Các biện pháp điều trị bệnh động mạch vành
Khi được chẩn đoán mắc bệnh động mạch vành, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thông thường, phác đồ điều trị sẽ bao gồm sự kết hợp của các phương pháp sau:
- Tái thông mạch vành bị hẹp (bằng đặt stent hoặc phẫu thuật)
- Điều trị nội khoa
- Thay đổi lối sống
Tái thông mạch vành bị hẹp
Khi động mạch vành bị hẹp đáng kể, việc tái thông mạch máu là rất quan trọng để khôi phục lưu lượng máu đến cơ tim. Có hai phương pháp chính để tái thông mạch vành:
- Can thiệp động mạch vành qua da (nong bóng, đặt stent)
- Phẫu thuật làm cầu nối chủ vành
Can thiệp động mạch vành qua da (PCI)
Can thiệp động mạch vành qua da (PCI), còn gọi là nong mạch và đặt stent, là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu. Bác sĩ sẽ:
- Sử dụng một ống thông (catheter) chuyên dụng luồn từ động mạch quay (ở cổ tay) hoặc động mạch đùi (ở bẹn) lên tim, đi vào các nhánh động mạch vành bị hẹp.
- Qua ống thông này, bác sĩ đưa một quả bóng nhỏ đến vị trí hẹp và bơm phồng để nong rộng lòng mạch.
- Sau đó, một stent (khung giá đỡ bằng kim loại) sẽ được đặt vào lòng mạch để giữ cho mạch máu không bị hẹp trở lại. Stent có thể là stent thường hoặc stent phủ thuốc.
- Thủ thuật PCI thường được thực hiện dưới gây tê tại chỗ và bệnh nhân tỉnh táo trong suốt quá trình. Thời gian thực hiện thường từ 45 đến 120 phút, tùy thuộc vào độ phức tạp của tổn thương.
Chỉ định:
- PCI thường được chỉ định cho bệnh nhân có tổn thương giải phẫu mạch vành phù hợp để can thiệp.
- Bệnh nhân có nhiều bệnh lý đi kèm khiến cho việc phẫu thuật tim hở trở nên quá rủi ro.
Phẫu thuật làm cầu nối chủ vành (CABG)
Phẫu thuật làm cầu nối chủ vành (CABG) là một phẫu thuật tim hở, trong đó bác sĩ sẽ:
- Sử dụng một đoạn mạch máu khỏe mạnh (động mạch hoặc tĩnh mạch) từ chính cơ thể bệnh nhân để tạo một đường vòng (cầu nối) qua đoạn mạch vành bị hẹp.
- Một đầu của cầu nối sẽ được nối vào động mạch chủ, đầu còn lại nối vào đoạn mạch vành phía sau chỗ hẹp. Nhờ đó, máu có thể lưu thông đến nuôi cơ tim một cách hiệu quả hơn.
- Trong một ca phẫu thuật CABG, bác sĩ có thể tạo nhiều cầu nối để điều trị nhiều nhánh mạch vành bị hẹp.
Chỉ định:
- CABG thường được chỉ định cho bệnh nhân có nhiều nhánh mạch vành bị hẹp nặng.
- Tổn thương phức tạp không phù hợp để can thiệp PCI.
- Bệnh nhân có kèm theo các bệnh lý khác như hở van tim cần phải phẫu thuật.
Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng, làm chậm tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ biến chứng. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:
- Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (như aspirin, clopidogrel, prasugrel, ticagrelor): ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông trong lòng mạch vành, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
- Thuốc chẹn beta giao cảm (như atenolol, metoprolol, bisoprolol): làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp, giảm nhu cầu oxy của cơ tim, giúp giảm đau thắt ngực.
- Thuốc hạ mỡ máu (như statin, ezetimibe): giảm lượng cholesterol xấu (LDL-cholesterol) trong máu, làm chậm quá trình xơ vữa động mạch, ổn định mảng xơ vữa và giảm nguy cơ hình thành huyết khối.
- Nitroglycerin: làm giãn mạch vành, tăng cường lưu lượng máu đến cơ tim, giúp giảm nhanh các cơn đau thắt ngực.
- Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) hoặc ức chế thụ thể angiotensin (ARB): hạ huyết áp, bảo vệ tim và thận, cải thiện chức năng tim.
- Các thuốc điều trị các bệnh kèm theo: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu…
Thay đổi lối sống
Thay đổi lối sống là một phần không thể thiếu trong điều trị bệnh động mạch vành. Một lối sống lành mạnh có thể giúp:
- Giảm các yếu tố nguy cơ
- Làm chậm tiến triển của bệnh
- Cải thiện chất lượng cuộc sống
Các biện pháp thay đổi lối sống bao gồm:
- Thay đổi chế độ dinh dưỡng:
- Hạn chế chất béo bão hòa, cholesterol và đồ ăn mặn.
- Tăng cường ăn rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cá.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục đều đặn:
- Tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
- Chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và thể trạng của bạn.
- Bỏ hoàn toàn thuốc lá:
- Ngừng hút thuốc lá chủ động và tránh xa khói thuốc thụ động.
- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ:
- Điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn mỡ máu theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Giảm căng thẳng và stress.