Nhịp nhanh trên thất (NNTT) là tình trạng tim đập nhanh bất thường, thường không nguy hiểm nhưng cần nhập viện nếu triệu chứng kéo dài. Nguyên nhân do bất thường dẫn truyền điện trong tim. Triệu chứng gồm hồi hộp, tim đập dồn dập, có thể kèm đau ngực, khó thở. Điều trị gồm thay đổi lối sống, dùng thuốc, sốc điện hoặc cắt đốt qua catheter.

Nhịp nhanh trên thất (NNTT): Điều bạn cần biết

Nhịp nhanh trên thất (NNTT) là tình trạng tim đột ngột đập nhanh một cách bất thường. Mặc dù tình trạng này thường không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng bạn cần đến bệnh viện để được điều trị nếu các triệu chứng kéo dài hoặc gây khó chịu nhiều.

1. Nguyên nhân của nhịp nhanh trên thất (NNTT)

NNTT thường xảy ra khi có sự bất thường trong hệ thống dẫn truyền điện của tim. Hệ thống này có nhiệm vụ điều khiển nhịp tim, và khi có trục trặc, tim có thể đột ngột tăng nhịp tim một cách nhanh chóng, sau đó có thể tự chậm lại một cách bất ngờ. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), NNTT có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm các vấn đề về cấu trúc tim, bệnh tim mạch vành, hoặc thậm chí do căng thẳng và sử dụng chất kích thích (tham khảo: https://www.heart.org).

Nhịp tim bình thường của một người trưởng thành khỏe mạnh là từ 60 đến 100 lần mỗi phút. Tuy nhiên, khi có cơn NNTT, nhịp tim có thể đột ngột tăng lên trên 100 lần mỗi phút, thậm chí có thể lên đến 150-250 lần/phút. Tình trạng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào, kể cả khi bạn đang nghỉ ngơi hoặc đang hoạt động.

2. Triệu chứng của nhịp nhanh trên thất

Khi bị cơn NNTT, người bệnh thường cảm thấy tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực. Cơn NNTT thường có những đặc điểm sau:

• Thời gian kéo dài: Cơn có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ, sau đó tự hết.
• Tần suất: Cơn có thể xảy ra nhiều lần trong ngày hoặc chỉ vài lần trong một năm. Tần suất xuất hiện cơn NNTT có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người và các yếu tố kích thích.
• Yếu tố khởi phát: Cơn có thể khởi phát sau khi người bệnh làm việc gắng sức, uống cà phê, rượu hoặc sử dụng các chất kích thích. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những yếu tố này chưa được chứng minh rõ ràng là nguyên nhân trực tiếp gây ra NNTT. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Journal of the American College of Cardiology, việc sử dụng caffeine và rượu có thể làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn nhịp tim, nhưng không phải ai sử dụng cũng sẽ bị NNTT.
• Độ tuổi: Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, tuy nhiên cơn đầu tiên thường xuất hiện ở trẻ em hoặc người trẻ tuổi từ 25 đến 40.

Thông thường, người bệnh có thể không có thêm triệu chứng nào khác ngoài nhịp tim nhanh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải các biểu hiện sau:

• Đau ngực: Cảm giác đau thắt hoặc khó chịu ở ngực.
• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, thở gấp.
• Đau đầu hoặc choáng váng: Do lưu lượng máu lên não bị giảm.
• Mệt mỏi, yếu sức: Do tim phải làm việc quá sức.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, các dấu hiệu và triệu chứng có thể khó xác định hơn. Trẻ có thể có các dấu hiệu như đổ mồ hôi bất thường, ăn kém, da tái nhợt và nhịp tim trên 200 lần/phút. Nếu bạn nghi ngờ con mình có dấu hiệu của NNTT, hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

3. Những điều bạn nên làm khi có nhịp nhanh trên thất

Nếu cơn NNTT chỉ kéo dài vài phút rồi tự hết và không gây ra nhiều khó chịu, bạn có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện một số thay đổi trong lối sống để giảm nguy cơ xảy ra cơn NNTT, bao gồm:

• Hạn chế hoặc ngừng sử dụng cà phê và rượu: Các chất kích thích này có thể làm tăng nhịp tim và gây ra cơn NNTT.
• Bỏ hút thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá cũng là một chất kích thích tim mạch.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Stress và thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ mắc NNTT.

Nếu bạn vẫn lo lắng hoặc các cơn NNTT xảy ra thường xuyên hơn, hãy đến khám bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn thêm về các phương pháp điều trị hoặc kê đơn thuốc giúp giảm nguy cơ xảy ra NNTT. Bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện nghiệm pháp Valsalva hoặc các biện pháp khác để làm chậm nhịp tim.

4. Điều trị nhịp nhanh trên thất tại bệnh viện

Khi bạn đến bệnh viện, bác sĩ sẽ tiến hành khám và đo điện tim (ECG) để xác định xem bạn có bị NNTT hay không. Nếu xác định có cơn NNTT, bác sĩ có thể xử trí bằng các biện pháp sau:

• Thực hiện một số kỹ thuật để kiểm soát cơn NNTT: Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn thực hiện các nghiệm pháp như Valsalva (nín thở và rặn), xoa xoang cảnh để kích thích dây thần kinh phế vị, giúp làm chậm nhịp tim.
• Dùng thuốc tiêm tĩnh mạch để kiểm soát cơn NNTT: Các loại thuốc như Adenosine, Verapamil hoặc Diltiazem có thể được sử dụng để làm chậm nhịp tim và đưa nhịp tim trở về bình thường.
• Sử dụng máy sốc điện để chuyển nhịp cho tim: Trong trường hợp các biện pháp trên không hiệu quả, bác sĩ có thể sử dụng máy sốc điện để đưa tim trở về nhịp bình thường. Đây là một biện pháp can thiệp khẩn cấp và thường chỉ được sử dụng trong các trường hợp NNTT gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.
• Cắt đốt qua catheter: Đây là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ sẽ luồn một ống thông nhỏ (catheter) vào mạch máu và đưa vào tim. Sau khi xác định vị trí gây ra dẫn truyền bất thường, bác sĩ sẽ sử dụng năng lượng (thường là sóng radio) để đốt hoặc làm đông các tế bào gây ra rối loạn nhịp tim. Đây là biện pháp điều trị triệt để NNTT ở phần lớn các trường hợp. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Circulation, tỷ lệ thành công của thủ thuật cắt đốt qua catheter trong điều trị NNTT có thể lên đến 90-95%.

Tóm lại: Nhịp nhanh trên thất rất hiếm khi gây đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, bạn vẫn nên nhập viện trong trường hợp nhịp nhanh trên thất kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng như đau ngực, khó thở, choáng váng. Việc điều trị kịp thời và đúng cách có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng này và cải thiện chất lượng cuộc sống.