1. Xử trí tăng huyết áp trong đột quỵ do thiếu máu cục bộ
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính xảy ra do tắc động mạch nội sọ hoặc động mạch cảnh với hậu quả là thiếu máu và oxy đến vùng não. Một vài phút sau khi tắc động mạch não , dạng tổn thương thiếu máu cục bộ cốt lõi được hình thành. Tuy nhiên, một khu vực lớn hơn có nguy cơ giảm tưới máu có thể cứu được nếu các liệu pháp tái lưu thông máu kịp thời được thực hiện. Các vùng có thể cứu được hoặc vùng thiếu máu cục bộ phụ thuộc phần lớn vào lưu lượng máu phụ. Theo đó, việc giảm huyết áp cấp tính có thể đe dọa sự tưới máu ở những vùng quan trọng này.
XEM THÊM: Nguy hiểm của đột quỵ do tăng huyết áp: Vỡ, đứt mạch máu não
Trong giai đoạn cấp tính của đột quỵ do thiếu máu cục bộ , việc bắt đầu sớm hoặc tiếp tục điều trị hạ huyết áp chỉ được chỉ định ở những bệnh nhân được điều trị bằng chất kích hoạt plasminogen mô tái tổ hợp hoặc nếu tăng huyết áp quá mức. Đối với những bệnh nhân đủ tiêu chuẩn để làm tiêu huyết khối qua đường tĩnh mạch, nên điều trị hạ huyết áp sao cho huyết áp tâm thu ≤185 mmHg và huyết áp tâm trương là ≤110 mmHg trước khi điều trị và <180/105 mmHg trong 24 giờ đầu tiên sau khi điều trị. Một công bố gần đây thử nghiệm lâm sàng đánh giá các mục tiêu huyết áp nghiêm ngặt hơn sau khi chỉ định tiêu huyết khối qua đường tĩnh mạch đối với đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính không cho thấy lợi ích lâu dài về sự độc lập hoặc sống sót, tuy nhiên mức huyết áp thấp hơn có liên quan đến tỷ lệ chuyển dạng xuất huyết não thấp hơn.
Lợi ích của việc hạ huyết áp cấp tính ở bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính không được làm tan huyết khối là không chắc chắn. Trong thực hành lâm sàng, chỉ nên bắt đầu điều trị cho những bệnh nhân này nếu huyết áp tâm thu > 220 mmHg hoặc huyết áp tâm trương > 120 mmHg hoặc nếu bệnh nhân có chỉ định rõ ràng khác.
Ngoài ra, việc giảm huyết áp nhanh chóng, thậm chí đến mức thấp hơn trong phạm vi tăng huyết áp có thể lại gây ra kết cục bất lợi. Do đó, nếu có chỉ định, bệnh nhân nên hạ huyết áp một cách thận trọng, khoảng 15% trong 24 giờ đầu sau khi xảy ra biến cố đột quỵ .
XEM THÊM: Nguy cơ đột quỵ não ở người bệnh cao huyết áp
Bệnh nhân bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính và huyết áp thấp hơn 180/105 mmHg trong 72 giờ đầu tiên sau đột quỵ dường như không được hưởng lợi từ việc sử dụng lại thuốc hạ huyết áp Đối với những bệnh nhân ổn định nhưng vẫn tăng huyết áp (≥140 / 90 mmHg) hơn ba ngày sau đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính, nên cân nhắc bắt đầu hoặc dùng lại thuốc hạ huyết áp. Khởi động lại kiểm soát huyết áp là hợp lý sau 24 giờ đầu tiên đối với bệnh nhân đã có tiền căn tăng huyết áp đã ổn định.
Huyết áp cao là một yếu tố quyết định mạnh mẽ đến nguy cơ đột quỵ
2. Xử trí tăng huyết áp trong đột quỵ do xuất huyết
Xuất huyết nội sọ tự phát, không do chấn thương là nguyên nhân đột quỵ phổ biến thứ hai sau đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Các nguyên nhân phổ biến nhất là tăng huyết áp , bệnh mạch máu amyloid, lạm dụng thuốc và dị dạng mạch máu. Trong khi đó, xuất huyết dưới nhện là một dạng phụ khác của đột quỵ xuất huyết não . Hai nguyên nhân chính của xuất huyết dưới nhện là vỡ phình động mạch nằm ở đáy não và chảy máu do dị dạng mạch nằm gần bề mặt não.
Ở những bệnh nhân bị xuất huyết trong não, huyết áp thường tăng cao và tăng huyết áp có liên quan đến việc tăng nhanh kích thước khối máu tụ, suy giảm thần kinh và tiên lượng xấu hơn. Tuy nhiên, việc quản lý tăng huyết áp rất phức tạp bởi nguy cơ giảm áp lực tưới máu não ở bệnh nhân hạ huyết áp nội sọ và lợi ích tiềm năng là giảm chảy máu thêm.
Theo đó, cần hạ huyết áp tích cực (<140 mmHg) ở bệnh nhân xuất huyết não không có lợi ích rõ ràng về tiên lượng lâm sàng nhưng an toàn và có liên quan đến khả năng phục hồi chức năng tốt hơn ở những bệnh nhân sống sót sau đột quỵ . Tuy nhiên, việc hạ huyết áp tích cực hơn (<120 mmHg) không những không cho thấy lợi ích lâm sàng và mà lại làm tăng nhiều tác dụng phụ hơn. Vậy nên, các hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo rằng đối với những bệnh nhân bị xuất huyết trong não với huyết áp tâm thu 150–220 mmHg và không có chống chỉ định điều trị huyết áp cấp tính, cần hạ huyết áp tâm thu xuống 140 mmHg là an toàn và có thể có hiệu quả để cải thiện kết cục chức năng thần kinh.
Song song đó, áp lực nội sọ là một thông số quan trọng khác cần được xem xét ở những bệnh nhân bị xuất huyết não. Nếu huyết áp tâm thu cao hơn 180 mmHg và có bằng chứng hoặc nghi ngờ tăng áp lực nội sọ , nên giữ áp lực tưới máu não ở mức 61–80 mmHg. Nếu không có bằng chứng hoặc nghi ngờ về tăng áp lực nội sọ, nên giảm huyết áp vừa phải (160/90 mmHg). Nếu huyết áp tâm thu từ 150–200 mmHg, hạ huyết áp cấp tính xuống 140 mmHg sẽ là an toàn. Nên tránh những loại thuốc có thể gây tụt huyết áp kéo dài hoặc có tác dụng hạ áp nhanh.
Nên tránh những loại thuốc có thể gây tụt huyết áp kéo dài hoặc có tác dụng hạ áp nhanh
Cách quản lý huyết áp trong giai đoạn cấp tính của đột quỵ xuất huyết dưới nhện dựa trên bằng chứng lâm sàng khá hạn chế. Các nghiên cứu quan sát cho thấy rằng điều trị tích cực huyết áp có thể làm giảm nguy cơ tái xuất huyết do phình động mạch nhưng lại làm tăng nguy cơ thiếu máu cục bộ thứ phát. Các hướng dẫn từ các hiệp hội lâm sàng đều đồng ý rằng điều trị huyết áp là hợp lý nếu chứng phình động mạch chưa được bảo đảm. Cụ thể là mục tiêu điều trị hạ huyết áp tâm thu xuống < 140 mmHg trong vòng 6 giờ kể từ khi khởi phát đột quỵ.
Tóm lại, huyết áp cao là một yếu tố quyết định mạnh mẽ đến nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ và xuất huyết nội sọ. Tuy nhiên, trong bối cảnh cấp tính của tăng huyết áp và đột quỵ, cân nhắc chỉ định, cách thức và mục tiêu của việc kiểm soát huyết áp là tùy vào từng trường hợp cụ thể. Dù vậy, trong bất kỳ bệnh cảnh đột quỵ nào, kiểm soát huyết áp luôn là cốt lõi điều trị phòng ngừa thứ phát về sau.
Bệnh tăng huyết áp là bệnh lý nguy hiểm nhưng thường không có triệu chứng báo hiệu rõ ràng. Vì thế, người bệnh thường phát hiện khi bệnh đã có biến chứng, nguy hiểm nhất là tai biến mạch máu não và để lại di chứng không hề nhẹ. Do đó việc thăm khám và nhận định sớm bệnh tăng huyết áp rất quan trọng, nhất là các đối tượng đã có tiền sử bệnh lý.
- Gói khám sức khỏe tổng quát kim cương
- Gói khám sức khỏe tổng quát Vip
- Gói khám sức khỏe tổng quát đặc biệt
- Gói khám sức khỏe tổng quát toàn diện
- Gói khám sức khỏe tổng quát tiêu chuẩn
Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.
Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov
