Xeton là một dạng axit được tạo ra khi cơ thể bắt đầu sử dụng chất béo thay vì sử dụng carbohydrate để tạo ra năng lượng. Khi không có đủ insulin để lấy đường từ máu vào các tế bào, cơ thể sẽ chuyển sang dùng chất béo để sản sinh năng lượng. Khi chất béo bị bẻ gãy liên kết, xeton được tạo ra và có thể tích tụ trong cơ thể. Nồng độ xeton cao là tình trạng ngộ độc của cơ thể. Tình trạng này gọi là nhiễm xeton axít.
Xeton có nguy cơ cao sẽ xuất hiện khi không có đủ insulin trong cơ thể. Điều này có thể xảy ra nếu những người bệnh tiểu đường tuýp 1 không dùng insulin hoặc dùng một lượng không đủ khi cơ thể đang có nhu cầu insulin cao, chẳng hạn như khi bị ốm hoặc căng thẳng, hoặc khi mạch máu bị nghẽn. Bệnh cũng có thể xảy ra ở những người tiểu đường tuýp 2 thiếu insulin nếu họ bị ốm do một bệnh khác.
Bạn có thể có xeton trong cơ thể nhưng vẫn chưa bị nhiễm xeton axít, nếu chế độ ăn uống của bạn rất ít carbohydrate hoặc rất ít calo và chất dinh dưỡng.
Xeton có phải là dấu hiệu của một bệnh nào đó không?
Nếu đường huyết của bạn ở trong phạm vi an toàn và bạn đang giảm cân, sự hiện diện của xeton có thể hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn bị tiểu đường, thì việc theo dõi xeton và lượng đường huyết trong máu rất quan trọng, ngay cả khi bạn đang giảm cân.
Kết quả xét nghiệm cho thấy xeton ở dạng vết có nghĩa là cơ thể bạn chỉ chứa một lượng nhỏ xeton và đang ở trong giai đoạn đầu tích tụ xeton. Trong trường hợp đó, kiểm tra lại trong vài giờ để xem hàm lượng có thay đổi hay không. Nếu nó tăng lên, hãy hẹn gặp bác sĩ.
Nồng độ xeton trung bình đến cao có nghĩa là bệnh tiểu đường của bạn đã ngoài tầm kiểm soát. Bạn và bác sĩ nên lên kế hoạch điều trị và phòng ngừa khi nồng độ xeton của bạn cao vì đó là một phần trong chương trình quản lý bệnh tiểu đường. Nếu bạn chưa có kế hoạch điều trị, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn. Nồng độ xeton cao có thể là dấu hiệu cảnh báo một tình trạng nguy hiểm đối với sức khỏe của bạn. Xeton làm thay đổi cân bằng hóa học của máu. Nếu không được chẩn đoán và không được điều trị, chúng có thể gây độc cho cơ thể.
Bạn kiểm tra xeton như thế nào?
Xét nghiệm nước tiểu là phương pháp thường được dùng để kiểm tra xeton.
Nếu bạn tiến hành kiểm tra tại nhà và bắt đầu nhận thấy có xeton trong nước tiểu, hãy liên hệ với bác sĩ. Chỉ cần có sự hiện diện của xeton, không quan trọng lắm là nồng độ bao nhiêu, điều đó cho thấy bệnh có dấu hiệu nghiêm trọng.
Khi nào thì bạn nên kiểm tra?
Bác sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe sẽ hướng dẫn bạn khi nào cần thiết phải kiểm tra xeton, dựa trên quá trình bệnh lý của bạn trước đây. Thông thường, bạn nên kiểm tra xeton khi:
- Chỉ số đường huyết của bạn trên 300.
- Da của bạn đỏ ửng hoặc nhạt màu.
- Bạn bị nôn, buồn nôn, đau bụng.
- Bạn bị bệnh – ốm, nhiễm trùng, và chấn thương có thể gây ra lượng đường trong máu cao đột ngột.
- Bạn cảm thấy mê man (cơ thể yếu ớt nhiều) và/hoặc rối loạn tri giác.
- Bạn bị khô miệng hoặc khát nước hơn bình thường.
- Bạn cảm thấy khó thở.
- Hơi thở của bạn có mùi “trái cây”.
Phụ nữ mang thai có thể kiểm tra vào mỗi buổi sáng trước khi ăn sáng hoặc bất kỳ lúc nào chỉ số đường huyết tăng trên 200.
Nếu bạn gặp một hoặc nhiều trong số các tình trạng trên, hãy kiểm tra mức xeton của bạn. Gọi bác sĩ nếu triệu chứng không thuyên giảm, mức xeton của bạn trên trung bình hoặc cao, hoặc bạn bắt đầu xuất hiện thêm những triệu chứng khác.
Nhiễm axit xeton do tiểu đường là gì?
Xeton tích tụ trong máu và nước tiểu do chất béo bị bẻ gãy liên kết trong quá trình tạo thành năng lượng. Ở nồng độ cao, xeton có thể rất nguy hiểm và thậm chí độc cho cơ thể. Tình trạng nghiêm trọng này được gọi là nhiễm toan xeton, và nếu không được điều trị, có thể dẫn đến hôn mê do đái tháo đường hoặc thậm chí tử vong. Các triệu chứng của nhiễm xeton axit có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác (chẳng hạn như cúm hay viêm dạ dày ruột), vì vậy hãy nhờ bác sĩ tư vấn kỹ về kế hoạch điều trị và theo dõi lượng xeton trong máu.
