Tràn dịch màng ngoài tim và những biến chứng nguy hiểm
Bình thường, khoang màng ngoài tim chỉ chứa một lớp dịch rất mỏng, đóng vai trò như một chất bôi trơn, giúp tim co bóp dễ dàng hơn. Tuy nhiên, khi có quá nhiều dịch tích tụ trong khoang này do nhiều nguyên nhân khác nhau, tình trạng này được gọi là tràn dịch màng ngoài tim. Tràn dịch màng ngoài tim có thể dẫn đến chèn ép tim cấp, gây rối loạn huyết động, từ hạ huyết áp nhẹ đến choáng tim nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
Biết được các biến chứng nguy hiểm của tràn dịch màng ngoài tim giúp chúng ta có thái độ xử trí tích cực, tránh những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra.
1. Khó thở
Màng ngoài tim có vai trò bảo vệ tim, giữ hình dạng cho tim và giảm ma sát khi tim co bóp. Lớp dịch mỏng trong khoang màng ngoài tim giúp tim hoạt động trơn tru. Khi có quá nhiều dịch trong khoang này, nó sẽ cản trở hoạt động co bóp của tim, làm giảm hiệu quả bơm máu.
Một trong những biểu hiện đầu tiên của tràn dịch màng ngoài tim là khó thở. Khó thở cũng là hậu quả của việc sức co bóp cơ tim suy giảm. Tình trạng khó thở thường trở nên rõ ràng hơn khi bệnh nhân gắng sức, làm việc nặng nhọc như mang vác vật dụng, đi lại, leo cầu thang… Nếu dịch tích tụ nhanh chóng và với lượng lớn, bệnh nhân có thể bị khó thở ngay cả khi đang nằm nghỉ.
2. Tim đập nhanh
Tim đập nhanh khiến người bệnh cảm thấy hồi hộp, đánh trống ngực liên tục trong lồng ngực.
Thông thường, nhịp tim của một người khỏe mạnh dao động từ 60 đến 90 lần mỗi phút. Đây cũng là số lần tim phải co bóp để cung cấp đủ máu cho các cơ quan trong cơ thể. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), nhịp tim nhanh (tachycardia) là khi nhịp tim vượt quá 100 nhịp mỗi phút.
Khi màng ngoài tim chứa dịch, nó sẽ cản trở thể tích của buồng tim, làm giảm lượng máu mà tim có thể bơm ra trong mỗi nhịp co bóp. Để bù đắp cho sự thiếu hụt này, tim phải tăng số lần co bóp, khiến tần số tim có thể lên đến 120 đến 150 lần mỗi phút. Tim đập nhanh sẽ khiến người bệnh cảm thấy hồi hộp, đánh trống ngực liên tục trong lồng ngực, gây khó chịu cả khi làm việc lẫn khi nghỉ ngơi.
3. Tụt huyết áp
Khi buồng tim bị dịch trong khoang màng tim đè vào, lượng máu tống ra sẽ giảm, dẫn đến huyết áp thấp, thậm chí tụt huyết áp. Theo Medscape, tụt huyết áp (hypotension) được định nghĩa là huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg.
Lúc này, người bệnh sẽ phải đối mặt với các biến chứng của tụt huyết áp, đó là tình trạng thiếu máu tưới đến các cơ quan. Nghiêm trọng nhất là thiếu máu lên não, gây ra các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, xây xẩm, choáng váng. Thiếu máu đến thận có thể dẫn đến suy thận và tiểu ít. Các triệu chứng nhẹ hơn bao gồm nhợt nhạt, tay chân lạnh, thở nhanh, mệt mỏi, giảm khả năng gắng sức. Khi gặp các triệu chứng này, bệnh nhân cần đến bệnh viện ngay lập tức.
4. Chèn ép tim và trụy mạch
Chèn ép tim là biến chứng đáng sợ nhất của tràn dịch màng ngoài tim. Tình trạng này xảy ra khi lượng dịch tích tụ nhanh chóng và với số lượng lớn. Lượng dịch quá lớn sẽ đè sụp thành tim, làm giảm nghiêm trọng thể tích trong buồng tim. Khi máu không được bơm ra ngoài, nó sẽ nhanh chóng dẫn đến trụy mạch và tim ngừng đập, gây tử vong nhanh chóng cho bệnh nhân.
Biện pháp cấp cứu trong trường hợp này là chọc dịch màng ngoài tim để giải áp. Tuy nhiên, nếu nguồn dịch chảy vào khoang màng ngoài tim không thể ngăn chặn được, ví dụ như tràn máu màng tim do chấn thương hoặc vỡ tim, cần phải phẫu thuật mở lồng ngực kịp thời để xử lý.
Chèn ép tim là biến chứng đáng sợ nhất của tràn dịch màng ngoài tim.
Bệnh lý tim mạch nói chung là một chuyên khoa phức tạp, và các can thiệp xâm lấn trên tim luôn đòi hỏi kỹ thuật cao và sự tinh vi. Ngay cả đối với các cuộc phẫu thuật hở, quyết định cần được đưa ra một cách thận trọng và kỹ lưỡng trong từng thao tác do nguy cơ cao và thời gian hậu phẫu kéo dài. Vì vậy, việc sàng lọc tim mạch định kỳ để phát hiện bệnh kịp thời và có chương trình điều trị phù hợp là vô cùng cần thiết.
Những ưu điểm khi khám sàng lọc tim mạch bao gồm:
- Đội ngũ y - bác sỹ là các chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên môn cao, tận tụy và hết lòng vì lợi ích của bệnh nhân, mang đến hiệu quả cao trong điều trị.
- Dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp.
- Hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
- Không gian khám chữa bệnh hiện đại, văn minh, sang trọng và tiệt trùng tối đa.