Hạ huyết áp sau phẫu thuật là một vấn đề thường gặp do nhiều nguyên nhân như tác dụng của thuốc gây mê, mất máu hoặc nhiễm trùng. Để xử trí, cần đứng dậy từ từ, hạn chế chất kích thích, ăn nhiều bữa nhỏ, uống đủ nước và ăn đủ muối. Nếu tình trạng không cải thiện, cần đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Hạ Huyết Áp Sau Phẫu Thuật: Nguyên Nhân, Xử Trí và Phòng Ngừa

Bất kỳ cuộc phẫu thuật nào cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định, và hạ huyết áp sau mổ là một vấn đề không ít người gặp phải. Huyết áp thấp có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, thậm chí ảnh hưởng đến sự phục hồi của người bệnh. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này, và làm thế nào để xử trí hiệu quả?

1. Nguyên Nhân Gây Hạ Huyết Áp Sau Mổ

Huyết áp bình thường thường dao động quanh mức 120/80 mmHg. Hạ huyết áp được định nghĩa khi huyết áp tâm thu (số trên) dưới 90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương (số dưới) dưới 60 mmHg. Tuy nhiên, định nghĩa này có thể thay đổi tùy theo từng cá nhân và tình trạng sức khỏe cụ thể. Các nguyên nhân chính gây ra huyết áp thấp sau phẫu thuật bao gồm:

• 1.1. Gây mê:
  • Thuốc gây mê có tác dụng làm giãn mạch máu và giảm nhịp tim, từ đó dẫn đến hạ huyết áp. Tình trạng này thường được kiểm soát chặt chẽ trong quá trình phẫu thuật. Bác sĩ gây mê sẽ theo dõi sát sao các chỉ số sinh tồn và điều chỉnh liều lượng thuốc hoặc sử dụng các biện pháp hỗ trợ để duy trì huyết áp ổn định.
  • Theo Medscape, hạ huyết áp do thuốc gây mê thường là thoáng qua và có thể điều chỉnh được.
• 1.2. Sốc giảm thể tích:
  • Mất máu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây hạ huyết áp sau phẫu thuật. Khi cơ thể mất một lượng máu lớn, thể tích tuần hoàn giảm, dẫn đến giảm cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các cơ quan quan trọng. Tình trạng này có thể dẫn đến sốc giảm thể tích, một biến chứng nguy hiểm cần được điều trị kịp thời.
  • Điều trị sốc giảm thể tích tập trung vào việc bù lại lượng máu đã mất bằng truyền dịch hoặc truyền máu. Bác sĩ cũng có thể sử dụng các thuốc vận mạch để giúp tăng huyết áp.
  • Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), việc kiểm soát chảy máu và bù dịch kịp thời là yếu tố then chốt trong điều trị sốc giảm thể tích.
• 1.3. Sốc nhiễm trùng:
  • Nhiễm trùng sau phẫu thuật có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng, một tình trạng đe dọa tính mạng. Sốc nhiễm trùng gây ra hàng loạt các phản ứng viêm trong cơ thể, dẫn đến giãn mạch máu, giảm sức cản ngoại vi và hạ huyết áp nghiêm trọng.
  • Điều trị sốc nhiễm trùng bao gồm sử dụng kháng sinh để loại bỏ nhiễm trùng, bù dịch để duy trì thể tích tuần hoàn và sử dụng các thuốc vận mạch để tăng huyết áp.
  • Theo JAMA Network, việc chẩn đoán và điều trị sớm sốc nhiễm trùng là rất quan trọng để cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.

2. Xử Trí Hạ Huyết Áp Sau Phẫu Thuật

Hạ huyết áp sau phẫu thuật có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là tổn thương các cơ quan quan trọng như tim và não do thiếu oxy. Việc xử trí kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng này.

• Tại bệnh viện:
  • Trong môi trường bệnh viện, các bác sĩ và điều dưỡng sẽ theo dõi sát sao huyết áp và các chỉ số sinh tồn khác của bạn. Nếu huyết áp giảm xuống mức nguy hiểm, họ sẽ có các biện pháp can thiệp kịp thời như truyền dịch, sử dụng thuốc vận mạch hoặc thậm chí là can thiệp phẫu thuật nếu cần thiết.
• Tại nhà:
  • Sau khi xuất viện, bạn cần tiếp tục theo dõi huyết áp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh hạ huyết áp. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:
    • Đứng dậy từ từ: Tránh thay đổi tư thế đột ngột, đặc biệt là khi mới ngủ dậy. Hãy từ từ ngồi dậy, thả chân xuống giường trong vài phút trước khi đứng hẳn lên. Điều này giúp cơ thể có thời gian điều chỉnh lưu lượng máu và tránh bị choáng váng.
    • Hạn chế chất kích thích: Cà phê và rượu có thể gây mất nước và làm giảm huyết áp. Tốt nhất là nên tránh hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các chất này.
    • Ăn nhiều bữa nhỏ: Thay vì ăn ba bữa lớn, hãy chia nhỏ thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Điều này giúp duy trì lượng đường trong máu ổn định và ngăn ngừa hạ huyết áp sau ăn.
    • Ăn uống đủ chất: Đảm bảo cung cấp đủ protein, vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Protein đặc biệt quan trọng cho quá trình phục hồi sau phẫu thuật.
    • Uống nhiều nước: Mất nước là một trong những nguyên nhân phổ biến gây hạ huyết áp. Hãy uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là trong thời tiết nóng bức hoặc khi vận động nhiều.
    • Ăn nhiều muối: Muối giúp giữ nước trong cơ thể và tăng huyết áp. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tăng lượng muối trong chế độ ăn uống của bạn.
    • Sử dụng rễ cam thảo: Rễ cam thảo có tác dụng hỗ trợ chức năng tuyến thượng thận và điều hòa huyết áp. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt nếu bạn đang dùng các loại thuốc khác. * Theo timmachhoc.com, rễ cam thảo có thể tương tác với một số loại thuốc, do đó cần thận trọng khi sử dụng.

3. Khi Nào Cần Đến Bác Sĩ?

Nếu tình trạng hạ huyết áp của bạn không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Các dấu hiệu cần lưu ý bao gồm:

• Chóng mặt, choáng váng
• Mờ mắt
• Buồn nôn
• Mất nước
• Ớn lạnh
• Ngất xỉu

Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để giúp bạn phục hồi sức khỏe một cách tốt nhất.