Tăng huyết áp (THA) là 'kẻ giết người thầm lặng' với biến chứng nguy hiểm như tai biến, nhồi máu cơ tim. Huyết áp bình thường là 90-139/60-89 mmHg, THA khi ≥140/90 mmHg. Kiểm soát THA sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, mắt, suy giảm trí nhớ. Trung tâm tim mạch là địa chỉ uy tín để kiểm tra và điều trị THA.

Tăng Huyết Áp: Kẻ Giết Người Thầm Lặng

Tăng huyết áp (THA), còn được gọi là kẻ giết người thầm lặng, là một bệnh lý nguy hiểm bởi vì nó thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, THA có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, bệnh thận và các vấn đề về thị lực. Trong nhiều trường hợp, THA có thể để lại di chứng nặng nề, thậm chí dẫn đến tử vong.

1. Huyết Áp Là Gì?

• Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành động mạch khi tim bơm máu đi nuôi cơ thể. Huyết áp được tạo ra bởi hai yếu tố chính: lực co bóp của cơ tim và sức cản của thành động mạch.
• Huyết áp của mỗi người không phải là một con số cố định mà thay đổi liên tục trong ngày tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Thông thường, huyết áp ban ngày cao hơn ban đêm. Huyết áp thấp nhất vào khoảng 1-3 giờ sáng khi ngủ say và cao nhất vào khoảng 8-10 giờ sáng. Khi bạn vận động, gắng sức, căng thẳng hoặc xúc động mạnh, huyết áp có thể tăng lên. Ngược lại, khi nghỉ ngơi, thư giãn, huyết áp có thể hạ xuống. Các yếu tố khác như nhiệt độ môi trường, thuốc men và chế độ ăn uống cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Ví dụ, trời lạnh có thể gây co mạch và làm tăng huyết áp, trong khi trời nóng, ra nhiều mồ hôi hoặc dùng thuốc giãn mạch có thể gây hạ huyết áp.

2. Thế Nào Là Cao Huyết Áp?

Để hiểu rõ về tăng huyết áp, trước tiên cần nắm vững khái niệm về huyết áp bình thường:

• Huyết áp bình thường: Huyết áp được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu (áp lực khi tim co bóp) và huyết áp tâm trương (áp lực khi tim giãn ra). Huyết áp bình thường được định nghĩa là huyết áp tâm thu từ 90 đến 139 mmHg và huyết áp tâm trương từ 60 đến 89 mmHg.
• Tăng huyết áp: Khi chỉ số huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg, bạn được chẩn đoán là tăng huyết áp (theo hướng dẫn của Hội Tim Mạch Học Việt Nam - VNAH).
  Theo ACC/AHA 2017 guidelines, tăng huyết áp được định nghĩa là khi huyết áp lớn hơn hoặc bằng 130/80 mmHg.
  Tham khảo: https://www.acc.org/latest-in-cardiology/ten-points-to-remember/2017/11/09/11/41/2017-guideline-for-high-blood-pressure-in-adults

3. Vì Sao Tăng Huyết Áp Lại Nguy Hiểm?

• Tăng huyết áp được mệnh danh là "kẻ giết người thầm lặng" vì bệnh thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, trong thời gian này, huyết áp cao gây tổn thương cho các mạch máu và các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Tổn thương này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp của tăng huyết áp:

  • Đau tim và đột quỵ: Huyết áp cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch (atherosclerosis), tình trạng các mảng bám tích tụ trong thành động mạch, làm hẹp lòng mạch và cản trở lưu thông máu. Khi động mạch bị tắc nghẽn hoàn toàn, máu không thể đến nuôi tim hoặc não, gây ra nhồi máu cơ tim (heart attack) hoặc đột quỵ (stroke).
    Tham khảo: https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/health-threats-from-high-blood-pressure/how-high-blood-pressure-can-lead-to-heart-disease
  • Phình động mạch: Huyết áp cao có thể làm suy yếu thành động mạch, khiến chúng phình ra (aneurysm). Nếu phình động mạch vỡ, có thể gây chảy máu ồ ạt và đe dọa tính mạng.
    Tham khảo: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/aortic-aneurysm/symptoms-causes/syc-20350239
  • Suy tim: Để bơm máu chống lại áp lực cao trong mạch máu, tim phải làm việc nhiều hơn. Theo thời gian, tim có thể trở nên dày lên (phì đại thất trái) và yếu đi, dẫn đến suy tim (heart failure). Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
    Tham khảo: https://www.heart.org/en/health-topics/heart-failure/what-is-heart-failure
  • Bệnh thận: Huyết áp cao có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, gây suy giảm chức năng thận và dẫn đến suy thận (kidney failure).
    Tham khảo: https://www.kidney.org/atoz/content/highbp
  • Bệnh mắt: Huyết áp cao có thể làm tổn thương các mạch máu trong mắt, gây ra các vấn đề về thị lực, thậm chí mù lòa (blindness).
    Tham khảo: https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/high-blood-pressure-and-eye-disease
  • Hội chứng chuyển hóa: Tăng huyết áp thường đi kèm với các rối loạn chuyển hóa khác, như tăng cholesterol, tăng đường huyết và béo phì. Hội chứng chuyển hóa làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và đột quỵ.
    Tham khảo: https://www.heart.org/en/health-topics/metabolic-syndrome/about-metabolic-syndrome
  • Suy giảm trí nhớ và sa sút trí tuệ: Huyết áp cao có thể làm giảm lưu lượng máu đến não, gây suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung và học hỏi. Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến sa sút trí tuệ (dementia).
    Tham khảo: https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-dementia/related_conditions/vascular-dementia

• Hầu hết những người bị tăng huyết áp không có triệu chứng rõ ràng, ngay cả khi huyết áp đã ở mức rất cao. Do đó, việc kiểm tra huyết áp thường xuyên là rất quan trọng để phát hiện bệnh sớm và có biện pháp điều trị kịp thời.

• Nếu bạn được chẩn đoán mắc tăng huyết áp, việc kiểm soát huyết áp là rất quan trọng để giảm nguy cơ biến chứng. Điều này có thể đạt được thông qua thay đổi lối sống (ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, giảm cân, bỏ hút thuốc, hạn chế rượu bia) và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

• Trung tâm tim mạch: Nếu bạn lo lắng về huyết áp của mình hoặc muốn được tư vấn về cách kiểm soát tăng huyết áp, hãy đến khám tại các cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa tim mạch. Trung tâm Tim mạch là một trong những trung tâm mũi nhọn hàng đầu, với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Tại đây, bạn sẽ được chẩn đoán chính xác, tư vấn tận tình và điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tim mạch của mình.