của thế giới cũng như Việt Nam đều khuyến cáo sử dụng Metformin – một loại thuốc làm giảm đề kháng insulin – là lựa chọn điều trị ban đầu ở những bệnh nhân thừa cân, béo phì nếu không có chống chỉ định. Khi Metformin đơn trị liệu không đủ làm giảm đường huyết về mục tiêu điều trị, bác sĩ sẽ kết hợp thêm thuốc. Các phối hợp sau đó có thể là một nhóm thuốc hạ đường huyết đường uống hoặc thậm chí là insulin tùy theo tình trạng bệnh của bạn.
Metformin là một nhóm thuốc có tác dụng ức chế sự sản xuất đường glucose của gan và sử dụng khá an toàn trên người đái tháo đường típ 2 có chức năng gan, thận bình thường. Thuốc đặc biệt hiệu quả trên những người thừa cân, béo phì do tác dụng giảm kháng insulin và không có tác dụng phụ làm tăng cân như nhóm thuốc sulfonylureas hoặc insulin. Vì vậy, hiện nay, Metformin được bào chế kết hợp với một nhóm thuốc điều trị đái tháo đường típ 2 khác trong cùng một viên thuốc như kết hợp nhóm sulfonylureas, nhóm ức chế men DDP4, giúp bệnh nhân sử dụng thuốc thuận tiện hơn, hạn chế quên thuốc, đỡ ngại uống thuốc vì giảm số lượng viên thuốc uống hàng ngày.
Việc phối hợp thuốc điều trị ở bệnh đái tháo đường típ 2 là điều không thể tránh khỏi theo thời gian vì càng ngày chức năng tụy tiết insulin nội sinh càng giảm, một loại thuốc riêng lẻ không đủ đảm bảo đạt mục tiêu đường huyết điều trị. Trong khi đó, đái tháo đường típ 2 là một bệnh mãn tính, một người mắc bệnh đái tháo đường típ 2 có đời sống lâu dài đến 80 – 90 tuổi nếu đường huyết được kiểm soát tốt. Do vậy, các hướng dẫn đều khuyến cáo kết hợp thuốc điều trị theo những cơ chế tác dụng khác nhau phù hợp với từng bệnh nhân. Kết hợp thuốc giúp kiểm soát đường huyết đạt mục tiêu nhanh hơn và bền vững hơn.
Khi nào bệnh nhân đái tháo đường típ 2 phải sử dụng insulin?
Các nghiên cứu cho thấy, tại thời điểm chẩn đoán đái tháo đường, chức năng tiết insulin của tuyến tụy đã suy giảm 50%. Trong vòng 10 – 12 năm tiếp theo, chức năng tiết insulin có thể sẽ mất hoàn toàn. Lúc đó, người bệnh đái tháo đường típ 2 bắt buộc phải tiêm insulin.
Tuy nhiên, trên thực tế, có nhiều tình huống khiến bệnh nhân đái tháo đường típ 2 phải chuyển sang chế độ điều trị hoàn toàn bằng insulin hoặc phối hợp insulin với thuốc hạ đường huyết đường uống để đạt mục tiêu điều trị. Sau đây là các trường hợp phải sử dụng insulin:
- Bệnh nhân suy gan, suy thận nặng: Trường hợp này chống chỉ định với tất cả thuốc hạ đường huyết đường uống nên bắt buộc phải chuyển sang chế độ chích insulin hoàn toàn.
- Người mẹ đái tháo đường mang thai: Hiện chưa có đủ nghiên cứu về độ an toàn của thuốc hạ đường huyết đường uống ở người mẹ mắc bệnh đái tháo đường mang thai do các thuốc uống đều qua nhau thai. Do đó, hiện insulin là lựa chọn điều trị duy nhất.
- Các trường hợp bệnh cấp tính phải nhập viện hoặc phẫu thuật: Lúc này, cần sử dụng insulin để giảm đường huyết nhanh và kiểm soát đường huyết tối ưu. Khi xuất viện, nếu tình trạng ổn định, bạn có thể sử dụng lại thuốc viên uống theo chỉ định của bác sĩ.
- Thất bại điều trị với thuốc viên: Khi phối hợp nhiều loại thuốc viên mà vẫn không kiểm soát tốt đường huyết, bác sĩ sẽ cân nhắc phối hợp thuốc viên uống hạ đường huyết với insulin (1 hoặc 2 mũi insulin nền) hoặc chuyển sang chế độ điều trị hoàn toàn bằng insulin.
Người bệnh cần lưu ý: Không phải bác sĩ chỉ định tiêm insulin cho bệnh nhân đái tháo đường típ 2 là bệnh rất nặng, không còn hy vọng sống lâu dài. Insulin được chỉ định trong những tình huống cần kiểm soát đường huyết tối ưu, giai đoạn bệnh kéo dài kém đáp ứng với thuốc viên riêng lẻ hoặc những trường hợp bệnh cấp tính chống chỉ định với thuốc viên (như đã nêu ở trên). Bệnh nhân đái tháo đường sử dụng insulin vẫn có thể sống khỏe mạnh lâu dài khi đường huyết được kiểm soát tốt.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp hiệu quả
- Bạn biết gì về tác dụng phụ thuốc cường dương?
- 10 loại thuốc mọc tóc hiệu quả bạn không thể bỏ qua
