Nguyên tắc của xạ hình tưới máu cơ tim

Xạ hình tưới máu cơ tim là một kỹ thuật cận lâm sàng giúp đánh giá chức năng tưới máu tim, nhằm mục đích tìm ra nguyên nhân một số bệnh lý tim mạch xuất hiện chỉ với triệu chứng đau ngực. Ngoài việc tìm nguyên nhân để chẩn đoán bệnh thì xạ hình tim còn được sử dụng như một phương tiện để đánh giá bệnh nhân sau khi xuất hiện cơn nhồi máu cơ tim, từ đó có những chỉ định tiếp theo cho bệnh nhân.

1. Tưới máu cơ tim

Cơ tim là loại cơ có mặt ở tim, cấu tạo nên những cấu trúc của tim và có tác dụng bơm máu từ tim đến động mạch và đến hầu hết tất cả những cơ quan trong cơ thể. Tưới máu cơ tim là một hoạt động rất cần thiết cho cơ tim để có thể thực hiện được những chức năng quan trọng của tim đối với toàn bộ cơ thể, nếu như hoạt động này bị ảnh hưởng hay có những vấn đề bất thường xảy ra thì sẽ dẫn đến một số biểu hiện như đau thắt ngực.

Để có thể tưới máu cơ tim tốt thì một trong những động mạch quan trọng nhất đó là động mạch vành. Nếu động mạch vành bị hẹp ở 1 nhánh hay nhiều nhánh thì khả năng máu cung cấp cho cơ tim khi thực hiện những hoạt động đòi hỏi thể lực sẽ bị giảm sút, lúc này triệu chứng đau thắt ngực sẽ thể hiện một cách rõ rệt và gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của người bệnh.

Do đó, để có thể khảo sát và đánh giá chức năng tưới máu tim nhằm có những biện pháp hỗ trợ kịp thời khi bệnh nhân xuất hiện cơn đau thắt ngực thì phương pháp xạ hình tưới máu cơ tim được xem như là một trong những lựa chọn hàng đầu trong lĩnh vực này. Xạ hình tưới máu cơ tim giúp tìm ra nguyên nhân đau thắt ngực nhất là khi bệnh nhân gắng sức, khảo sát lượng máu đến nuôi cơ tim, tình trạng hẹp mạch vành cũng như mức độ hẹp và sự tổn thương của cơ tim sau khi cơn nhồi máu cơ tim xảy ra.

2. Xạ hình tưới máu cơ tim

Xạ hình tưới máu cơ tim sử dụng đồng vị phóng xạ là một loại chất hóa học có khả năng phát ra tia gamma có thể quan sát được khi tiêm vào cơ thể người bệnh theo đường tĩnh mạch. Về đồng vị phóng xạ thì có rất nhiều loại, mỗi loại sẽ thích hợp và tập trung tại nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể nên để xác định vị trí cơ quan cần khảo sát thì cần phải lựa chọn loại đồng vị phóng xạ phù hợp với cơ quan đó.

Đối với xạ hình tưới máu cơ tim thì sẽ phù hợp với một số loại đồng vị phóng xạ nhất định, theo đường máu tĩnh mạch đến cơ tim. Thông qua phương pháp này, những vị trí của cơ tim vẫn đang được nuôi dưỡng đầy đủ thì sẽ có khả năng hấp thụ đồng vị phóng xạ rất cao, ngược lại đối với những vùng cơ tim không được nuôi dưỡng tốt do đoạn động mạch vành bị hẹp hoặc bị xơ vữa thì sẽ hấp thụ chất đồng vị phóng xạ rất kém, dẫn đến tình trạng đau thắt ngực.

Tia Gamma phát ra từ đồng vị phóng xạ được ghi lại bởi gamma camera là một thiết bị ghi nhận tín hiệu, sau đó sẽ chuyển toàn bộ những gì thu nhận được vào đầu máy tính và cho ra kết quả là những hình ảnh tương ứng với sự hấp thu đồng vị phóng xạ của các vùng cơ tim có màu đậm nhạt tượng trưng có sự hấp thu nhiều hay ít.

Cách thực hiện chụp xạ hình tưới máu cơ tim rất đa dạng, có thể chụp liên tục lúc bệnh nhân nghỉ ngơi và gắng sức ngay sau đó, hoặc có thể chụp một cách độc lập giữa 2 trạng thái nghỉ và hoạt động gắng sức này.

Nghiệm pháp gắng sức được tiến hành như sau: Người kỹ thuật viên sẽ tiêm theo đường tĩnh mạch vào cơ thể của bệnh nhân một chất khiến cho nhịp đập của tim tăng nhanh hơn so với bình thường, bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau nhói ở ngực và tim đập mạnh trong lúc này. Sau đó chất phóng xạ sẽ tiếp tục được tiêm vào để bắt đầu khảo sát tưới máu cơ tim. Những triệu chứng đau ngực này thường sẽ tự động biến mất sau khi thực hiện chụp xạ hình tưới máu cơ tim kết thúc.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể được yêu cầu phải đạp xe đạp để làm tăng nhịp tim, tùy theo thể lực của từng bệnh nhân mà thời gian đạp xe sẽ khác nhau trong từng trường hợp cụ thể. Một điều cực kỳ quan trọng đó là trong quá trình gắng sức thì bệnh nhân sẽ được đo điện tâm đồ liên tục để theo dõi tình trạng tim mạch của cơ thể người bệnh. Thời gian chụp xạ hình tưới máu cơ tim thường kéo dài từ 15 phút – 30 phút và có thể được thực hiện nhiều lần để kết quả được chính xác nhất, giúp những chẩn đoán được chắc chắn hơn.

Sau khi chụp thì thường những chất đồng vị phóng xạ thường không để lại những biến chứng gì và thuận theo quá trình phân rã một cách tự nhiên, sau đó sẽ được thải ra môi trường bên ngoài qua đường nước tiểu, phân. Vì vậy, sau khi đi vệ sinh thì cần vệ sinh thật kỹ khu vực này để tránh khỏi nguy cơ nhiễm chất phóng xạ cho người khác, đặc biệt là phụ nữ đang trong thai kỳ vì có nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai trong thời gian này. Nếu bệnh nhân có tiền sử hen suyễn thì cũng sẽ gặp phải tình trạng thở khò khè do hậu quả của thuốc tăng nhịp tim để lại, tuy nhiên tình trạng này là rất hiểm nên khi có bất cứ dấu hiệu nào bệnh nhân cần báo ngay với bác sĩ điều trị để được xử lý.

3. Kết luận

Chụp xạ hình tưới máu cơ tim đóng vai trò vô cùng to lớn đối với lĩnh vực tim mạch, nhất là bệnh lý liên quan đến hẹp động mạch vành cũng như rối loạn chức năng tưới máu cơ tim. Để được thực hiện kỹ thuật này một cách chính xác và an toàn nhất thì bệnh nhân nên tìm đến những cơ sở y tế uy tín, có chuyên môn và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực này để được đánh giá chức năng tưới máu tim một cách an toàn và hiệu quả nhất.