Insulin Tác Dụng Kéo Dài: Tất tần tật những điều bạn cần biết
Tiểu đường là một bệnh lý mạn tính, và việc kiểm soát đường huyết là yếu tố then chốt để ngăn ngừa các biến chứng. Insulin đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị tiểu đường, và có nhiều loại insulin khác nhau với thời gian tác dụng khác nhau. Bài viết này sẽ tập trung vào insulin tác dụng kéo dài, một lựa chọn phổ biến giúp kiểm soát đường huyết ổn định trong ngày.
Insulin là gì?
Khi chúng ta ăn, cơ thể sẽ tự động báo hiệu cho tuyến tụy tiết ra insulin. Insulin là một hormone có vai trò như chiếc chìa khóa, mở cửa cho glucose (đường) từ máu đi vào các tế bào để tạo năng lượng hoặc dự trữ.
Ở người bệnh tiểu đường, tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả. Do đó, việc tiêm insulin trở thành một phần quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết.
Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), việc sử dụng insulin giúp:
- Hạ đường huyết sau ăn.
- Duy trì đường huyết ổn định giữa các bữa ăn.
- Kiểm soát đường huyết tổng thể, giảm nguy cơ biến chứng.
Các loại insulin
Insulin được phân loại dựa trên thời gian tác dụng, bao gồm:
Insulin tác dụng nhanh: Bắt đầu tác dụng nhanh chóng, thường trong vòng 15 phút sau khi tiêm. Được sử dụng để kiểm soát đường huyết sau bữa ăn. (Nguồn: https://www.diabetes.org/)
- Thời gian bắt đầu tác dụng: Khoảng 15 phút.
- Thời gian đạt đỉnh: 30-90 phút.
- Thời gian kéo dài: 3-5 giờ.
Insulin tác dụng ngắn (thông thường): Tác dụng chậm hơn insulin tác dụng nhanh. Cũng được sử dụng để kiểm soát đường huyết sau bữa ăn. (Nguồn: https://www.diabetes.org/)
- Thời gian bắt đầu tác dụng: 30-60 phút.
- Thời gian đạt đỉnh: 2-4 giờ.
- Thời gian kéo dài: 5-8 giờ.
Insulin tác dụng trung bình: Thời gian tác dụng kéo dài hơn insulin tác dụng nhanh và ngắn. (Nguồn: https://www.diabetes.org/)
- Thời gian bắt đầu tác dụng: 1-3 giờ.
- Thời gian đạt đỉnh: Khoảng 8 giờ.
- Thời gian kéo dài: 12-16 giờ.
Insulin tác dụng kéo dài (insulin nền): Tác dụng chậm và kéo dài, giúp duy trì đường huyết ổn định trong suốt cả ngày. (Nguồn: https://www.diabetes.org/)
Thời gian bắt đầu tác dụng: Khoảng 4 giờ.
Không có đỉnh.
Thời gian kéo dài: 18-24 giờ.
Ví dụ:
- Insulin glargine (Lantus): Tác dụng kéo dài đến 24 giờ.
- Insulin detemir (Levemir): Tác dụng kéo dài từ 18 đến 23 giờ.
Cách sử dụng insulin tác dụng kéo dài
Insulin tác dụng kéo dài thường được tiêm một lần mỗi ngày vào cùng một thời điểm để giúp ổn định đường huyết. Bạn có thể sử dụng bút tiêm insulin hoặc bơm insulin để tiêm thuốc.
Bác sĩ có thể chỉ định bạn tiêm thêm insulin tác dụng nhanh hoặc ngắn trước bữa ăn để kiểm soát đường huyết sau ăn.
Theo khuyến cáo của ADA, người bệnh nên:
- Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian tiêm insulin theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Không tự ý thay đổi loại insulin hoặc liều lượng.
- Kiểm tra đường huyết thường xuyên để theo dõi hiệu quả của insulin.
Tác dụng phụ
Giống như bất kỳ loại thuốc nào, insulin cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ:
- Hạ đường huyết: Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất. Các triệu chứng bao gồm chóng mặt, ớn lạnh, mờ mắt, suy nhược, nhức đầu, và thậm chí mất ý thức. (Nguồn: https://www.diabetes.org/)
- Phản ứng tại chỗ tiêm: Đau, đỏ, sưng hoặc ngứa tại vị trí tiêm.
Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy thông báo cho bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều lượng insulin nếu cần.
Insulin tác dụng siêu dài
Insulin tác dụng siêu dài là một loại insulin mới có thời gian tác dụng kéo dài hơn so với insulin tác dụng kéo dài thông thường.
- Ví dụ: insulin degludec (Tresiba) có thể kéo dài đến 42 giờ, giúp kiểm soát đường huyết ổn định hơn và giảm số lần tiêm trong ngày. (Nguồn: https://www.novonordisk.com/)
FDA đã phê duyệt insulin degludec vào năm 2015.
Cách chọn loại insulin phù hợp
Việc lựa chọn loại insulin phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ kiểm soát đường huyết.
- Lịch sinh hoạt và thói quen ăn uống.
- Các bệnh lý đi kèm.
Bạn nên thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và lựa chọn loại insulin phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình. Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng insulin đúng cách và theo dõi các tác dụng phụ có thể xảy ra.