Thăm dò điện tim sinh lý (EPS) là kỹ thuật xâm lấn nghiên cứu hoạt động điện tim, giúp xác định nguồn gốc rối loạn nhịp, đánh giá hiệu quả thuốc, quyết định phương pháp điều trị (đốt điện, cấy máy), và đánh giá nguy cơ đột tử. EPS đặc biệt quan trọng khi rối loạn nhịp không chẩn đoán được bằng phương pháp khác hoặc đe dọa tính mạng.

Thăm dò điện tim sinh lý: Tìm hiểu từ A đến Z

Thăm dò điện tim sinh lý là một kỹ thuật y khoa quan trọng, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và dễ hiểu nhất về phương pháp này.

1. Thăm dò điện tim sinh lý là gì?

• Định nghĩa: Thăm dò điện tim sinh lý (Electrophysiological Studies – EPS) là một kỹ thuật xâm lấn, được thực hiện để nghiên cứu và lập bản đồ hoạt động điện của tim. Hiểu một cách đơn giản, đây là phương pháp giúp bác sĩ 'nhìn' được dòng điện trong tim bạn.
• Mục đích:
  • Xét nghiệm chuyên biệt: Giúp lập bản đồ điện tim chi tiết, từ đó xác định chính xác vị trí gây ra rối loạn nhịp tim.
  • Đặt catheter chẩn đoán: Sử dụng các ống thông (catheter) nhỏ, luồn vào tim để đo đạc và ghi lại hoạt động điện.
• Vai trò:
  • Nền tảng cho điều trị rối loạn nhịp tim: Thăm dò điện tim sinh lý là bước quan trọng để phát triển các phương pháp điều trị tiên tiến như đốt điện (Radio Frequency - RF) hoặc cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.

Theo Bệnh viện Tim Hà Nội, thăm dò điện tim sinh lý giúp bác sĩ xác định chính xác cơ chế gây rối loạn nhịp tim, từ đó đưa ra phương án điều trị tối ưu.

2. Ý nghĩa của thăm dò điện tim sinh lý

• Đánh giá: Thăm dò điện tim sinh lý cho phép đánh giá một cách chính xác và toàn diện hoạt động điện sinh lý của tim.
• Xác định:
  • Vị trí: Xác định vị trí chính xác nơi phát sinh rối loạn nhịp tim.
  • Hình thái: Mô tả đặc điểm của các xung điện bất thường.
  • Mức độ tổn thương: Đánh giá mức độ tổn thương của hệ thần kinh tim.
• Ứng dụng:
  • Xác định nguồn gốc rối loạn nhịp tim: Giúp bác sĩ biết được rối loạn nhịp tim bắt nguồn từ đâu trong tim.
  • Đánh giá hiệu quả thuốc: Kiểm tra xem thuốc điều trị rối loạn nhịp tim có hiệu quả hay không.
  • Quyết định phương pháp điều trị: Quyết định xem có cần đốt điện bằng catheter hay không, hoặc có cần cấy máy khử rung tim (ICD) hoặc máy tạo nhịp tim hay không.
  • Đánh giá nguy cơ: Đánh giá nguy cơ ngất xỉu, thậm chí đột tử do tim ngừng đập.
• Đặc biệt quan trọng: Thăm dò điện tim sinh lý đặc biệt quan trọng trong những trường hợp:
  • Rối loạn nhịp tim không thể chẩn đoán bằng các phương pháp thông thường khác.
  • Rối loạn nhịp tim có nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), thăm dò điện tim sinh lý là một công cụ mạnh mẽ để chẩn đoán và điều trị các rối loạn nhịp tim phức tạp.

3. Chỉ định thăm dò điện tim sinh lý

Bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện thăm dò điện tim sinh lý trong các trường hợp sau:

• Rối loạn nhịp tim:
  • Mục đích: Quan sát cách di chuyển của tín hiệu điện trong tim.
  • Các loại rối loạn nhịp: Nhịp tim nhanh, loạn nhịp nhĩ, nhịp nhanh trên thất, rung tâm nhĩ.
  • Kết quả: Giúp bác sĩ đưa ra phương hướng điều trị phù hợp với tình trạng hiện tại của bạn.
• Nguy cơ tử vong do bệnh tim:
  • Mục đích: Hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh tim của bạn.
  • Kết quả: Giúp bác sĩ đề xuất các biện pháp can thiệp thích hợp để giảm nguy cơ tim ngừng đột ngột.
• Quá trình đốt tim:
  • Thăm dò điện sinh lý tim: Luôn được thực hiện trước khi đốt tim.
  • Đốt tim: Thủ thuật sử dụng năng lượng (nóng hoặc lạnh) để tạo ra các mô sẹo nhỏ trong tim, từ đó ngăn chặn các tín hiệu điện bất thường gây ra rối loạn nhịp tim.
• Phẫu thuật tim:
  • Mục đích: Đánh giá hoạt động điện của tim trước khi phẫu thuật.
  • Thủ thuật kết hợp: Có thể kết hợp đốt tim trong quá trình phẫu thuật nếu cần thiết.

Quá trình thực hiện

• Địa điểm: Phòng thí nghiệm điện sinh lý (còn gọi là phòng xét nghiệm EP hoặc phòng thí nghiệm cath).
• Các bước:
  1. Chuẩn bị: Bạn sẽ được gắn máy theo dõi huyết áp, mạch, và điện tâm đồ bề mặt. Sau đó, một đường truyền tĩnh mạch sẽ được thiết lập.
  2. Gây tê: Bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê cục bộ tại vị trí chọc mạch (thường là ở ngực trái hoặc bẹn).
  3. Chọc mạch và đưa ống thông: Các dây thông điện cực sẽ được đưa vào buồng tim thông qua các vị trí chọc mạch.
  4. Theo dõi trên màn hình: Màn hình video sẽ hiển thị vị trí của các ống thông trong buồng tim.
  5. Thu thập tín hiệu điện: Các ống thông sẽ thu thập và ghi lại các tín hiệu điện do tim tạo ra, tạo thành bản đồ điện tim.
  6. Xác định vị trí rối loạn nhịp: Dựa vào hình ảnh trên màn hình và bản đồ tim, bác sĩ sẽ xác định vị trí và mức độ rối loạn nhịp tim của bạn.
  7. Gây loạn nhịp (nếu cần): Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể gây ra rối loạn nhịp tim có kiểm soát để đánh giá toàn diện hoạt động và chức năng của tim.

4. Kết quả thăm dò điện tim sinh lý

• Phân loại: Kết quả thăm dò điện tim sinh lý có thể là bình thường hoặc bất thường.
• Bình thường: Các xung điện tim phát và truyền đi đều nằm trong giới hạn cho phép, cho thấy tim bạn hoạt động bình thường.
• Bất thường: Kết quả cho thấy có rối loạn nhịp tim, chẳng hạn như:
  • Nhịp tim chậm.
  • Nhịp nhanh trên thất.
  • Loạn nhịp thất.
  • Xuất hiện các đường dẫn truyền phụ.
• Lưu ý:
  • Giới hạn bình thường: Có thể thay đổi tùy theo từng phòng thí nghiệm và cơ sở y tế.
  • Tham khảo ý kiến bác sĩ: Hãy trao đổi với bác sĩ để hiểu rõ hơn về kết quả thăm dò điện tim sinh lý của bạn và được tư vấn về các bước tiếp theo.

Hi vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và dễ hiểu về thăm dò điện tim sinh lý! Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại hỏi bác sĩ của mình nhé.