Rung Nhĩ: Hiểu rõ và phòng ngừa
1. Rung nhĩ là gì?
Rung nhĩ là một trong những rối loạn nhịp tim phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh xảy ra khi các tín hiệu điện trong buồng tim phía trên (tâm nhĩ) trở nên hỗn loạn, gây ra nhịp tim không đều và thường nhanh. Theo thống kê, tỷ lệ mắc rung nhĩ tăng lên theo tuổi tác và thường xảy ra ở những người đã có sẵn các bệnh lý tim mạch. (Nguồn: ACC.org)
Người bệnh rung nhĩ thường cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, suy nhược, đổ mồ hôi và thậm chí đau ngực. Tuy nhiên, một số người có thể không có bất kỳ triệu chứng nào, khiến cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Việc phát hiện và điều trị sớm rung nhĩ là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ và suy tim.
2. Các biện pháp phòng ngừa cơn rung nhĩ
2.1 Hạn chế Caffeine
Các loại đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà, nước tăng lực… có thể làm gia tăng nhịp tim và tăng tần suất xuất hiện các nhịp tim bất thường, từ đó làm cho cơn rung nhĩ dễ xảy ra hơn. Caffeine là một chất kích thích có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tim mạch, gây ra những tác động không mong muốn đối với người bệnh rung nhĩ. (Nguồn: Medscape.com)
Vì vậy, những người bị rung nhĩ nên hạn chế tối đa việc sử dụng các loại nước uống có chứa caffeine, đặc biệt là các loại nước tăng lực. Thay vào đó, hãy lựa chọn các loại đồ uống lành mạnh hơn như nước lọc, nước ép trái cây hoặc trà thảo dược không chứa caffeine.
2.2 Tránh rượu bia, đặc biệt là uống rượu quá mức
Đối với người lớn khỏe mạnh, việc sử dụng 1 - 2 ly rượu nhỏ mỗi ngày thường được coi là an toàn. Tuy nhiên, đối với người bệnh rung nhĩ, việc sử dụng bia rượu có thể gây ra nhịp tim nhanh và các triệu chứng khác của rung nhĩ. Rượu có thể làm rối loạn hệ thống điện tim và gây ra các cơn rung nhĩ kịch phát. (Nguồn: AHAjournals.org)
Để giảm nguy cơ xuất hiện cơn rung nhĩ, người bệnh nên đổi đồ uống có cồn sang các loại đồ uống ít calo khác như nước ép hoa quả nguyên chất hoặc nước khoáng. Việc kiêng rượu bia hoàn toàn là lựa chọn tốt nhất cho người bệnh rung nhĩ.
2.3 Ăn chuối hoặc các loại hoa quả giàu Kali
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu hàm lượng kali trong máu thấp, bạn sẽ có nguy cơ cao hơn mắc rung nhĩ. Kali là một khoáng chất quan trọng giúp duy trì sự ổn định của hệ thống điện tim. Khi nồng độ kali trong máu giảm xuống, các tế bào tim trở nên nhạy cảm hơn với các kích thích, dẫn đến nguy cơ rối loạn nhịp tim. (Nguồn: PubMed)
Để dự phòng mắc rung nhĩ, bạn nên bổ sung chuối vào bữa tráng miệng. Chuối chứa nhiều kali và các chất dinh dưỡng khác tốt cho tim mạch. Nếu không thích ăn chuối, bạn có thể lựa chọn các loại hoa quả khác chứa nhiều kali như bơ, hạt đậu, rau xanh đậm, khoai lang…
2.4 Nhúng đầu vào nước lạnh
Khi nhúng đầu vào nước lạnh hoặc tắm nước lạnh, cơ thể sẽ kích thích dây thần kinh phế vị, một dây thần kinh có vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhịp tim. Sự kích thích này có thể làm chậm nhịp tim và giúp kiểm soát các cơn rung nhĩ. (Nguồn: timmachhoc.com)
Ngay cả khi đặt một viên đá lạnh lên trán hoặc đứng ở cửa tủ lạnh mở ra trong vài phút cũng có thể giúp giảm nhịp tim của bạn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phương pháp này không phù hợp với tất cả mọi người, đặc biệt là những người có bệnh tim mạch nghiêm trọng.
2.5 Tập một tư thế Yoga
Tập luyện Yoga là một cách phổ biến để giảm căng thẳng và nâng cao thể lực. Trong một nghiên cứu trên 80 người bị rung nhĩ, những người tập Yoga cho biết chất lượng cuộc sống tốt hơn, huyết áp và nhịp tim ổn định hơn. Yoga giúp giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức khỏe tim mạch tổng thể. (Nguồn: JAMA Network)
Bạn có thể tìm hiểu một số động tác Yoga đơn giản trên mạng hoặc tham gia các lớp học Yoga cộng đồng gần nhà hoặc trực tuyến. Tập luyện giúp tim bạn khỏe mạnh hơn, giảm căng thẳng, giảm cân và mang lại cho bạn tâm trạng tốt hơn. Ngoài ra, việc tập luyện thường xuyên cũng giúp dự phòng các cơn rung nhĩ và giảm nguy cơ tử vong vì tim mạch so với người lười vận động.
2.6 Thử làm nghiệm pháp Valsalva
Nghiệm pháp Valsalva là một kỹ thuật thở có thể giúp dự phòng cơn rung nhĩ. Nghiệm pháp này được thực hiện bằng cách thở ra gắng sức cùng lúc với đóng nắp thanh môn sau khi đã hít vào tối đa. Kỹ thuật này làm tăng áp lực trong lồng ngực, kích thích dây thần kinh phế vị và có thể giúp đưa nhịp tim trở lại bình thường. (Nguồn: NEJM)
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nghiệm pháp Valsalva có thể gây ra một số tác dụng phụ như chóng mặt hoặc ngất xỉu. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện nghiệm pháp này.
2.7 Hít thở sâu bằng bụng
Thở bằng bụng là một cách nhanh chóng và thư giãn để làm chậm nhịp tim. Khi bạn thở sâu bằng bụng, bạn sẽ kích thích dây thần kinh phế vị, giúp làm chậm nhịp tim và giảm căng thẳng. (Nguồn: escardio.org)
Để thực hiện, bạn nằm ngửa, gối đầu nhẹ, 2 đầu gối nâng cao nhẹ. Một tay đặt lên trái tim và tay kia đặt dưới khung sườn, hít vào từ từ bằng mũi và thở ra bằng đôi môi mím lại. Bạn cũng có thể thực hiện kỹ thuật này khi ngồi. Lặp lại quá trình này trong vài phút cho đến khi bạn cảm thấy thư giãn.
2.8 Chế độ ăn lành mạnh
Một chế độ ăn lành mạnh là một trong những cách tốt nhất để ngăn chặn rung nhĩ. Người bệnh nên tập trung sử dụng các loại trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein từ thực vật như đậu. Các sản phẩm sữa có ít hoặc không có chất béo và các loại thịt nạc như cá và thịt gia cầm cũng nên được lựa chọn. (Nguồn: vnah.org.vn)
Hạn chế ăn thức ăn mặn, nhiều đường hoặc chất béo bão hòa. Đặc biệt cần tránh chất béo chuyển hóa nhân tạo (artificial trans fat), vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và rung nhĩ.
2.9 Ăn nhạt
Việc ăn mặn không chỉ gây ra huyết áp cao và nồng độ natri trong máu cao mà còn liên quan đến nguy cơ xuất hiện rung nhĩ. Natri dư thừa có thể làm tăng thể tích máu, gây áp lực lên tim và làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. (Nguồn: ACC.org)
Nên hạn chế sử dụng các loại thức ăn mặn như pizza, thịt nguội, nước sốt salad, súp… Hạn chế sử dụng các loại gia vị như nước mắm, mì chính, nước tương… để giảm nguy cơ mắc bệnh. Bạn nên kiểm tra hàm lượng natri trên nhãn mác sản phẩm trước khi sử dụng. Bạn cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa về định mức natri hàng ngày của mình.
2.10 Uống đủ nước
Nếu bạn cảm thấy khát và nước tiểu có màu vàng sẫm, có thể bạn đang bị thiếu nước. Tình trạng thiếu nước có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện rung nhĩ. Khi cơ thể thiếu nước, máu trở nên đặc hơn, làm tăng áp lực lên tim và có thể gây ra rối loạn nhịp tim. (Nguồn: AHAjournals.org)
Uống đủ nước có thể hạn chế nguy cơ bị rung nhĩ. Bạn có thể uống bất kỳ loại nước nào bạn thích trừ rượu bia, cà phê, nước uống tăng lực. Bạn nên uống nhiều các loại nước ép hoa quả tươi, thậm chí chỉ nước lọc thôi cũng rất tốt cho cơ thể bạn.
Kết luận: Rung nhĩ hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu người bệnh có thể áp dụng các biện pháp dự phòng, đồng thời uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ và kiểm tra nồng độ máu thường xuyên. Việc tuân thủ điều trị và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ biến chứng do rung nhĩ gây ra.