Phẫu thuật giảm cân và bệnh tiểu đường tuýp 2
Phẫu thuật giảm cân có thể tạo ra sự thay đổi đáng kể cho những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Ở một số người, lượng đường trong máu có thể trở lại bình thường rất nhanh – thường là chỉ vài ngày sau phẫu thuật. Điều này dẫn đến việc điều trị tiểu đường sau đó sẽ đơn giản hơn hoặc thậm chí là không cần điều trị nữa.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sự cải thiện đáng kể ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 sau phẫu thuật giảm cân. Một nghiên cứu theo dõi 400 người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 trong 6 năm sau phẫu thuật giảm cân, kết quả cho thấy 62% không còn dấu hiệu của bệnh tiểu đường, đồng thời huyết áp, cholesterol và triglyceride đều ở mức tốt. Trong khi đó, chỉ có 6-8% người chỉ dùng thuốc mà không phẫu thuật đạt được kết quả tương tự.
Phẫu thuật giảm cân có phù hợp với bạn?
Trước khi quyết định phẫu thuật, bạn cần tìm hiểu xem liệu phương pháp này có phù hợp với mình hay không. Bác sĩ sẽ xem xét một số yếu tố để đánh giá:
- Chỉ số khối cơ thể (BMI): BMI của bạn có từ 35 trở lên không? Theo Hiệp hội Béo phì Hoa Kỳ (The Obesity Society), phẫu thuật giảm cân thường được cân nhắc cho những người có BMI từ 35 trở lên kèm theo các bệnh lý liên quan đến béo phì, trong đó có tiểu đường tuýp 2 (https://obesity.org/).
- Tiền sử giảm cân: Bạn đã từng cố gắng giảm cân bằng các phương pháp khác nhưng không thành công chưa? Điều này cho thấy bạn có thể cần một giải pháp can thiệp mạnh mẽ hơn.
Nếu bạn đáp ứng cả hai tiêu chí trên, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng kỹ lưỡng và hỏi bạn những câu hỏi để đánh giá xem thể chất lẫn tinh thần của bạn có sẵn sàng cho phẫu thuật và những thay đổi lớn trong lối sống hay không. Ví dụ, bạn sẽ cần ăn ít hơn, tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, có thể cần sự tham gia của các bác sĩ chuyên khoa khác. Ví dụ, nếu bạn có bệnh tim mạch, bạn cần được bác sĩ tim mạch đánh giá và cho phép trước khi phẫu thuật.
Các loại phẫu thuật giảm cân
Có nhiều loại phẫu thuật giảm cân khác nhau, mỗi loại có cơ chế và hiệu quả riêng. Một số loại giúp bạn giảm cân bằng cách thu nhỏ kích thước dạ dày, khiến bạn cảm thấy no nhanh hơn sau khi ăn ít thức ăn. Các loại khác thay đổi cách cơ thể bạn hấp thụ calo, chất dinh dưỡng và vitamin. Thậm chí, có những phương pháp kết hợp cả hai cơ chế này.
Dưới đây là một số loại phẫu thuật giảm cân phổ biến:
1. Nối tắt dạ dày (Roux-en-Y)
- Thực hiện: Bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo một túi dạ dày nhỏ bằng cách tách phần trên của dạ dày ra khỏi phần còn lại. Sau đó, túi dạ dày này sẽ được nối trực tiếp với ruột non. Khi bạn ăn, thức ăn sẽ đi vào túi nhỏ này và đi thẳng xuống ruột non, bỏ qua phần lớn dạ dày và tá tràng. Điều này giúp bạn no nhanh hơn và hấp thụ ít calo và chất dinh dưỡng hơn.
- Lợi ích:
- Tỷ lệ thuyên giảm bệnh tiểu đường cao: Khoảng 80% người bệnh không còn dấu hiệu của bệnh tiểu đường sau phẫu thuật (theo Hiệp hội Phẫu thuật Chuyển hóa và Béo phì Hoa Kỳ - ASMBS).
- Giảm cân đáng kể: Bạn có thể giảm 60-80% cân nặng dư thừa.
- Tác hại:
- Giảm hấp thu vitamin và khoáng chất: Do thức ăn bỏ qua phần lớn dạ dày và tá tràng, cơ thể bạn sẽ khó hấp thụ một số vitamin và khoáng chất quan trọng, như vitamin B12, sắt, canxi và vitamin D. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác nếu không được bổ sung đầy đủ.
2. Phẫu thuật dạ dày tay áo
- Thực hiện: Phẫu thuật viên sẽ cắt bỏ khoảng 80% dạ dày, tạo thành một ống hẹp (giống như hình tay áo). Phần dạ dày còn lại sẽ nhỏ hơn rất nhiều, giúp bạn no nhanh hơn. Ngoài ra, phẫu thuật này còn làm giảm nồng độ ghrelin, một hormone gây cảm giác đói.
- Lợi ích:
- Tỷ lệ thuyên giảm bệnh tiểu đường cao: Hơn 60% số người bệnh không còn triệu chứng của tiểu đường sau phẫu thuật.
- Giảm cân đáng kể: Bạn có thể giảm khoảng 50% cân nặng dư thừa.
- Tác hại:
- Không thể phục hồi hình dáng dạ dày ban đầu: Phần dạ dày đã cắt bỏ sẽ không thể phục hồi lại được.
- Giảm hấp thu vitamin và khoáng chất: Tương tự như phẫu thuật nối tắt dạ dày, phẫu thuật dạ dày tay áo cũng có thể làm giảm khả năng hấp thụ một số vitamin và khoáng chất.
3. Đặt đai dạ dày
- Thực hiện: Bác sĩ phẫu thuật sẽ đặt một dải băng có thể bơm phồng xung quanh phần trên của dạ dày, tạo thành một túi nhỏ chứa thức ăn đi vào. Túi nhỏ này sẽ đầy rất nhanh, khiến bạn cảm thấy no nhanh chóng và ăn ít hơn.
- Lợi ích:
- Ít xâm lấn: Bác sĩ không cần phải cắt dạ dày hay di chuyển ruột, giống như các cuộc phẫu thuật khác.
- Ít biến chứng: Do ít xâm lấn, phẫu thuật này thường có ít biến chứng hơn.
- Có thể điều chỉnh hoặc tháo bỏ: Bác sĩ có thể điều chỉnh độ chặt của dải băng hoặc thậm chí tháo bỏ nó nếu cần thiết.
- Tỷ lệ thuyên giảm bệnh tiểu đường: Khoảng 45-60% người bệnh hết bệnh tiểu đường sau phẫu thuật.
- Tác hại:
- Vấn đề với dải băng: Đôi khi có thể xảy ra các vấn đề với dải băng, như tuột, hỏng hoặc nhiễm trùng. Trong trường hợp này, bạn có thể cần phẫu thuật lại để sửa chữa hoặc thay thế.
- Giảm cân ít hơn: So với các phẫu thuật khác, bạn có thể giảm cân ít hơn sau phẫu thuật đặt đai dạ dày (khoảng 40-50% cân nặng dư thừa).
Một loại đai dạ dày khác, gọi là “đai dạ dày thẳng đứng”, thường không được sử dụng nhiều như trước đây vì có nhiều lựa chọn mới hơn và hiệu quả hơn.
4. Làm nhỏ dạ dày kèm chuyển đổi tá tràng
- Thực hiện: Phẫu thuật này ít phổ biến hơn vì nó phức tạp hơn. Bác sĩ sẽ cắt bỏ một phần lớn dạ dày và thay đổi đường đi của thức ăn tới ruột non. Thức ăn sẽ đi qua một phần ngắn hơn của ruột non, làm giảm đáng kể lượng calo và chất dinh dưỡng mà cơ thể hấp thụ.
- Lợi ích:
- Hiệu quả nhất cho người tiểu đường: Đây được coi là phẫu thuật hiệu quả nhất để điều trị bệnh tiểu đường.
- Giảm cân đáng kể: Bạn có thể giảm 60-70% cân nặng dư thừa.
- Tác hại:
- Nhiều biến chứng: Phẫu thuật này có nguy cơ biến chứng cao hơn so với các phẫu thuật khác.
- Thời gian phục hồi lâu: Bạn cần nằm viện lâu hơn để phục hồi.
- Khó khăn trong tiêu hóa và hấp thu: Bạn có thể gặp nhiều vấn đề trong việc tiêu hóa thức ăn và hấp thụ calo và chất dinh dưỡng, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng.
Ngoài các phương pháp phẫu thuật chính đã nêu trên, tất cả các phẫu thuật giảm cân (còn gọi là phẫu thuật chuyển hóa và béo phì) đều có những rủi ro tiềm ẩn, bao gồm chảy máu, nhiễm trùng và rò rỉ thức ăn qua vết mổ.
Chăm sóc sau phẫu thuật
Để duy trì cân nặng hợp lý và kiểm soát bệnh tiểu đường sau phẫu thuật, bạn cần tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
- Chế độ ăn:
- Ăn các bữa nhỏ, chia thành nhiều lần trong ngày.
- Ưu tiên rau xanh và protein nạc (thịt nạc, cá, đậu, phô mai không béo và sữa chua).
- Tránh đồ ngọt, đồ ăn chế biến sẵn và đồ uống có đường.
- Dinh dưỡng:
- Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
- Đảm bảo bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là các chất dinh dưỡng mà cơ thể bạn có thể khó hấp thụ sau phẫu thuật.
- Phẫu thuật tạo hình: Sau khi giảm cân đáng kể, bạn có thể cần phẫu thuật tạo hình để loại bỏ da thừa. Đây là một phẫu thuật hoàn toàn khác với các phẫu thuật giảm cân và bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Tiểu đường tuýp 2: Nên và không nên ăn gì?
- Sống chung với tiểu đường tuýp 2: Chuyện đơn giản!
- 9 loại thức ăn cần tránh khi bạn bị tiểu đường tuýp 2