Bệnh Mạch Vành: Những Điều Cần Biết
Bệnh Mạch Vành Là Gì?
Bệnh mạch vành (còn được gọi là bệnh động mạch vành, bệnh tim do xơ vữa động mạch, hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ) là một tình trạng bệnh lý, trong đó các động mạch vành cung cấp máu cho tim bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Nguyên nhân chính thường là do sự tích tụ của các mảng xơ vữa (cholesterol, chất béo, canxi và các chất khác) trên thành động mạch, làm giảm lưu lượng máu đến cơ tim. Điều này dẫn đến tình trạng cơ tim bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, gây ra các triệu chứng như đau thắt ngực, khó thở, mệt mỏi, và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Theo ACC.org, bệnh mạch vành là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới.
Ngày nay, với sự phát triển của y học hiện đại, việc phát hiện bệnh mạch vành mạn tính trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Các phương pháp chẩn đoán tiên tiến giúp bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng động mạch vành và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Các Phương Pháp Chẩn Đoán Bệnh Mạch Vành Mạn Tính
Để chẩn đoán bệnh mạch vành mạn tính, bác sĩ có thể sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phương pháp sau đây:
Điện tâm đồ (ECG): Điện tâm đồ là một xét nghiệm đơn giản, không xâm lấn, giúp ghi lại hoạt động điện của tim. ECG có thể phát hiện các dấu hiệu của thiếu máu cơ tim (ví dụ: ST chênh xuống, T âm), hoại tử cơ tim (ví dụ: sóng Q), các biến chứng của bệnh mạch vành như phì đại buồng tim, rối loạn nhịp tim (ví dụ: rung nhĩ, nhịp nhanh thất).
Siêu âm tim: Siêu âm tim sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của tim. Ở bệnh nhân mắc bệnh mạch vành, siêu âm tim có thể phát hiện các vùng cơ tim bị rối loạn vận động (giảm hoặc không vận động) do thiếu máu cục bộ. Siêu âm tim cũng có thể đánh giá chức năng tim, kích thước các buồng tim, và các bất thường van tim.
Nghiệm pháp gắng sức: Nghiệm pháp gắng sức (ví dụ: đi bộ trên máy chạy bộ, đạp xe) được thực hiện để đánh giá khả năng của tim đáp ứng với nhu cầu oxy tăng lên khi vận động. ECG được theo dõi liên tục trong quá trình gắng sức. Nếu có hẹp động mạch vành, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng như đau thắt ngực, khó thở, hoặc thay đổi trên ECG cho thấy thiếu máu cơ tim.
Thăm dò chẩn đoán hình ảnh:
- Chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch vành (MSCT): MSCT là một phương pháp không xâm lấn, sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết của động mạch vành. MSCT có thể phát hiện các mảng xơ vữa, mức độ hẹp của động mạch vành, và các bất thường khác.
- Chụp xạ hình tưới máu cơ tim: Chụp xạ hình tưới máu cơ tim sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ để đánh giá lưu lượng máu đến cơ tim. Hình ảnh được chụp khi bệnh nhân nghỉ ngơi và sau khi gắng sức. Nếu có hẹp động mạch vành, vùng cơ tim được cung cấp bởi động mạch đó sẽ nhận được ít máu hơn khi gắng sức.
- Chụp cộng hưởng từ tim (MRI tim): MRI tim sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh chi tiết của tim. MRI tim có thể đánh giá chức năng tim, kích thước các buồng tim, tưới máu cơ tim, và phát hiện các vùng cơ tim bị tổn thương.
- Chụp động mạch vành (DSA): Chụp động mạch vành xâm lấn là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh mạch vành. Thủ thuật này được thực hiện bằng cách đưa một ống thông nhỏ (catheter) vào động mạch vành qua động mạch ở bẹn hoặc cổ tay. Sau đó, thuốc cản quang được bơm vào động mạch vành và hình ảnh X-quang được chụp lại. Chụp động mạch vành cho phép bác sĩ nhìn thấy trực tiếp các động mạch vành và đánh giá mức độ hẹp, tắc nghẽn.
Tầm Quan Trọng Của Việc Nhận Biết Sớm Bệnh Mạch Vành
Bệnh mạch vành mạn tính là một trong những bệnh lý tim mạch phổ biến nhất trên thế giới và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây ra khoảng 17,9 triệu ca tử vong mỗi năm, trong đó bệnh mạch vành chiếm một tỷ lệ đáng kể.
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh mạch vành và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời là rất quan trọng để làm chậm tiến triển của bệnh, giảm nguy cơ biến chứng (ví dụ: nhồi máu cơ tim, suy tim, đột tử do tim), và cải thiện chất lượng cuộc sống.