Cortisol làm tăng huyết áp và lượng đường trong máu dẫn đến tiểu đường. Và một trong những biến chứng có thể xảy ra là hội chứng Cushing.
Hội chứng Cushing là gì?
Hội chứng Cushing xảy ra khi cơ thể của bạn có nồng độ cao bất thường của một loại hormone gọi là cortisol. Điều này có thể xảy ra vì nhiều lý do, phổ biến nhất là việc lạm dụng thuốc corticosteroid.
Bạn phải thực hiện nhiều cuộc xét nghiệm khác nhau để xác định có bị hội chứng Cushing hay không. Ngoài khám lâm sàng, bác sĩ sẽ cho xét nghiệm máu, nước bọt, xét nghiệm nước tiểu… Sau đó, nếu bác sĩ chẩn đoán là bạn mắc bệnh thì bạn tiếp tục làm xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân gây bệnh vì hướng điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Thuốc có thể kiểm soát nồng độ cortisol.
Hội chứng Cushing còn được gọi là hội chứng của Cushing hoặc cường cortisol.
Các dấu hiệu triệu chứng của hội chứng Cushing là gì?
Có nhiều triệu chứng khác nhau của bệnh này, phổ biến nhất trong số đó là:
- Mô mỡ tích tụ xung quanh thắt lưng, trên lưng, giữa hai vai và mặt.
- Tay và chân mảnh khảnh tương phản đáng kể với lượng mỡ xung quanh thân mình của bạn.
- Má sưng lên với những mảng đỏ.
- Vằn – vằn màu đỏ hoặc tím trải dài, giống như vằn cọp, thường được tìm thấy trên vùng bụng, gần nách hoặc xung quanh ngực và đùi.
- Mụn.
- Da mỏng dễ dàng thâm tím.
Phụ nữ bỗng mọc nhiều lông trên cơ thể và kinh nguyệt không đều. Đàn ông có thể mất ham muốn, không thể cương dương và mất khả năng sinh sản. Trẻ em mắc bệnh này thường bị béo phì và có tỷ lệ tăng trưởng chậm.
Nguyên nhân của hội chứng Cushing là gì?
Bệnh này là kết quả nồng độ cao bất thường của một loại hormone gọi là cortisol. Cortisol được sản xuất bởi tuyến thượng thận và giúp một số chức năng của cơ thể, bao gồm:
- Điều hòa huyết áp và hệ thống tim mạch
- Làm giảm phản ứng viêm của hệ miễn dịch
- Chuyển hóa carbohydrate, chất béo và protein thành năng lượng
- Cân bằng ảnh hưởng của insulin
- Phản hồi với căng thẳng.
Cơ thể của bạn có thể sản xuất nồng độ cortisol cao vì nhiều lý do, bao gồm:
- Mức độ căng thẳng cao trong ba tháng cuối của thai kỳ
- Huấn luyện thể thao
- Suy dinh dưỡng
- Nghiện rượu
- Rối loạn trầm cảm hoặc hoảng sợ.
Nguyên nhân thường gặp nhất của hội chứng Cushing là việc sử dụng các thuốc corticosteroid (như prednisone) liều cao trong một thời gian dài. Các loại thuốc này thường được kê toa để ngăn chặn sự bài tiết của cơ quan cấy ghép. Chúng cũng được sử dụng để điều trị các bệnh viêm nhiễm (như lupus và viêm khớp). Liều cao steroid tiêm để điều trị đau lưng cũng có thể gây ra hội chứng này.
Steroid liều thấp hơn ở dạng hít (những người sử dụng chữa bệnh hen suyễn) hoặc dạng kem (như kem kê toa chữa chàm) thường không đủ để gây ra hội chứng Cushing.
Các nguyên nhân khác bao gồm:
- Khối u tuyến yên, còn được gọi là bệnh Cushing (tuyến yên giải phóng quá nhiều hormone hướng vỏ thượng thận, còn gọi là ACTH).
- Hội chứng tiết ACTH lạc chỗ (các khối u tiết ACTH thường được tìm thấy trong phổi, tuyến tụy, tuyến giáp hoặc tuyến ức).
- Hội chứng Cushing gia đình (hội chứng Cushing thường không di truyền, nhưng có thể có khuynh hướng di truyền phát triển các khối u của tuyến nội tiết).
- Dị dạng hoặc u tuyến thượng thận.
Ai có thể có biến chứng này?
Bạn có nguy cơ mắc rối loạn này nếu bạn bị béo phì, hoặc nếu bạn có bệnh tiểu đường tuýp 2 có đường huyết không kiểm soát được và huyết áp cao.
Làm thế nào bác sĩ chẩn đoán tình trạng này?
Không có xét nghiệm cuối cùng duy nhất cho hội chứng Cushing. Việc chẩn đoán liên quan đến việc khám lâm sàng toàn diện và đánh giá tiền sử và triệu chứng bệnh của bạn. Xét nghiệm giúp chẩn đoán có thể bao gồm:
- Xét nghiệm cortisol tự do trong nước tiểu 24 giờ
- Đo cortisol huyết tương nửa đêm hoặc đo cortisol nước bọt buổi tối
- Nghiệm pháp ức chế dexamethasone liều thấp (LDDST) (xét nghiệm máu)
Sau khi bệnh được chẩn đoán, nguyên nhân của việc sản xuất cortisol dư thừa vẫn phải được xác định. Các xét nghiệm giúp xác định nguyên nhân có thể bao gồm:
- Xét nghiệm kích thích giải phóng hormone hướng vỏ (CRH).
- Nghiệm pháp ức chế dexamethasone liều cao (HDDST) (xét nghiệm máu).
- Hình ảnh học chụp cắt lớp vi tính (CT scan) và chụp cộng hưởng từ (MRI).
Bệnh tương đối hiếm gặp này thường được chẩn đoán ở người lớn trong độ tuổi từ 20–50.
Các phương pháp điều trị cho hội chứng Cushing là gì?
Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Bác sĩ có thể kê toa thuốc để giúp kiểm soát sản xuất cortisol và giảm các triệu chứng.
Nếu bạn sử dụng thuốc corticosteroid, thay đổi thuốc hoặc liều thuốc có thể được yêu cầu. Đừng cố gắng tự thay đổi liều thuốc nếu không có y bác sĩ tư vấn.
Khối u có thể là ung thư (ác tính) hoặc không phải ung thư (lành tính). Phẫu thuật cắt bỏ có thể được yêu cầu. Xạ trị hay hóa trị liệu cũng có thể được khuyến khích.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Làm thế nào để có cuộc sống khỏe mạnh khi bị bệnh tiểu đường? 11 bước đơn giản cho bạn
- Bệnh tiểu đường ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống tình dục của bạn?
- 10 mẹo thiết yếu về tình dục cho người bị tiểu đường
