PGS.TS Hà Kim Trung đang thăm khám lại cho bệnh nhân sau phẫu thuật - Ảnh: T.Đạt
Căn bệnh vô cùng hiểm nguy này có thể chèn lấn vào tủy sống gây liệt và tử vong.
Triệu chứng nhiều của bệnh u tủy là hiện trạng đau cổ hay đau lưng tùy vị trí u. Các cơn đau thường xảy ra vào ban đêm, lúc người bệnh ngơi nghỉ và đau nhiều hơn khi bệnh nhân hoạt động
Dễ chẩn đoán nhầm
Cách đây 5 tháng, bà Phạm Thị N. (63 tuổi, trú Cầu Giấy, Hà Nội) bị đau cột sống thắt lưng, tê bì chân, đi lại khó khăn. Bà đi khám và chưng sĩ kết luận thoát vị đĩa đệm chèn dây tâm thần nên được chỉ định điều trị bằng châm cứu, bấm huyệt, sóng radio... Bệnh có thuyên giảm nhưng rất ít.
Sau đó, chân bà lại bị tê dần từ mào chậu xuống ngón, bó chặt, khó cử động và ko đi lại được. Bà tiếp tục đi khám, chụp cộng hưởng từ ở Bệnh viện Việt Xô, Bệnh viện Bạch Mai... và được cho điều trị theo hướng xương khớp, thoát vị. Thấy điều trị nội khoa ko đỡ, bà vào khám tại Bệnh viện E thì bất ngờ phát hiện u tủy ngực nằm trong ống tủy. Bà được chỉ định giải phẫu vi phẫu lấy u. Sau một ngày mổ bà tỉnh táo, chân đạp được mạnh, bớt đau.
Còn chị Nguyễn Thị H. (27 tuổi, trú Hưng Yên) thì ngược lại. Chị phát hiện đau lưng từ cách thức đây chừng 6 tháng. Nghĩ do công tác văn phòng ngồi nhiều, tuổi còn trẻ nên chủ quan chỉ trâm bóp, bấm huyệt. Bệnh ko đỡ mà ngày một nặng, đi lại cạnh tranh nên chị mua đến bệnh viện khám.
Lúc đầu bác bỏ sĩ kết luận chị bị thoát vị đĩa đệm nhưng kết quả chụp cùng hưởng từ lại cho thấy bệnh nhân bị khối u tủy sống lưng, kích thước 6cm. Do u của chị nằm ở vùng tủy sống và đuôi ngựa mang toàn bộ dây thần kinh quan trọng như vận động, cảm giác, điều khiển chức năng đại tiện, tiểu tiện... nếu như mổ sẽ rất nguy hiểm. Nhưng nếu như ko mổ chị không chỉ liệt mà còn có thể tử vong do ko đại tiểu luôn tiện được.
Cần khám kỹ bước lâm sàng
PGS.TS Hà Kim Trung - phó giám đốc Bệnh viện E - cho biết hiện trạng không tìm ra bệnh và điều trị sai trong u tủy không hề là hiếm.
Nguyên nhân đau trong u tủy dễ nhầm với đau rễ thần kinh do những nguồn gốc khác như viêm đa rễ thần kinh; viêm dây thần kinh hông lớn do thoát vị đĩa đệm hoặc do lao, do thoái hóa cột sống; viêm dây thần kinh liên sườn... Vì thế cần phải khám kỹ lâm sàng và chẩn đoán đúng mới tậu ra bệnh.
Cũng theo PGS Kim Trung, thực tế có số đông trường hợp bị chẩn đoán nhầm bởi thể hiện của cả 2 bệnh này đều là đau, co cứng những cơ và chèn lấn rễ thần kinh. Dấu hiệu nhận biết duy nhất để phân biệt là diễn tả rối loạn vận động và ko đáp ứng với điều trị nội khoa thông thường.
Trường hợp bà Phạm Thị N. khi khám tại các cơ sở ko chuyên khoa nên chỉ nghĩ tới thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nên chỉ chụp cộng hưởng từ phổ thông lần cột sống thắt lưng ko phát hiện ra. Chỉ lúc khám lâm sàng mới thấy bệnh nhân có biểu lộ liệt kín, nghĩ tới u tủy, cho chụp thêm cùng hưởng từ cột sống ngực mới phát hiện.
Không bỏ qua tín hiệu đầu tiên
Đa số các u nội tủy có triệu chứng phát khởi khá kín đáo và tiến triển chậm, dễ bị bỏ qua trong quá trình đầu. Vì đa số u lành tính trong ống cột sống phát triển chậm ở quá trình đầu nên thời kì này thường kéo dài khá lâu, đôi lúc có thể tới vài năm hoặc lâu hơn. Các triệu chứng lâm sàng khi phát hiện bệnh của u trong tủy sống gồm đau và các rối loàn chức năng thần kinh như rối loàn cảm giác, vận động, cơ vòng (gây tiểu khó, táo bón), co cứng cơ, teo cơ và rối loàn hô hấp...
PGS Hà Kim Trung cho biết u tủy nằm bên trong ống cột sống lúc chèn lấn tủy sẽ làm cho giảm chức năng và đe dọa nghiêm trọng khả năng chuyển động của người bệnh. Bệnh u tủy sống có thể hình thành ở bất kỳ thành phần nào trong cấu trúc của tủy sống và cột sống: cột sống cổ, ngực hoặc thắt lưng... Nó có thể là u nguyên phát, tự hình thành và tăng trưởng ở 1 vị trí trong cột sống, tủy sống hoặc do di căn từ các nơi khác đến như ung thư vú, ung thư phổi...
U tủy sống cổ thì có thể gây yếu hai tay hoặc hiểm nguy hơn là khiến cho tê liệt tay lẫn chân. U tủy sống ngực và thắt lưng thì có thể gây yếu, tê bì, mất cảm giác ở tay chân hoặc vùng ngực...
Điều trị giải phẫu u nội tủy qua kính hiển vi đã được áp dụng tại các cơ sở chuyên khoa cho kết quả tốt. Bởi u có độ ác tính thấp, giả dụ được chẩn đoán sớm và phẫu thuật kịp thời thì sau mổ tình trạng lâm sàng của người bệnh sẽ giới hạn lại giống như ở mức trước mổ hoặc thấp hơn (hơn 80%), nguy cơ tái phát ít và thời kì sống gần như người bình thường.
Lưu ý lúc có cảm giác tê chân tay
PGS.TS Hà Kim Trung cảnh báo: đau và rối loạn chuyển di hoặc rối loạn cảm giác như tê, yếu thủ công là dấu hiệu đầu tiên của bệnh nhưng mọi người hay bỏ qua lúc còn nhẹ, đến khi đau rộng rãi hoặc tê liệt không chuyển động được mọi người mới đi khám thì bệnh đã ở giai đoạn muộn rất khó hồi phục.
