1. Xây dựng chế độ ăn cho người cao huyết áp như thế nào?
Nguyên tắc chung để xây dựng chế độ ăn như sau:
Giảm năng lượng giả dụ có béo phì, menu có năng lượng <35 kcal/kg/ngày.
Người thừa cân, béo phì có thể tính năng lượng theo mức chỉ số khối cơ thể (BMI):
- BMI từ 25 - 29,9 năng lượng ăn vào là 1.500 kcal/ngày
- BMI từ 30-34,9 năng lượng đưa vào là 1.200 kcal/ngày
- BMI từ 35 - 39,9 năng lượng ăn vào là 1.000 kcal/ngày
- BMI ≥ 40 thì năng lượng đưa vào là 800 kcal/ngày.
Những người bị cao huyết áp kèm theo béo phì hoặc rối loàn dung nạp đường (tiền đái tháo đường) đều cần giảm lượng calo nạp vào cơ thể bằng cách không nên ăn các cái thực phẩm chứa quá đa dạng năng lượng.
Thực phẩm này dễ gây béo phì, thừa mỡ trong cơ thể sẽ khiến lượng cholesterol tăng cao, tích tụ trong thành mạch gây nên xơ cứng động mạch. Thể trọng tăng lên cũng làm huyết áp tăng, thể trọng càng nâng cao phổ biến thì huyết áp càng cao. Vì vậy cần tiết chế ăn uống, duy trì thể trọng không nên để thừa cân.
2. Người cao huyết áp cần chú ý giảm muối
Với các món ăn mặn mang phổ quát muối, đây là vấn đề cần mà người bệnh đặc biệt chú ý quan tâm, làm sao hạn chế tối thiểu lượng muối tiêu thụ.
Muối ăn đã được phổ quát nghiên cứu chứng minh vai trò của nó làm huyết áp cao. Các nghiên cứu cho thấy rằng, ở những quốc gia với chế độ ăn phổ biến muối có tỷ lệ dân số bị tăng huyết áp nhiều hơn ở những đất nước sở hữu chế độ ăn ít muối hơn. Các nhà khoa học cho rằng, khi thừa muối thì lượng dịch trong máu nâng cao lên gây huyết áp cao; và lượng muối ứ đọng rộng rãi trong thành mạch làm thành mạch “cứng hơn” là một yếu tố tiện dụng cho tăng huyết áp.
Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra khuyến cáo, hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể giúp kiểm soát huyết áp như sau:
Mỗi ngày chỉ nên dùng dưới 2,3 gam muối/người trưởng thành (một muỗng cà phê muối ăn) sẽ giúp giảm huyết áp 2-8 mmHg.
Hạn chế muối ăn đặc biệt cần phải có đối mang người bị cao huyết áp có suy tim hoặc người già.
Để tránh việc dùng đồ ăn có nhiều muối, người bệnh cần chú ý kiểm tra lượng muối ghi trên bao bì thực phẩm đối mang thực phẩm mua sẵn, hạn chế ăn các món có dùng nhiều muối như dưa hành, món kho, nấu ăn ít muối dùng gia vị thay thế vị mặn của muối.
Người bệnh cao huyết áp được áp dụng chế độ ăn ít muối thì có khoảng 20-60% hạ được huyết áp rõ rệt.
3. Thực phẩm nên và không nên sở hữu người cao huyết áp
Người bệnh cần hạn chế thực phẩm có nhiều cholesterol và axit béo no, hạn chế đồ ăn nhanh, chứa nhiều muối như: mì tôm, bánh mặn, gà rán và khoai tây chiên...
Thực phẩm chế biến sẵn như giết thịt muối, cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, phủ tạng động vật, mỡ động vật, bơ, trứng cũng không phải chăng cho bệnh nhân cao huyết áp.
Chất béo từ làm thịt và da các loại gia cầm là yếu tố góp phần quan trọng vào việc gây xơ vữa động mạch dẫn đến cao huyết áp, bệnh tim, đột quỵ. Thay vì đó, người bệnh nên dùng các món ăn chế biến từ cá, hải sản để có thêm các acid béo không no, omega, khoáng chất có lợi.
Thực nghiệm đã cho thấy đường cũng là nguyên nhân gây tăng huyết áp. Do vậy, không chỉ người bị đái tháo đường mà người huyết áp cao cũng cần hạn chế tối thiểu lượng đường nạp vào cơ thể, hạn chế các chế phẩm từ đường như bánh, mứt, kẹo....
Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần hạn chế các thức uống kích thích: rượu, cà phê, thuốc lá, nước chè đặc... tiêu dùng các thức ăn, nước uống có tác dụng an thần, hạ huyết áp, lợi tiểu như: hạt sen, ngó sen...
Bệnh nhân tăng huyết áp nên tăng lượng muối kali trong thức ăn cùng lúc mang việc uống thuốc hạ huyết áp nhưng không nên uống trực tiếp thuốc bổ sung kali. Rau củ quả tươi đựng phổ quát kali như quýt, chuối, khoai tây, rau bí, quả bơ, nước ép cà chua, nước ép cam, dưa gang, quả chà là, quả mơ khô, sữa chua... rất rẻ cho thành mạch. Nếu người bệnh cao huyết áp kèm theo suy thận, phù thũng, ít nước tiểu thì không nên ăn quá đa dạng đồ ăn cất kali để tránh thừa kali.
Ngoài ra, thiếu canxi cũng có ảnh hưởng đến huyết áp. Mỗi ngày uống khoảng 250ml sữa bò hoặc sữa đậu nành sẽ giúp bổ sung lượng canxi thiếu hụt. Các dòng rau như rau cải, cần tây, nấm, mộc nhĩ, tảo... cũng chứa lượng canxi lớn. Người cao huyết áp nên ăn đồ biển chứa phổ quát iod như rau câu, sứa biển, tôm tép, tảo biển... để tránh bị xơ cứng động mạch.
Các món rau xanh, rau củ và quả chín cung cấp phổ thông chất xơ, kali, magie, vitamin C, A, E, đây là các chất dinh dưỡng phải chăng tới huyết áp. Một bữa ăn rộng rãi chất xơ đã cho thấy có hiệu quả trong việc dự phòng và điều trị nhiều dạng bệnh tim mạch trong đó có cao huyết áp.
Các chất xơ ngoài lợi ích chống huyết áp cao, chúng còn giúp giảm cân, giúp thải độc chất có hại trong cơ thể ra ngoài. Nên sử dụng đủ rau, quả có lượng trung bình là 400 g/người/ngày, sở hữu người cao huyết áp nên ăn 500g mỗi ngày cùng mang 100-300g quả chín mỗi ngày.
Chế độ dinh dưỡng, nhất là lượng muối, lượng đường và chất béo có hại nạp vào cơ thể có ảnh hưởng rất to đến sức khỏe và huyết áp không ổn định. Do đó, bệnh nhân và gia đình nên thực hiện chế độ ăn uống khoa học, kiểm soát tốt huyết áp để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
Theo Medscape
