Cholesterol cao ở nam giới: Nguy cơ tiềm ẩn và cách phòng ngừa
Cholesterol cao ở nam giới là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ và bệnh động mạch ngoại biên. Điều đáng nói là nguy cơ này bắt đầu xuất hiện từ độ tuổi 20 và tăng dần theo thời gian. Vì vậy, việc hiểu rõ về cholesterol, các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng.
1. Tại sao nên quan tâm đến tăng cholesterol ở đàn ông?
- Nguy cơ tim mạch: Nam giới có cholesterol cao có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn đáng kể. Cholesterol cao dẫn đến sự hình thành mảng xơ vữa trong động mạch, gây hẹp lòng mạch và cản trở lưu lượng máu đến tim và não. Điều này có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim (khi lưu lượng máu đến tim bị tắc nghẽn) hoặc đột quỵ (khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn) [theo ACC.org].
- Yếu tố nguy cơ: Tăng cholesterol có thể do yếu tố di truyền, nhưng phần lớn liên quan đến lối sống. Các yếu tố như chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động thể lực và thừa cân có thể làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL).
- Xét nghiệm: Cách duy nhất để biết mức cholesterol của bạn là thông qua xét nghiệm máu. Các chuyên gia khuyến cáo nam giới từ 20 tuổi nên kiểm tra cholesterol định kỳ, ít nhất 5 năm một lần. Nếu kết quả cho thấy mức cholesterol cao, bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
- Thói quen sinh hoạt: Ở Việt Nam, tỷ lệ nam giới tiêu thụ rượu bia và các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, carbohydrate cao. Điều này góp phần làm tăng mức cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Theo một nghiên cứu của Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia, chế độ ăn uống không cân đối là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng rối loạn lipid máu ở người Việt Nam.
2. Tăng cholesterol là gì?
- Cholesterol: Cholesterol là một loại chất béo có trong máu, được sản xuất bởi gan và có trong một số thực phẩm. Cơ thể cần cholesterol để xây dựng tế bào, sản xuất hormone và vitamin D. Tuy nhiên, khi lượng cholesterol trong máu quá cao, nó có thể gây hại cho sức khỏe.
- Các loại cholesterol: Có hai loại cholesterol chính: LDL (Low-Density Lipoprotein) và HDL (High-Density Lipoprotein).
- LDL (mỡ xấu): Vận chuyển cholesterol từ gan đến các tế bào trong cơ thể. Nếu có quá nhiều LDL, cholesterol có thể tích tụ trong thành động mạch, hình thành mảng xơ vữa.
- HDL (mỡ tốt): Vận chuyển cholesterol từ các tế bào trở lại gan để loại bỏ. HDL giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi động mạch, giúp bảo vệ tim mạch.
- Mảng xơ vữa: Khi lượng cholesterol xấu (LDL) quá cao, nó có thể tích tụ trong thành động mạch và hình thành mảng xơ vữa. Mảng xơ vữa làm hẹp lòng mạch, giảm lưu lượng máu đến tim và não. Nếu mảng xơ vữa bị vỡ ra, nó có thể gây ra cục máu đông, dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ [tham khảo thông tin tại trang web của Hội Tim Mạch Học Việt Nam: timmachhoc.com].
- Yếu tố nguy cơ gây cholesterol cao:
- Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, chất béo nhân tạo, carbohydrate: Chất béo bão hòa có nhiều trong thịt đỏ, trứng, sữa nguyên kem và các sản phẩm từ sữa. Chất béo nhân tạo (trans fat) thường có trong đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn. Carbohydrate tinh chế (bánh mì trắng, gạo trắng, đường) có thể làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL).
- Thừa cân, béo phì: Thừa cân và béo phì thường đi kèm với mức cholesterol cao. Giảm cân có thể giúp cải thiện mức cholesterol.
- Ít vận động thể lực: Vận động thể lực giúp tăng mức cholesterol tốt (HDL) và giảm mức cholesterol xấu (LDL). Tập thể dục thường xuyên cũng giúp duy trì cân nặng hợp lý và cải thiện sức khỏe tim mạch [theo khuyến cáo của AHA - American Heart Association].