Tăng huyết áp là bệnh thầm lặng, thường không có triệu chứng đến khi biến chứng nguy hiểm xuất hiện. Đo huyết áp thường xuyên là cách duy nhất để phát hiện. Huyết áp bình thường <120/80 mmHg, cao huyết áp ≥140/90 mmHg. Theo dõi tại nhà rất quan trọng, giúp kiểm soát bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị. Chọn máy đo phù hợp, đo đúng tư thế để có kết quả chính xác, từ đó phòng ngừa biến chứng.

Tăng Huyết Áp: Căn Bệnh Thầm Lặng và Những Điều Cần Biết

Nhiều người không biết mình bị tăng huyết áp, thường chỉ phát hiện qua khám sức khỏe định kỳ hoặc khi đã gặp các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ não hoặc nhồi máu cơ tim. Đáng lo ngại hơn, ngay cả khi đã được chẩn đoán tăng huyết áp, một tỷ lệ không nhỏ bệnh nhân vẫn chưa kiểm soát và điều trị bệnh một cách hiệu quả. Theo Hội Tim Mạch Học Việt Nam, việc kiểm soát huyết áp tối ưu giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và biến chứng liên quan.

1. Triệu Chứng Của Tăng Huyết Áp

• Hầu hết không có triệu chứng rõ ràng: Đây là lý do tại sao tăng huyết áp được mệnh danh là 'kẻ giết người thầm lặng'. Theo thống kê từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), có tới 1/3 số người bị tăng huyết áp mà không hề hay biết.
• Triệu chứng (đau đầu, khó thở, chảy máu cam) chỉ xuất hiện khi bệnh nghiêm trọng: Những triệu chứng này thường không đặc hiệu và chỉ xuất hiện khi huyết áp đã tăng cao đến mức nguy hiểm.
• Đo huyết áp thường xuyên là cách duy nhất để phát hiện: Việc kiểm tra huyết áp định kỳ, đặc biệt là với những người có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình, béo phì, hoặc lối sống ít vận động, là vô cùng quan trọng.
• Trường hợp khẩn cấp có thể gây mất trí nhớ, đột quỵ, tổn thương động mạch chủ, đau thắt ngực, suy tim, suy thận, biến chứng thai kỳ: Khi huyết áp tăng quá cao và đột ngột, nó có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho các cơ quan trong cơ thể, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Ví dụ, bóc tách động mạch chủ là một tình trạng cấp cứu xảy ra khi lớp áo trong của động mạch chủ bị rách, gây ra chảy máu và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Tương tự, tăng huyết áp có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng suy tim, khiến tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

2. Chỉ Số Huyết Áp

• Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương: Huyết áp được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu (số trên) là áp lực khi tim co bóp, và huyết áp tâm trương (số dưới) là áp lực khi tim giãn ra giữa các nhịp đập.
• Bình thường: <120/80 mmHg: Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), huyết áp bình thường ở người lớn là dưới 120/80 mmHg.
• Cao huyết áp: ≥140/90 mmHg: Tăng huyết áp được chẩn đoán khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Tuy nhiên, đối với một số đối tượng như người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền, mục tiêu huyết áp có thể khác nhau và cần được điều chỉnh bởi bác sĩ.

3. Theo Dõi Huyết Áp Tại Nhà

• Quan trọng để kiểm soát bệnh, đặc biệt với người có tiền sử hoặc nguy cơ: Tự theo dõi huyết áp tại nhà giúp bạn và bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng huyết áp của bạn, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Máy đo điện tử dễ sử dụng: Hiện nay, có rất nhiều loại máy đo huyết áp điện tử tại nhà với thiết kế đơn giản, dễ sử dụng, phù hợp với mọi đối tượng.
• Lưu ý hiện tượng tăng huyết áp áo choàng trắng và tăng huyết áp giấu mặt: Tăng huyết áp áo choàng trắng là tình trạng huyết áp tăng cao khi đo tại phòng khám hoặc bệnh viện do lo lắng, trong khi tăng huyết áp giấu mặt là tình trạng huyết áp bình thường tại phòng khám nhưng lại tăng cao tại nhà.
• Giúp người bệnh quen dần, giảm lo lắng và có động lực kiểm soát huyết áp: Việc theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà giúp bạn làm quen với việc kiểm soát huyết áp, giảm bớt lo lắng và tạo động lực để thay đổi lối sống, tuân thủ điều trị.

4. Hướng Dẫn Đo Huyết Áp Tại Nhà

• Quan trọng để bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị: Kết quả đo huyết áp tại nhà là thông tin quan trọng giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ khi cần thiết.

4.1. Tư Thế Đo

• Ngồi thoải mái, thư giãn 5 phút trước khi đo: Trước khi đo huyết áp, hãy ngồi yên tĩnh, thư giãn trong khoảng 5 phút để cơ thể ổn định.
• Không đo sau vận động mạnh, ăn no/đói, hoặc khi mệt: Các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến kết quả đo huyết áp.

4.2. Vị Trí Đo

• Máy đo bắp tay: Tay nằm ngửa, điểm cảm ứng trên nếp khuỷu tay 2cm: Đặt máy đo ở vị trí đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo kết quả đo chính xác.
• Máy đo cổ tay: Nằm hoặc ngồi, tay đặt ngang tim: Giữ cho cổ tay ngang tim khi đo để có kết quả chính xác nhất.

4.3. Chọn Máy Đo

• Đa phần máy điện tử có độ chính xác cao: Tuy nhiên, bạn nên chọn mua máy đo huyết áp từ các thương hiệu uy tín và được kiểm định chất lượng.
• Chọn máy dễ thao tác, bơm nhanh, êm, cảm ứng tốt: Điều này giúp bạn dễ dàng sử dụng máy và có trải nghiệm đo huyết áp thoải mái.

4.4. Bao Quấn Tay

• Dài tối thiểu 33cm (bắp tay) hoặc 19.5cm (cổ tay): Chọn bao quấn tay có kích thước phù hợp với chu vi bắp tay hoặc cổ tay của bạn để đảm bảo kết quả đo chính xác.
• Đo hàng ngày để phát hiện và xử trí kịp thời: Đo huyết áp hàng ngày vào cùng một thời điểm và ghi lại kết quả để theo dõi và báo cho bác sĩ biết.

Kết Luận

• Tăng huyết áp phổ biến, nhiều người chưa được chẩn đoán hoặc kiểm soát tốt: Tăng huyết áp là một vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới.
• Tìm kiếm bệnh viện chất lượng để theo dõi và điều trị hiệu quả: Việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại là rất quan trọng để kiểm soát tốt bệnh tăng huyết áp.
• Trung tâm tim mạch với trang thiết bị hiện đại và hợp tác quốc tế: Các trung tâm tim mạch hàng đầu thường có các chương trình hợp tác quốc tế, cập nhật những tiến bộ mới nhất trong điều trị tăng huyết áp.

Bài viết tham khảo nguồn: Hội Tim mạch học Việt Nam