Nhịp nhanh thất là rối loạn nhịp tim nguy hiểm (≥ 3 nhịp thất liên tiếp, tần số ≥ 120 lần/phút), có thể gây đánh trống ngực, rối loạn huyết động, đột tử. Chẩn đoán dựa vào triệu chứng, siêu âm tim, đặc biệt là điện tâm đồ (ECG). Nhịp nhanh thất kéo dài là tình trạng cấp cứu. Khám tim mạch định kỳ rất quan trọng, đặc biệt với người có bệnh tim.

Chẩn đoán Nhịp Nhanh Thất: Hướng Dẫn Chi Tiết

Chào bạn, tôi là bác sĩ Phạm Xuân Hậu, chuyên khoa tim mạch. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách chẩn đoán nhịp nhanh thất, một vấn đề tim mạch quan trọng cần được phát hiện và xử trí kịp thời. Bài viết này được trình bày một cách dễ hiểu, dành cho tất cả mọi người.

1. Chẩn Đoán Nhịp Nhanh Thất Dựa Trên Triệu Chứng

• Nhịp nhanh thất là gì?

Nhịp nhanh thất là một loại rối loạn nhịp tim, xảy ra khi có từ 3 nhịp tim xuất phát từ tâm thất trở lên, xuất hiện liên tiếp nhau với tần số từ 120 lần/phút trở lên. Tâm thất là buồng tim dưới, có chức năng bơm máu đi nuôi cơ thể. Khi tâm thất đập quá nhanh, hiệu quả bơm máu sẽ giảm, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và nguy hiểm.

• Phân loại nhịp nhanh thất:

  • Nhịp nhanh thất đơn dạng: Loại nhịp nhanh này xảy ra do một ổ phát nhịp bất thường duy nhất trong tâm thất, hoặc do một vòng dẫn truyền lại (re-entry) đơn độc. Trên điện tâm đồ (ECG), các phức bộ QRS (phức bộ biểu thị hoạt động điện của tâm thất) sẽ có hình dạng giống nhau và đều đặn.
  • Nhịp nhanh thất đa dạng: Loại nhịp nhanh này xảy ra do nhiều ổ phát nhịp bất thường khác nhau trong tâm thất, hoặc do nhiều vòng dẫn truyền lại khác nhau. Do đó, trên điện tâm đồ, các phức bộ QRS sẽ có hình dạng khác nhau và không đều.
  • Nhịp nhanh thất không kéo dài: Đây là tình trạng nhịp nhanh thất kéo dài dưới 30 giây.
  • Nhịp nhanh thất kéo dài: Đây là tình trạng nhịp nhanh thất kéo dài từ 30 giây trở lên, hoặc ngắn hơn nhưng đã gây ra các triệu chứng mất ổn định huyết động.

• Triệu chứng của nhịp nhanh thất kéo dài:

Nhịp nhanh thất kéo dài thường gây ra các triệu chứng rõ rệt, bao gồm:

*   **Đánh trống ngực:** Cảm giác tim đập nhanh, mạnh hoặc không đều.
*   **Rối loạn huyết động:** Huyết áp tụt thấp, chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu.
*   **Đột tử:** Trong trường hợp nghiêm trọng, nhịp nhanh thất có thể gây ra đột tử.

Do tâm thất đóng vai trò quan trọng trong việc bơm máu đi khắp cơ thể, các rối loạn nhịp xuất phát từ tâm thất thường gây ra nhiều triệu chứng hơn so với các rối loạn nhịp khác.

• Nguy hiểm của nhịp nhanh thất:

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nhịp nhanh thất có thể tiến triển thành rung tâm thất, một tình trạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể dẫn đến ngừng tim và tử vong.

2. Chẩn Đoán Nhịp Nhanh Thất Dựa Trên Siêu Âm Tim

• Vai trò của siêu âm tim:

Siêu âm tim là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh về cấu trúc và chức năng của tim. Siêu âm tim có thể giúp bác sĩ phát hiện các bệnh lý tim mạch có thể gây ra nhịp nhanh thất.

• Các bệnh lý tim mạch liên quan đến nhịp nhanh thất:

  • Bệnh động mạch vành: Tình trạng các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn do mảng xơ vữa, làm giảm lưu lượng máu đến nuôi tim. Điều này có thể gây ra thiếu máu cơ tim và dẫn đến nhịp nhanh thất. (Nguồn: ACC.org)
  • Suy tim: Tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Suy tim có thể gây ra những thay đổi về cấu trúc và chức năng của tim, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, bao gồm nhịp nhanh thất. (Nguồn: AHAjournals.org)
  • Bệnh tim bẩm sinh: Các dị tật tim xuất hiện từ khi mới sinh ra. Một số bệnh tim bẩm sinh có thể gây ra rối loạn nhịp tim, bao gồm nhịp nhanh thất.
  • Bệnh cơ tim: Các bệnh lý ảnh hưởng đến cơ tim, làm cho cơ tim bị dày lên, giãn ra hoặc xơ hóa. Bệnh cơ tim có thể gây ra rối loạn nhịp tim, bao gồm nhịp nhanh thất.
  • Rối loạn điện giải: Sự mất cân bằng các chất điện giải trong cơ thể, như kali, natri, magie và canxi, có thể ảnh hưởng đến hoạt động điện của tim và gây ra rối loạn nhịp tim.
  • Ngộ độc: Một số chất độc, như rượu, ma túy và một số loại thuốc, có thể gây ra rối loạn nhịp tim.

Ngoài ra, các yếu tố như rối loạn thần kinh tự chủ và rối loạn nhịp thất nguyên phát cũng có thể gây ra nhịp nhanh thất.

3. Chẩn Đoán Nhịp Nhanh Thất Dựa Trên Điện Tâm Đồ (ECG)

• Điện tâm đồ (ECG):

Điện tâm đồ (ECG) là một xét nghiệm đơn giản, không xâm lấn, ghi lại hoạt động điện của tim. Đây là công cụ quan trọng nhất để chẩn đoán nhịp nhanh thất. ECG có thể giúp bác sĩ xác định loại nhịp nhanh thất, tần số tim và các bất thường khác.

• Dấu hiệu ECG của nhịp nhanh thất:

  • Phức bộ QRS giãn rộng: Phức bộ QRS là phần của điện tâm đồ biểu thị hoạt động điện của tâm thất. Trong nhịp nhanh thất, phức bộ QRS thường giãn rộng hơn bình thường (thường > 0,12 giây).
  • Phân ly nhĩ thất: Trong nhịp nhanh thất, tâm nhĩ và tâm thất hoạt động độc lập với nhau. Điều này có nghĩa là sóng P (biểu thị hoạt động điện của tâm nhĩ) và phức bộ QRS không có mối liên hệ rõ ràng.
  • Tần số thất thường: Tần số tim trong nhịp nhanh thất thường nằm trong khoảng 140-200 lần/phút, nhưng có thể nhanh hơn hoặc chậm hơn. Nhịp tim thường không đều.
  • Nhát QRS bắt được và nhát hỗn hợp: Đôi khi, một nhát QRS có hình dạng bình thường xuất hiện xen kẽ với các nhát QRS giãn rộng. Đây là dấu hiệu cho thấy có sự dẫn truyền xung động từ tâm nhĩ xuống tâm thất.

• Chẩn đoán phân biệt:

Cần phân biệt nhịp nhanh thất với các loại nhịp nhanh khác có phức bộ QRS giãn rộng, chẳng hạn như nhịp nhanh trên thất kèm theo block nhánh hoặc dẫn truyền qua đường dẫn truyền phụ. Việc chẩn đoán phân biệt chính xác là rất quan trọng, vì điều trị cho các loại nhịp nhanh này khác nhau.

• Lưu ý quan trọng:

Một số bệnh nhân bị nhịp nhanh thất có thể dung nạp tốt với tình trạng này và không có triệu chứng rõ rệt. Điều này có thể dẫn đến chẩn đoán nhầm là nhịp nhanh trên thất có phức bộ QRS giãn rộng. Việc chẩn đoán nhầm có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, vì một số loại thuốc được sử dụng để điều trị nhịp nhanh trên thất có thể làm nặng thêm tình trạng nhịp nhanh thất và gây ra rối loạn huyết động, thậm chí là tử vong.

Kết luận:

Nhịp nhanh thất là một rối loạn nhịp tim nguy hiểm cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Chẩn đoán dựa trên các biểu hiện lâm sàng, siêu âm tim và điện tâm đồ. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ là nhịp nhanh thất, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức. Đặc biệt, những người có bệnh lý tim mạch cần khám sức khỏe định kỳ để được phát hiện và điều trị sớm các rối loạn nhịp tim.

Lời khuyên của bác sĩ:

• Khám sức khỏe tim mạch định kỳ, đặc biệt nếu bạn có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường, hoặc rối loạn lipid máu.
• Duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc.
• Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê và thuốc lá.
• Tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ nếu bạn đang điều trị bệnh tim mạch.

Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về chẩn đoán nhịp nhanh thất. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại hỏi bác sĩ của bạn nhé!