Tiểu Đường Tuýp 2: Những Lầm Tưởng Tai Hại Bạn Cần Biết
Tổng quan
Tiểu đường tuýp 2 đang trở thành một vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF), ước tính có khoảng 537 triệu người trưởng thành (20-79 tuổi) đang sống chung với bệnh tiểu đường vào năm 2021, và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới [IDF Diabetes Atlas, 10th edition]. Tuy nhiên, xung quanh căn bệnh này vẫn còn tồn tại rất nhiều lầm tưởng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc phòng ngừa và điều trị bệnh một cách hiệu quả.
Đường huyết đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Trong điều kiện bình thường, một hệ thống phức tạp bao gồm nhiều tương tác giúp vận chuyển đường từ máu vào các tế bào cơ một cách nhanh chóng và hiệu quả. Insulin, một hormone do tuyến tụy sản xuất, đóng vai trò như chìa khóa mở cửa cho phép đường đi vào tế bào. Tuy nhiên, khi mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, cơ thể gặp khó khăn trong việc sử dụng insulin một cách hiệu quả (gọi là tình trạng kháng insulin), hoặc tuyến tụy không sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Kết quả là, lượng đường trong máu tăng cao hơn mức bình thường.
Các Lầm Tưởng Phổ Biến
Lầm tưởng 1: Bệnh tiểu đường tuýp 2 không nguy hiểm
Nhiều người cho rằng tiểu đường tuýp 2 không nguy hiểm vì không phải lúc nào cũng cần dùng insulin. Tuy nhiên, đây là một quan niệm sai lầm và nguy hiểm. Tiểu đường tuýp 2 thực chất là một 'kẻ giết người thầm lặng', bởi vì bệnh thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng. Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể gây tổn thương cho nhiều cơ quan trong cơ thể, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh thận, tổn thương thần kinh, mù lòa và cắt cụt chi [Nguồn: American Diabetes Association (ADA)].
Tiểu đường tuýp 2 còn phức tạp hơn tiểu đường tuýp 1. Các bác sĩ cho biết tiểu đường tuýp 2 có liên quan mật thiết đến tình trạng kháng insulin và hội chứng chuyển hóa. Hội chứng này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp và thậm chí là ung thư [Nguồn: Mayo Clinic].
Lầm tưởng 2: Dễ dàng chẩn đoán các triệu chứng của bệnh tiểu đường tuýp 2
Một thống kê đáng báo động cho thấy có đến gần 28% số người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 không hề biết mình mắc bệnh [Nguồn: ADA]. Điều này là do các triệu chứng của bệnh thường không đặc hiệu và dễ bị bỏ qua. Mặc dù các triệu chứng như khát nước, mệt mỏi và đi tiểu nhiều lần cũng xuất hiện ở cả tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2, nhưng ở tiểu đường tuýp 2, chúng thường diễn ra chậm và khó nhận biết hơn.
Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 2 trong nhiều năm mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Ngay cả khi đường huyết tăng nhẹ ở giai đoạn đầu, bạn cũng khó có thể phát hiện ra nếu không thực hiện xét nghiệm máu. Tình trạng tăng nhẹ đường huyết này, còn được gọi là tiền đái tháo đường, cũng có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiền đái tháo đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim và các vấn đề sức khỏe khác [Nguồn: National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)].
Lầm tưởng 3: Ăn nhiều đồ ngọt gây bệnh tiểu đường tuýp 2
Từ lâu, nhiều người vẫn tin rằng ăn nhiều đồ ngọt là nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, sự thật là bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể do nhiều yếu tố khác nhau gây ra, bao gồm yếu tố di truyền, lối sống và chế độ ăn uống tổng thể. Việc ăn quá nhiều đồ ngọt chỉ là một trong số đó.
Ăn nhiều đồ ngọt có thể đẩy nhanh quá trình phát bệnh tiểu đường ở những người có nguy cơ cao. Thay vì phát bệnh ở độ tuổi 60 hoặc 70, bạn có thể bắt đầu có các triệu chứng bệnh ở độ tuổi 30, 40 hoặc 50 nếu thường xuyên tiêu thụ quá nhiều đường. Điều quan trọng là duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, hạn chế đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn [Nguồn: Harvard T.H. Chan School of Public Health].
Lầm tưởng 4: Thể dục không thể ngăn ngừa tiểu đường tuýp 2
Tập thể dục đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc ngăn ngừa và điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Khi bạn tập thể dục, cơ bắp sẽ sử dụng glucose làm nhiên liệu, giúp làm giảm lượng đường trong máu. Đồng thời, tập thể dục còn giúp cải thiện độ nhạy của tế bào với insulin, giúp insulin hoạt động hiệu quả hơn.
Nhiều bác sĩ còn cho rằng tập thể dục có thể còn tốt hơn cả thuốc trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu nổi tiếng mang tên Diabetes Prevention Program (DPP) đã chứng minh rằng những người bị tiền đái tháo đường được khuyến khích tập thể dục 150 phút mỗi tuần đã giảm được 58% nguy cơ phát triển thành bệnh tiểu đường trong vòng 3 năm, tốt hơn so với việc dùng thuốc metformin (giảm 31%) [Nguồn: NIDDK].
Kết luận
Nhận biết và thay đổi những hiểu lầm về bệnh tiểu đường tuýp 2 là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn. Hãy chủ động tìm hiểu thông tin chính xác về bệnh, duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên để phòng ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường một cách hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe kịp thời.