Rung tâm nhĩ là bệnh lý tim mạch - nguyên nhân gây ra khoảng 5% các trường hợp đột quỵ mỗi năm. Những trường hợp suy tim kèm theo rung nhĩ có tỷ lệ tử vong tăng hơn đến 34%. Tỷ lệ rung nhĩ tăng dần theo tuổi.
1. Bệnh rung tâm nhĩ là gì?
Rung nhĩ (hay rung tâm nhĩ) là một loại rối loạn nhịp tim . Bệnh xảy ra khi tim có hiện tượng một nhịp tim đập bất thường, hay còn gọi là loạn nhịp. Khi rối loạn nhịp tim , các cơ trông như đang rung thay vì co lại như thông thường.
2. Nguyên nhân gây ra rung nhĩ
Tuổi tác là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh rung nhĩ , người cao tuổi thường có nguy cơ cao mắc rung nhĩ hơn bình thường.
Ngoài ra, bệnh rung nhĩ có thể xảy ra do các vấn đề sức khỏe khác như:
- Tiểu đường;
- Cường giáp;
- Bệnh van 2 lá;
- Tăng huyết áp ;
- Các bệnh về phổi;
- Suy tim sung huyết (CHF);
- Hút thuốc, uống nhiều caffein, rượu và các chất kích thích.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh rung nhĩ là:
- Tuổi tác: Người càng cao tuổi càng dễ mắc bệnh rung nhĩ ;
- Béo phì;
- Uống rượu;
- Tăng huyết áp;
- Bệnh tim: bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh , suy tim, bệnh mạch vành, tiền căn nhồi máu cơ tim...;
- Tiền sử gia đình có người đã từng bị rung nhĩ ;
- Các bệnh mãn tính khác như bệnh tuyến giáp, ngưng thở khi ngủ , hội chứng chuyển hóa, tiểu đường, bệnh thận mạn và bệnh phổi.
3. Triệu chứng của bệnh rung nhĩ
Người càng cao tuổi càng dễ mắc bệnh rung nhĩ
Rất nhiều bệnh nhân rung nhĩ hoàn toàn không có triệu chứng, mặt khác nhiều bệnh nhân có triệu chứng ngay từ khi mới mắc. Các triệu chứng của rung nhĩ khác nhau tùy từng bệnh nhân, phụ thuộc vào tuổi, nguyên nhân gây rung nhĩ (do bệnh tim mạch hay bệnh cơ quan khác) và ảnh hưởng của rung nhĩ đến sự co bóp của tim.
Các triệu chứng bao gồm:
- Cảm giác mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng (thường gặp nhất);
- Nhịp tim nhanh hơn bình thường và không đều (lúc nhanh lúc chậm);
- Thở nông;
- Hồi hộp trống ngực (cảm giác tim đập nhanh, thình thịch, rộn ràng);
- Khó khăn trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày hoặc giảm khả năng đáp ứng với vận động thể lực;
- Đau hoặc cảm giác tức nặng ngực;
- Tiểu tiện nhiều lần;
4. Chẩn đoán rung tâm nhĩ
- Chẩn đoán bằng điện tâm đồ là một xét nghiệm thường quy.
- Có thể được phát hiện nhờ các thiết bị di động theo dõi nhịp tim trong khoảng thời gian dài như Holter điện tâm đồ.
- Event recorder: Theo dõi ECG vài tuần, vài tháng,...
- Siêu âm tim: Phát hiện bệnh tim cấu trúc gây ra rung nhĩ.
- Xét nghiệm máu: Bệnh lý tuyến giáp hoặc các nguyên nhân khác gây ra rung nhĩ,...
- Nghiệm pháp gắng sức, X-quang ngực: Giúp bác sĩ giải thích các dấu hiệu và triệu chứng.
Siêu âm tim giúp phát hiện bệnh tim cấu trúc gây ra rung nhĩ
5. Điều trị bệnh rung tâm nhĩ
5.1. Mục tiêu điều trị
Điều trị rung nhĩ nhằn vào 2 mục tiêu chính và luôn đồng hành cùng nhau, đó là:
- Dự phòng biến chứng do rung nhĩ gây ra: Vì rung nhĩ dễ hình thành cục máu đông trong buồng nhĩ, cục máu đông có thể di chuyển theo dòng máu đi khắp cơ thể và gây tắc mạch, hay gặp nhất là mạch não gây đột quỵ não . Để phòng ngừa hình thành cục máu đông, các bệnh nhân bị rung nhĩ được chỉ định dùng thuốc chống đông máu.
- Chuyển về nhịp xoang bình thường và kiểm soát nhịp đập của tâm thất:
- Đối với các trường hợp bị rung nhĩ cơn hoặc cấp tính, có thể chuyển về nhịp bình thường nhờ thuốc, sốc điện.
- Khi bị rung nhĩ mạn tính, việc chuyển về nhịp bình thường khó khăn và hay tái phát nếu chuyển nhịp thành công. Còn đa số bệnh nhân bị rung nhĩ mạn tính được dùng thuốc, nhằm mục đích kiểm soát nhịp thất ở trong giới hạn bình thường, bằng các thuốc có tác dụng ngăn chặn các xung động điện từ nhĩ xuống tâm thất.
5.2. Phương pháp điều trị bệnh rung tâm nhĩ
- Thuốc:
Kiểm soát nhịp tim và tần số rung bằng thuốc là quan trọng nhất. Những loại thuốc này là các thuốc chống rối loạn nhịp tim và được sử dụng để làm chậm tần số tim, làm cho tim đập bình thường trở lại.
- Thuốc chống đông:
Hay còn gọi là thuốc làm loãng máu ngăn chặn quá trình hình thành cục máu đông. Một số trường hợp, những cục máu đông có thể xuất hiện do biến chứng của bệnh rung nhĩ .
Thuốc chống đông đã được chứng minh làm giảm có ý nghĩa nguy cơ nhồi máu não. Mặt khác, thuốc này dễ gây ra bầm tím hoặc chảy máu, vì vậy nồng độ của thuốc phải được kiểm tra thường xuyên.
- Sốc điện:
Các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp sốc điện để điều trị hiện tượng nhịp đập bất thường (gọi là khử rung). Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ sốc điện ngắn cho tim của bạn với mục đích ngăn chặn kịp thời tất cả các hoạt động điện của tim để tim sẽ trở lại bình thường.
Ngoài ra, nếu bạn xuất hiện triệu chứng như đau ngực, hạ huyết áp và các triệu chứng khác có thể cần được khử rung khẩn cấp.
- Thông tim hoặc phẫu thuật (thủ thuật maze):
Có thể được áp dụng để phá hủy phần tim gây ra bệnh rung tâm nhĩ .
6. Phòng bệnh rung tâm nhĩ
Kiểm soát cân nặng hợp lý có thể góp phần hạn chế bệnh rung tâm nhĩ
Rung nhĩ có thể được kiểm soát nếu:
- Dùng khẩu phần ăn có đủ dinh dưỡng cho tim (ít béo và cholesterol);
- Kiểm soát cân nặng hợp lý;
- Hạn chế căng thẳng và stress;
- Tập thể dục để tim được vận động;
- Uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, đồng thời kiểm tra nồng độ máu thường xuyên.
